Γράφει ο Θεόδωρος Κατσανέβας
Ύστερα από την τελευταία συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα στις Βρυξέλες με τους «Εταίρους» μας στις 19/2/2015 και το άχρωμο σχετικό ανακοινωθέν, το μέλλον φαίνεται άδηλο και αβέβαιο όσο ποτέ. Ζούμε δραματικές στιγμές. Οι αποφάσεις που θα παρθούν, τα επερχόμενα γεγονότα που θα συμβούν, θα σηματοδοτήσουν την πορεία της χώρας μας για το άμεσο και το μακρινό μέλλον. Τα ακόλουθα πέντε σενάρια διαφαίνονται στον ορίζοντα για τις επερχόμενες πολιτικές εξελίξεις.
1.”Κολοτούμπα” ( Προσαρμογή στις απαιτήσεις του Βερολίνου)
Το πρώτο αλλά όχι κατ’ αναγκη το επικρατέστερο, είναι να υπάρξει σταδιακή υποχώρηση της ελληνικής κυβέρνησης στις αυστηρές απαιτήσεις των Βρυξελών που υπαγορεύονται από το Βερολίνο. Η περίφημη «κολοτούμπα» που ως όρος χρησιμοποιείται πλέον και από διεθνή ΜΜΕ (!), θα συνοδευτεί από επικοινωνιακή επίθεση μιας εικονικής πραγματικότητας ότι, δήθεν επιτεύχθηκε ένας έντιμος συμβιβασμός προς όφελος της χώρας μας. Στην πράξη, το μνημόνιο και οι επαχθείς του όροι θα συνεχίσουν να υφίστανται στην πλειοψηφία τους, με μερικές τροποποιήσεις που δε θα αλλάζουν την ουσία. Ο φαύλος κύκλος της ύφεσης και της λιτότητας θα συνεχίσει την τραγική της πορεία. Αυτό θα φανεί στο άμεσο μέλλον, με συνέπεια τη σύντομη αποκαθήλωση των προσδοκιών που έχουν εναποθέσει οι ψηφοφόροι στον ΣΥΡΙΖΑ, την πτώση ή τη διάσπασή και την υποκατάστασή του με δουλόφρονα κυβερνητικά σχήματα.
2. Υποχώρηση του Βερολίνου με βελτιωμένες παραχωρήσεις
Το δεύτερο σενάριο είναι μια παραλλαγή του πρώτου. Υπό την πίεση των ΗΠΑ κυρίως, το Βερολίνο θα υποχωρήσει μερικώς και θα δεχτεί παραχωρήσεις για υλοποίηση μεγάλου μέρους του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, σε συνδυασμό με σημαντική υποβοήθηση της χώρας μας στις χρηματοδοτικές και δανειακές της ανάγκες. Το σενάριο αυτό θα επέτρεπε στο ΣΥΡΙΖΑ να το παρουσιάσει ως επιτυχία και να πορευτεί μέσα από συμπληγάδες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Κάτι τέτοιο όμως, είναι μάλλον απίθανο να γίνει αποδεκτό από την κυβέρνηση Μέρκελ-Σόϊμπλε γιατί ανατρέπει όλη τη μέχρι τώρα πολιτική της, πλήττει ανεπανόρθωτα τις συμμαχικές-υποτακτικές της κυβερνήσεις και σε τελική ανάλυση, ανοίγει το δρόμο για την ανατροπή της. Επί πλέον, η συνέχιση της παραμονής μας στο σκληρό ευρώ, παρ’ όλη την ποσοτική του χαλάρωσή πρόσφατα, δεν πρόκειται να μας βγάλει από τα σημερινά αδιέξοδα, αφού έχουμε περιπέσει σε περιδίνηση και μη αναστρέψιμης ύφεσης.
3. Ατύχημα (Άναρχο Grexit λόγω έλλειψης ρευστότητας – Graccident)
Το τρίτο σενάριο, της εξόδου λόγω ατυχήματος, του Graccident όπως αποκαλείται, είναι η άτακτη έξοδος της χώρας από την ευρωζώνη όπου θα οδηγηθούμε λόγω έλλειψης ταμειακών διαθεσίμων σε ευρώ από το κράτος και τις τράπεζες, με συνακόλουθη τη στάση πληρωμών στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας. Πρόκειται για το χειρότερο σενάριο, γιατί θα οδηγήσει σε πανικό με απρόβλεπτες συνέπειες, χωρίς να αποκλείεται η άμεση πτώση της κυβέρνησης, η δημιουργία υπάκουου κυβερνητικού σχήματος στις Βρυξέλες, με παράδοση άνευ όρων στις πιο σκληρές απαιτήσεις του Βερολίνου. Προσωπικά φοβάμαι ότι το σχέδιο ενός Graccident βρίσκεται μέσα στους σχεδιασμούς του Βερολίνου και αυτό διαφαίνεται, εκτός των άλλων, από την πρόσφατη ποσοτική χαλάρωση-υποτίμηση του ευρώ που αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
4. Ολική ρήξη (έξοδος από τη ευρώ και την ΕΕ και ένταξη σε Ρωσια και BRICS)
Το τέταρτο σενάριο είναι αυτό της ολικής ρήξης με την ευρωζώνη και πιθανώς και με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την υπαγωγή της Ελλάδας στην πολιτική και οικονομική ομπρέλα της Ρωσίας και της αναπτυξιακής τράπεζας των BRICS ( Ρωσία, Κίνα, Ινδία,Βραζιλία, Νότια Αφρική ).Το σενάριο αυτό είναι αναμφίβολα επικίνδυνο και κινείται στην κόψη του ξυραφιού, αφού ανατρέπει τις συμφωνίες της Γιάλτας με το δεδομένο ότι η Ελλάδα ανήκει στη δύση. Όμως, η Γιάλτα έχει έτσι κι’ αλλιώς αναιρεθεί ύστερα από τη διάλυση της παλαιότερα κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης και την υπαγωγή πολλών χωρών από την ομπρέλα της ανατολής σε αυτήν της δύσης. Γεγονός είναι ότι, οι σημερινές γεωπολιτικές ισορροπίες δεν είναι σταθερές και όλα είναι πιθανά, έστω και αν φαίνονται απίθανα και τρομάζουν.
5. Βελούδινο διαζύγιο (Προσωρινό Grexit με διπλό νόμισμα)
Το πέμπτο σενάριο είναι αυτό του βελούδινου διαζύγιου, της συντεταγμένη προσωρινής εξόδου της χώρας από το ευρώ (Grexit) και της επανένταξής της αργότερα, όταν ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα της και υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες. (Το αποκαλούμε Greeback). Η μετάβαση στη δραχμή, με νοικοκύρεμα και αναπτυξιακή κατεύθυνση της οικονομίας, μπορεί να συνυπάρξει με τη χρήση του ευρώ, μια πρακτική που λειτουργεί σε πολλές χώρες της ΕΕ αλλά και εκτός αυτής, όπως μεταξύ άλλων, η Πολωνία, Τσεχία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία, Ισραήλ, κλπ. Την έξυπνη αυτή πρόταση επανέφερε στο προσκήνιο ο Χανς Βέρνερ Ζιν, ο κορυφαίος Ευρωπαίος, Γερμανός οικονομολόγος και πρώην σύμβουλος της Καγκελαρίου Μέρκελ. Με το προσωρινό Grexit, θα αποφευχθεί το φαινόμενο ντόμινο που μπορεί να οδηγήσει στη διάλυση της ευρωζώνης, κάτι που το Βερολίνο δεν πρόκειται να δεχτεί τουλάχιστον σήμερα. Αλλιώς τα προκεχωρημένα φυλάκια των υποτακτικών του κυβερνήσεων στο νότο και αλλού θα σαρωθούν από τις εσωτερικές τους αντιπολιτεύσεις. Το σενάριο αυτό που αποτελεί και την πλέον ανώδυνη και αποτελεσματική λύση, ίσως θα πρέπει να συνδυαστεί με τη διενέργεια δημοψηφίσματος.
Άδηλο και ρευστό μέλλον
Με δεδομένη τη μεγάλη διεθνή πολιτικοικονομική ρευστότητα, το μέλλον των παγκόσμιων γεωπολιτικών ισορροπιών είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί σήμερα και μόνο σχετικές εναλλακτικές εικασίες μπορούν να γίνουν. Υπενθυμίζεται ότι, κανείς δεν προέβλεπε τη διάλυση του πανίσχυρου Σοβιετικού μπλοκ και τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις που ακολούθησαν. Οι ΗΠΑ φυσικά και δε θα προωθούσαν τις «ανοιξιάτικες» εξεγέρσεις στον Αραβικό κόσμο, αν μπορούσαν να δουν τις μετέπειτα εξελίξεις με την κορύφωση του Μουσουλμανικού φονταμελισμού και τα φαινόμενα τύπου ISIS. Οι περίφημες εταιρείες αξιολόγησης δεν προέβλεψαν την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008. Οι ελάχιστες εξαιρέσεις μεμονωμένων οικονομολόγων που έκαναν παρόμοιες δυσοίωνες εκτιμήσεις, μοιάζουν κάπου με τις προβλέψεις των αστρολόγων που όταν δικαιώνεται η μία στις δέκα, θριαμβολογούν, αλλά λησμονούν την αποτυχία τους στις άλλες εννέα.
Από τα ως άνω σενάρια, πολύ δύσκολο να προβλεφθεί σε ποιο απ’ όλα θα καταλήξουμε. Το πρώτο και τέταρτο είναι μάλλον απίθανο να συμβούν. Το δεύτερο έχει αρκετές πιθανότητες αλλά δε θα λύσει το πρόβλημα της χώρας. Το τρίτο είναι αυτό που θα προτιμούσε το Βερολίνο και επιθυμούν οι περισσότερες σημερινές κυβερνήσεις των “Εταίρων” μας, όπως φαίνεται, εκτός των άλλων, από τις πολλές σχετικές δηλώσεις εκπροσώπων τους. Πρόκειται για ένα καταστροφικό για τη χώρα μας σενάριο και αν η κυβέρνηση δεν έχει προβλέψει την αντιμετώπισή του, η ευθύνες της θα είναι τεράστιες. Το πλέον εφικτό, εφαρμόσιμο και κοινά αποδεκτό για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους είναι το πέμπτο σενάριο, το βελούδινο διαζύγιο με προσωρινή έξοδο από το ευρώ και την ύπαρξη διπλού νομίσματος.
Επειδή δε διεκδικούμε φήμη “αστρολόγων”, παραθέτουμε όλα τα πιθανά αυτά σενάρια με την ελπίδα και την προτροπή να εφαρμοστεί η καλύτερη δυνατή επιλογή. Επειδή τα “μελλούμενα δεν τα γνωρίζουν οι άνθρωποι αλλά μόνον οι Θεοί” όπως θα έλεγε ο Καβάφης, η κυβέρνηση οφείλει να έχει έτοιμες εναλλακτικές λύσεις για όλα αυτά τα εναλλακτικά σενάρια χωρίς να τις κοινολογεί φυσικά. Αλίμονό αν συμβαίνει το αντίθετο.