Ο Αλέξανδρος Παπαθανασίου ταξιδεύει στην Κρήτη να γνωρίσει τον Λευτέρη Ηλιάκη, αντάρτη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και πολιτικό κρατούμενο για σχεδόν δυο δεκαετίες. Αυτό είναι το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ «Λευκά Ορη», που προβάλλεται αύριο, Τετάρτη, στις 6 μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων.
Με αφορμή την προβολή της ταινίας ο Αλ. Παπαθανασίου μίλησε στον «Ριζοσπάστη»:
«Η ιδέα για τη δημιουργία αυτής της ταινίας προέκυψε το 2013 κατόπιν συζήτησης με έναν φίλο μου στη Βρετανία, τον Γιάννη Μποράκη. Ο πατέρας του Γιάννη, ο Κωστής Μποράκης, είχε υπάρξει μαχητής του ΔΣΕ μαζί με τον Λευτέρη Ηλιάκη στο βουνό κατά τη διάρκεια του ελληνικού Εμφυλίου, ενώ είχαν κάνει και οι δύο χρόνια πολιτικές φυλακές.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2013, ο Λευτέρης Ηλιάκης ήταν ένας από τους ελάχιστους πλέον εν ζωή, ο πατέρας του Γιάννη είχε ήδη αποχωρήσει, θεώρησα ότι ήταν μια μοναδική ευκαιρία. Διάβασα την αυτοβιογραφία του Λευτέρη μιας και είχε αναπτύξει συγγραφικό έργο και αποφάσισα να τον γνωρίσω από κοντά. Πήρα τον εξοπλισμό μου και ταξίδεψα στην Κρήτη με ιδιαίτερη περιέργεια. Δεν ήξερα ακόμη ότι θα κατέληγα με υλικό για ταινία μεγάλου μήκους.
Με τον Λευτέρη γίναμε φίλοι, γιατί καθ’ όλη τη διάρκεια των επισκέψεών μου για τα γυρίσματα έμενα σπίτι του. Αυτό φυσικά περνά στον φακό και αυτή η σχέση μου με το κεντρικό πρόσωπο αποτελεί θεματική της ταινίας. Επίσης, αξίζει να πω ότι αρχικά παρακινήθηκα από την περιέργειά μου να γνωρίσω και να καταγράψω έναν αντάρτη του ΔΣΕ. Αυτό όμως που συνειδητοποίησα στην πορεία είναι ότι η στάση ανθρώπων όπως ο Λευτέρης υπήρξε καθοριστική ώστε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας να είναι αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Δηλαδή, κατά τη γνώμη μου, εάν το ΚΚΕ δεν έχει αφομοιωθεί από την άρχουσα τάξη σήμερα, το χρωστάμε σε αξιόλογο βαθμό στη στάση ανθρώπων σαν τον Λευτέρη.
Στα Λευκά Ορη υπήρξε το αρχηγείο των ανταρτών του ΔΣΕ στην Κρήτη. Είναι ο γεωγραφικός χώρος που καθόρισε την υπόλοιπη ζωή του Λευτέρη Ηλιάκη, το κεντρικό πρόσωπο του ντοκιμαντέρ. Λευκά Ορη είναι τα ψηλά βουνά, σε όλη την Ελλάδα που έδρασε ο ΔΣΕ και δημιούργησε την προσωρινή του κυβέρνηση.
Ο Εμφύλιος υπήρξε μια κορυφαία στιγμή κοινωνικής και ταξικής αναμέτρησης στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου ο Εμφύλιος είναι μια επική και ηρωική ιστορία τουλάχιστον για τον ΔΣΕ και εκεί επιθυμήσαμε να εστιάσουμε. Θεωρήσαμε ότι στο πρόσωπο του Λευτέρη αντανακλώνται αυτά τα στοιχεία και επιδιώξαμε να τα υπηρετήσουμε με συνέπεια.
Κατά πόσο χρήσιμο είναι το ντοκιμαντέρ, θα το κρίνει ο θεατής, με τον οποίο επιδιώκει να συνομιλήσει η ταινία.
Η ανάγκη να γνωρίσουμε το παρελθόν, την Ιστορία, τους παππούδες μας δηλαδή, έχει να κάνει με το γεγονός ότι επιθυμούμε να κατανοήσουμε το δικό μας παρόν, τη δική μας πραγματικότητα – τόσο την προσωπική όσο και την ευρύτερη κοινωνική.
Η έρευνα και η μελέτη για το πλαίσιο της ταινίας γίνονταν παράλληλα με τα γυρίσματα. Τα γυρίσματα κάλυψαν μια χρονική περίοδο από το 2013 έως και το 2019. Με επανειλημμένα ταξίδια στην Κρήτη και επιπλέον κάλυψη από τον οπερατέρ και αεροφωτογράφο Κωνσταντίνο Γδοντάκη καθώς βρισκόμουν στη Βρετανία. Εντωμεταξύ προστέθηκαν οι προορισμοί της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας για να ενταχθούν δύο πρόσωπα, ο λόγιος Γιώργος Μαργαρίτης και ο μαχητής του ΔΣΕ Γιώργος Μωραΐτης. Ο συνάδελφος Γιώργος Διδυμιώτης ανέλαβε το μοντάζ στην περίοδο της πανδημίας ενώ το ίδιο διάστημα ξεκίνησα τη συνεργασία μου με τους μουσικούς Μάκη Μανιαδάκη και Θοδωρή Ζιάρκα. Η όλη εκπόνηση της ταινίας άρχισε να παίρνει πλέον ξεκάθαρα σάρκα οστά το 2023 όπου οι Παύλος Χαρμπαλής στον ήχο, Simone Pasotti και Carlo Ghidini στο post-production εντάχθηκαν στη μικρή αυτή ομάδα. Τέλος, η γυναίκα μου Craille Maguire Gillies πραγματοποίησε τη σύνταξη και μετάφραση για τον αγγλικό υποτιτλισμό, ο Λεωνίδας Παπαφωτίου ανέλαβε το τρέιλερ (μοντάζ) και ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ την αφίσα της ταινίας.
Η βραδυκίνητη ολοκλήρωση του φιλμ είχε σε αξιόλογο βαθμό να κάνει και με τους οικονομικούς μας πόρους. Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου εξήγησε με ποιους τρόπους υποστηρίζονται τα ντοκιμαντέρ που το γύρισμά τους έχει ήδη ξεκινήσει. Βέβαια, στην αντίληψή μου, η παρουσία του παραγωγού είναι προϋπόθεση για να υπάρξει χρηματοδότηση από την πολιτεία και το παράδοξο με αυτό το φιλμ είναι ότι παρότι υπήρξε κάποια οικονομική υποστήριξη από συμπαθούντες, τον Μπάμπη Κόφφα και την Ειρήνη Χριστοδούλου, στην ουσία “παραγωγός” όμως δεν υπάρχει. Το υπόλοιπο 50% πραγματοποιήθηκε με δικούς μου πόρους.
Το ντοκιμαντέρ θα δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς την καταλυτική συμβολή που είχαν οι Αλέκος Μαρινάκης, Δημήτρης Τσολάκης, Ντένα Παπαευσταθίου, Φωτεινή Μποράκη, Θεανώ Μποράκη (του Γρηγόρη), Θεανώ Μποράκη (του Μιχάλη), Πάρη Βίγλη (του Γεωργίου), Θοδωρής Βίγλης (του Γιάννη), Ελευθερία Ρίτσου και Κώστας Σταματόπουλος».