Γράφει ο Γιώργος Πράτανος
Ο υπάλληλος του αεροδρομίου χτύπησε τη σφραγίδα με δύναμη στο διαβατήριο. Αφού έριξε μια τελευταία ματιά στη φωτογραφία μου, το έκλεισε και δίνοντάς το, μου είπε: «Καλωσήρθατε στο ανεξάρτητο κρατίδιο τση Κρήτης». Ιστορία επιστημονικής φαντασίας ή βγαλμένη από το κοντινό μέλλον; Μάλλον το πρώτο. ΠΡΟΣΟΧΗ: Το παρόν κείμενο αναλύει ένα φανταστικό σενάριο.
Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, οι εντυπωσιακές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας των Καταλανών, με 1,8 εκ. διαδηλωτών να ζητούν τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την ανεξαρτητοποίηση της Καταλωνίας, μας έκανε να σκεφτούμε κάτι ανάλογο, σε ελληνικό επίπεδο.
Τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα, εάν η Κρήτη γινόταν ανεξάρτητη;
Προφανώς και τα νέα δεν θα ήταν καλά σε πολλά επίπεδα. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Η χώρα χάνει το μεγαλύτερο νησί της, που αποτελεί στρατηγικής σημασίας κόμβο λόγω της γεωγραφικής του θέσης (κοντά σε Αφρική, στην καρδιά της μεσογειακής λεκάνης). Αποτέλεσμα; Η επικράτεια της Ελλάδας θα μειωνόταν κατά 6,3% περίπου αφού θα έχανε από το έδαφός της 8.303 τετραγωνικά μέτρα.
Με την ανεξαρτητοποίηση της λεβεντογέννας, ο πληθυσμός της χώρας θα μειωνόταν κατά 574.279, βάση της απογραφής του 2012, που έκανε η ΕΛΣΤΑΤ. Για τα οικονομικά δεδομένα, αυτό έχει διπλή ανάγνωση. Θα μειωνόταν οι συντάξεις που δίνει το Κράτος, αλλά από την άλλη, θα μειωνόταν και οι φορολογούμενοι. Άσε που ως “λεβεντογέννα”, η Ελλάδα, δεν θα έχανε απλά στρατιώτες, αλλά λεβέντες και μάχιμους, κάτι που σημαίνει πως οι “Γιωτάδες” θα αυξανόταν. Πλήγμα τεράστιο για το ηθικό των φαντάρων, που θα έκαναν έξτρα ώρες σκοπιά.
Για να έχουμε μια πιο πλήρη εικόνα, σε ό,τι έχει να κάνει με την οικονομία, η Κρήτη είναι αυτή που συνεισφέρει στο ΑΕΠ της Ελλάδας κατά 4,9% (σύμφωνα με τα στοιχεία 2009, του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, Πριν βουτήξουμε κι άλλο στο ζουμί της υπόθεσης, ζητήσαμε από τον Οικονομολόγο και Οικονομικό Ιστορικό Δρ. Παναγιώτη Γ. Ηλιόπουλο να μας πει πως θα έμοιαζε το οικονομικό μοντέλο που θα μπορούσε να αναπτυχθεί. «Η Κρήτη θα ήταν ένα νέο κράτος με μικρή εσωτερική αγορά (άρα και περιορισμένες ευκαιρίες καπιταλιστικού τύπου ανάπτυξης) και ταυτόχρονα, σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένο από τη διεθνή συγκυρία, καθώς μεγάλο τμήμα του πλούτου που παράγεται στην Κρήτη προέρχεται από τον τουρισμό, κλάδος ιδιαίτερα ευαίσθητος στις διεθνείς οικονομικές και πολιτικές διακυμάνσεις”, τονίζει στην εισαγωγή του και συνεχίζει: “Μακροχρόνια βέβαια μπορεί να κατέγραφε μεγάλη ανάπτυξη, στην περίπτωση που υιοθετούσαν νέο εθνικό νόμισμα που θα είχε τη δυνατότητα υποτίμησης. Είναι χρήσιμο εδώ να τονίσουμε ότι δεν υπάρχουν ακόμα συγκεκριμένες εκτιμήσεις για την ύπαρξη ή την δυνατότητα εμπορικής εκμετάλλευσης πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην περιοχή και συνεπώς δεν μπορεί να αξιολογηθούν ως πόρος για την οικονομία του νέου κράτους».
Το κορυφαίο προϊόν που παράγει η Κρήτη, είναι το ελαιόλαδο. Για το 2014, το ιταλικό ηλεκτρονικό περιοδικό OlioOfficina, εκτιμά πως η παραγωγή κρητικού λαδιού μπορεί να αγγίξει τις 110.000, ενώ το σύνολο που παράγει η χώρα θα φτάσει περίπου στις 285.000). Πράγμα που σημαίνει πως αν η Κρήτη αυτονομηθεί, θα χαθεί παραγωγή πάνω από το το 1/3 της συνολικής. Για να συνειδητοποιήσει κανείς το μέγεθος της παραγωγής, αρκεί να κοιτάξει το μέγεθος της παραγωγής της του Μαρόκου, που κυμαίνεται από τους 60.00 έως 80.000 τόνους και της Πορτογαλίας που αγγίζει τους 60.000 τόνους.
Ρωτάμε τον Οικονομολόγο και Οικονομικό Ιστορικό, πόσο ανεξάρτητο θα μπορούσε να είναι ένα τόσο μικρό κρατίδιο και η απάντηση δεν μας εκπλήσσει: «Δημιουργούνται σκέψεις σχετικά με την βιωσιμότητα και τον πραγματικό βαθμό ανεξαρτησίας του νέου κράτους, αν από τη μία ληφθούν υπόψη οι αμυντικές δαπάνες σε μια αποσταθεροποιημένη περιοχή, το μέρος του δημοσίου χρέους που θα κληθεί να αναλάβει (και το νόμισμα στο οποίο θα πρέπει να γίνεται η αποπληρωμή), καθώς και οι ανάγκες σε ξένα κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία και την ανάπτυξή του. Με βάση την διεθνή εμπειρία από τα παρεπόμενα της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, μια οικονομία αυτού του μεγέθους θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αντισταθεί στο διεθνές κερδοσκοπικό κεφάλαιο, ή την αποτροπή του οικονομικού –άρα και πολιτικού- ελέγχου της από όσους διατηρούν συμφέροντα σε μία περιοχή με τόσο μεγάλη οικονομική και γεωστρατηγική σημασία».
Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, οι απώλειες της χώρας σε ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά κλάδο θα ήταν:
9,53% στον κλάδο «Γεωργία και Κτηνοτροφία»
3,11% στον κλάδο «Βιομηχανία και Ενέργεια»
6,82% στον κλάδο «Κατασκευές»
6,35% στον κλάδο «Εμπόριο και Τουρισμός»
4,5% στον κλάδο «Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες»
5,27% στον κλάδο «Λοιπές Υπηρεσίες»
Πέρα από τις προφανείς ελλείψεις, θα είχαν δημιουργηθεί και πολλά νομικά θέματα, που θα είχαν να κάνουν με την ιθαγένεια, με τους και την υπηκοότητα. Αυτό θα έπρεπε να αποφασιστεί ανάλογα με το μοντέλο που θα επέλεγε το Κρητικό κράτος. Αν υιοθετούσε το δίκαιο του αίματος (υπήκοος βάσει την καταγωγή των γονέων) ή το δίκαιο του εδάφους (υπήκοος βάσει του τόπου γεννήσεως). Από αυτό θα εξαρτιόταν και το φορολογικό καθεστώς του ατόμου. Ειδικά για τα αγόρια αυτό θα καθόριζε και το αν θα υπηρετήσουν στον Ελληνικό ή τον Κρητικό στρατό.
Ένα επίσης, σημαντικό ζήτημα για τους Έλληνες πολίτες θα ήταν και αυτό του διαβατηρίου, αφού το νέο Κρητικό κράτος δεν θα έμπαινε -τουλάχιστον αμέσως- στις χώρες με τη συνθήκη Σέγκεν, ούτε θα ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής ζώνης. Άρα, στις αποσκευές για το ταξίδι μας στα Χανιά, θα έπρεπε να έχουμε μαζί μας και το διαβατήριο ή ακόμη και VISA.
Και ναι μεν, το διαβατήριο θα ήταν ένα θέμα, αλλά από την άλλη, το γεγονός πως το επίσημο νόμισμα της χώρας θα ήταν μια… Κρητική λίρα, θα μας έδινε το πλεονέκτημα των φτηνών αγορών, αφού η διαφορά στην ισοτιμία με το ευρώ θα λειτουργούσε υπέρ των Ελλήνων πολιτών.
Ο τομέας του τουρισμού, βέβαια, έχει και μια ακόμη οπτική. Σε περίπτωση ανεξαρτητοποίησης της Κρήτης, η Ελλάδα χάνει σε άλλη μια σημαντική πηγή εσόδων και προβολής, αφού για το 2013 η Κρήτη συγκεντρώνει το 20,1% του τουρισμού της χώρας. Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων ( για να δείτε τα στοιχεία), το μεγαλύτερο ελληνικό νησί επισκέφθηκαν συνολικά 3.606.442 τουρίστες, ενώ το 2014 αναμένεται νέα άνοδος. Για να έχουμε μια πιο πλήρη εικόνα του τι συμβαίνει το καλοκαίρι στην Κρήτη, αρκεί να αναφέρουμε πως για το 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2013, το αεροδρόμιο του Ηρακλείου ήταν το πρώτο σε αριθμό διεθνών αφίξεων, αφήνοντας πίσω του, το αεροδρόμιο της Αθήνας. Συγκεκριμένα, το “Νίκος Καζαντζάκης” δέχθηκε 1.876.551 αφίξεις, την ώρα που το “Ελευθέριος Βενιζέλος” 1.819.926 διεθνείς αφίξεις, σύμφωνα με το ΣΕΤΕ για τα στοιχεία). Ποιο είναι το παράδοξο; Πως και τα δύο αεροδρόμια φέρουν τα ονόματα δύο Κρητικών.
Θα ρωτήσετε για τον τομέα των ναρκωτικών, όπου τα Ζωνιανά και η τοπική παραγωγή έχει ξεπεράσει τα στενά σύνορα της Ελλάδας και διαφημίζονται στο εξωτερικό. Επίσημα στοιχεία δεν υπάρχουν, αλλά στην Επίσημη Έκθεση του γραφείου Διεθνών Υποθέσεων Ναρκωτικών του StateDepartment για το 2008, σε συνεργασία με την αμερικανική DEA (DrugEnforcementAdministration/Διεύθυνση Καταστολής Ναρκωτικών), διαβάζουμε για την υπόθεση των Ζωνιανών, πως μετά από μεγάλη επιχείρηση, αποκαλύφθηκε διεθνές κύκλωμα που παρήγαγε και διακινούσε πολύ μεγάλες ποσότητες μαριχουάνας στην Ολλανδία. Πάντως, μόνο το 20% της παραγωγής διοχετεύεται στην ελληνική αγορά, ενώ το υπόλοιπο 80% προορίζεται για τις αγορές του εξωτερικού
Αλλά και τα ξενοδοχεία της είναι τα ανταγωνιστικά, αφού συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό μονάδων, δωματίων και κλινών. Μάλιστα, περίπου το 1/4 των 5άστερων ξενοδοχείων της χώρας μας, βρίσκεται στην Κρήτη και είναι πρώτη σε όλες τις κατηγορίες και για τα 4αστερα ξενοδοχεία, σύμφωνα με την έρευνα του ΣΕΤΕ για το 2013
Φυσικά, το ντόμινο των αλλαγών θα περνούσε και σε άλλα επίπεδα της καθημερινότητας, αλλά και του πολιτισμού. Πλέον, καμία ομάδα δεν θα φοβόταν την κάθοδο στο νησί για να αντιμετωπίσει τον ΟΦΗ, που μαζί με τον Εργοτέλη και τον Πλατανιά, δεν θα αγωνιζόταν στο πρωτάθλημα της Superleage. Όπως και το Ρέθυμνο, αντίστοιχα στο μπάσκετ.
Επίσης, κάθε φορά που ο Χαρούλης θα κάνει συναυλίες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στον Τύπο της Κρήτης άνετα θα διαβάζαμε περί WorldTour και καριέρας στο εξωτερικό, ενώ τα ελληνικά media θα χαρακτήριζαν τη μουσική του ethnik.
Πέρα από αυτό, στο ελληνικό Κοινοβούλιο θα μειωνόταν οι έδρες, ενώ πολιτικοί με καταγωγή την Κρήτη, θα επέστρεφαν στα πάτρια. Συνολικά, το νησί εκλέγει 16 βουλευτές, ενώ οι πολιτικοί με καταγωγή την Κρήτη που εκλέγονται σε άλλες περιφέρειες είναι πολλοί περισσότεροι. Ίσως και να “στέρευε” το Ποτάμι, αν σκεφτεί κανείς πως ο Σταύρος Θεοδωράκης έλκει την καταγωγή του από τα Χανιά.
Το νησί από το οποίο ξεπήδησε ο Βιτσέντζος Κορνάρος και ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Ξυλούρης και η ρακή, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, δεν είναι απλώς ένα νησί όμορφο. Και να μην είχαμε αναφέρει τα στατιστικά στοιχεία, εύκολα καταλαβαίνει κανείς τη σημαντικότητα της Κρήτης για την Ελλάδα. Εάν την έχεις επισκεφθεί κιόλας, είσαι σίγουρος… Εάν ανεξαρτητοποιηθεί, θα είναι η επόμενη χώρα που θα ζω!