Η ρευματοκλοπή στην Ελλάδα παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ και παρά τους ελέγχους, οι παραβάτες που εντοπίζονται πληρώνουν πολύ λιγότερο από τους συνεπείς χρήστες, λόγω μη επικαιροποιημένων χρεώσεων από το 2017, όταν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας ήταν χαμηλότερο.
Το γεγονός αυτό έχει αποδυναμώσει το αποτρεπτικό πλαίσιο και έχει ενισχύσει τα κίνητρα για ρευματοκλοπή, ειδικά κατά την ενεργειακή κρίση. Ο ΔΕΔΔΗΕ προτείνει νέο μοντέλο υπολογισμού χρεώσεων για τη ρευματοκλοπή με αναπροσαρμογή κάθε εξάμηνο, αυξάνοντας την τιμή κατά 100% για οικιακούς και επαγγελματικούς καταναλωτές, και κατά 50% για τους δικαιούχους ΚΟΤ.
Διπλά κερδισμένοι οι «κλέφτες» ρεύματος
Πιο συγκεκριμένα οι καταναλωτές που επιλέγουν να κλέβουν ηλεκτρική ενέργεια αποδεικνύονται διπλά κερδισμένοι, καθώς ακόμη και αν εντοπιστούν, καταλήγουν να πληρώνουν αισθητά λιγότερα από τα ποσά που καταβάλλουν οι νομοταγείς χρήστες. Αυτή η διαπίστωση από τον ίδιο τον ΔΕΔΔΗΕ εξηγεί σημαντικά τη συνεχιζόμενη αύξηση του φαινομένου της ρευματοκλοπής.
Σε πρόσφατη εισήγηση προς τη ΡΑΑΕΥ για αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου, ο ΔΕΔΔΗΕ ομολογεί πως, παρά την εντατικοποίηση των ελέγχων, η ρευματοκλοπή έχει εκτιναχθεί. Ζητάει, μάλιστα, επανεξέταση της ειδικής τιμής που καταβάλλουν όσοι εντοπίζονται, προκειμένου να περιοριστεί η απώλεια ενέργειας, που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ανησυχητικά υψηλή.
Η συγκεκριμένη τιμή καθορίστηκε το 2017 (РАЕ 237/2017) και έκτοτε παραμένει αμετάβλητη, μη αντανακλώντας πλέον τις αυξημένες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, τα ποσά που καταβάλλουν οι ρευματοκλέπτες είναι πολύ χαμηλότερα σε σύγκριση με εκείνα των συνεπών καταναλωτών, κάτι που, όπως επισημαίνει ο ΔΕΔΔΗΕ, υποβαθμίζει τον αποτρεπτικό χαρακτήρα του ρυθμιστικού πλαισίου.
Είναι ενδεικτικό ότι, από την περίοδο της εκτόξευσης των τιμών ενέργειας το 2021 και μετέπειτα, οι συνεπείς καταναλωτές κλήθηκαν να πληρώνουν υπέρογκους λογαριασμούς, την ώρα που το ισχύον πλαίσιο έδινε κίνητρα για ρευματοκλοπή χωρίς ισχυρές κυρώσεις.
Από το 2021, όταν οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας άρχισαν να αυξάνονται ραγδαία και έφτασαν σε επίπεδα-ρεκόρ κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, οι συνεπείς καταναλωτές είδαν τους λογαριασμούς τους να εκτοξεύονται, με αποτέλεσμα το υπάρχον ρυθμιστικό πλαίσιο να δημιουργεί έντονα κίνητρα για ρευματοκλοπές
Οι φορείς που είναι υπεύθυνοι για την αντιμετώπιση του φαινομένου, όπως ο ΔΕΔΔΗΕ, που προβαίνει στις σχετικές εισηγήσεις, και η ΡΑΑΕΥ, που εγκρίνει τις αποφάσεις, φαίνεται να παραμένουν αδιάφοροι μπροστά στην έξαρση του προβλήματος.
Η τιμή για την ρευματοκλοπή, αν και εντοπιστεί, εξακολουθεί να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, βασιζόμενη σε μια απόφαση της ΡΑΑΕΥ του 2017. Τότε, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας ήταν 170 ευρώ/μεγαβατώρα, ενώ οι συνθήκες της εποχής, που περιλάμβαναν οικονομική δυσχέρεια και κοινωνικές πιέσεις, είχαν ληφθεί υπόψη για τον καθορισμό της τιμής.
Η απόφαση τότε επικαλέστηκε την «αρχή της αναλογικότητας», προκειμένου να αποφευχθεί η επιβολή υπέρογκων ποσών στους παραβάτες, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι η διαδικασία είσπραξης από τους καταναλωτές ενδέχεται να είναι αδύνατη λόγω της οικονομικής συγκυρίας. Επίσης, υπήρξε ανησυχία για τις συνέπειες από τη μη καταβολή των ποσών, όπως η διακοπή ηλεκτροδότησης, ειδικά για κοινωνικά και οικονομικά ευαίσθητες ομάδες.
Τι ζητούν οι πάροχοι σχετικά με τις ρευματοκλοπές
Το ζήτημα απασχολεί έντονα την πλευρά των προμηθευτών, η οποία λαμβάνοντας τα εκκαθαριστικά της αγοράς από τον ΔΕΔΔΗΕ για το πρώτο εξάμηνο του 2022 διαπίστωσε ότι ο συντελεστής κανονικότητας για τις απώλειες (τεχνικές και μη) από 13,54% αυξήθηκε στο 18%.
Αυτό κατ’ εκτίμηση προσθέτει ένα κόστος άνω των 200 εκατ. ευρώ ετεροχρονισμένα, ανεβάζοντας το συνολικό κόστος για απώλειες ενέργειας κο-ντά στο 1 δισ., με περισσότερο από το μισό να αντιστοιχεί σε ρευματοκλοπές.
Με παρέμβασή τους στο πλαίσιο της διαβούλευσης της ΡΑΕΕΥ οι προμηθευτές, μέσω του συνδέσμου τους (ΕΣΠΕΝ) τάσσονται υπέρ της εισήγησης του ΔΕΔΔΗΕ, επισημαίνοντας ωστόσο την ανάγκη να τεθεί εκ μέρους του διαχειριστή σαφές χρονοδιάγραμμα για την εκπόνηση και την υλοποίηση σχεδίου ανάσχεσης του αυξανόμενου επιπέδου απωλειών και σταδιακής απομείωσής τους, στα πρότυπα αντίστοιχων προγραμμάτων διαχειριστών δικτύων στην Ευρώπη.
Ζητούν επίσης στοχευμένους ελέγχους και διαδικασία παρακολούθησης των απενεργοποιημένων παροχών.