Μετά τον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου, πραγματοποιήθηκαν πορείες στην Αθήνα και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και ένα πανό που μου προξένησε εντύπωση ήταν αυτό που ανέγραφε: “Εμπρός πουστιά να καταστρέψεις κάθε ελληνική μαγκιά”.
Τι σχέση έχει όμως η “πουστιά” με τον θάνατο αυτού του ανθρώπου και με ποιο τρόπο είναι η “ελληνική μαγκιά” τον σκότωσε;
Γιατί κάποιοι επιλέγουν να εστιάσουν στην ταυτότητα του θύματος ως ομοφυλόφιλου; Δε θα μπορούσε το ίδιο να είχε συμβεί σε έναν οποιοδήποτε άνθρωπο που βρισκόταν εκεί υπό παρόμοιες συνθήκες;
Η αυτοδικία που λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις στην ελληνική κοινωνία δεν είναι φαινόμενο που στοχεύει “πούστηδες” και δεν εκπηγάζει από την “ελληνική μαγκιά”.
Πριν από το συγκεκριμένο περιστατικό έχουν υπάρξει δεκάδες άλλα όπου έχουμε τραυματίες και νεκρούς τόσο από την πλευρά των ληστών όσο και από την πλευρά αυτών οι οποίοι είναι τα θύματα ληστείας. Η πλειοψηφία αυτών των περιστατικών έχουν συμβεί επειδή στη θέα του ληστή, υπήρξε αντίδραση.
Το ιδιαίτερο στην περίπτωση του Ζακ είναι ότι ακόμη δεν είμαστε βέβαιοι αν ήταν ληστεία ή αν βρέθηκε μέσα στο κοσμηματοπωλείο για άλλους λόγους. Όμως, η βία που βίωσε στόχευε έναν άνθρωπο που αναγνωρίστηκε (ορθώς ή λανθασμένα) ως ληστής.
Η οπτική που εστιάζει στην ομοφυλοφιλική ταυτότητα του δράστη είναι βολική. Από τη μία πλευρά τίθεται ο ομολοφυλόφιλος και από την άλλη, στο ρόλο του θύτη, ο φασίστας, ο εκπρόσωπος των “νοικοκυραίων”. Το γεγονός έτσι χρωματίζεται απόλυτα και καλούνται όλοι να πάρουν θέση, είτε υπέρ του ενός είτε υπέρ του άλλου.
Το φαινόμενο επίσης εξατομικεύεται. Κάθε δράστης βίας πράττει βίαια επειδή είναι φασίστας. Δεν υπάρχει κάποιο φαινόμενο που να είναι ζητούμενο η κατανόησή του. Η ελληνική κοινωνία είναι ένοχη, το θύμα είναι ένας μάρτυρας, ο οποίος μετά θάνατον μετατρέπεται σε άγιο. Πέθανε εξαιτίας της “ελληνικής μαγκιάς”.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο όλο κινούνται βολικά. Ακόμα και η κυβέρνηση, μπορεί να λάβει θέση και να επιλέξει τη “σωστή” πλευρά. Έτσι, μπορεί και αυτή με τη σειρά της ως αμέτοχη στα γεγονότα να εκφράσει τη συμπαράστασή της στα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και να ταχθεί απέναντι στη βία. Λες και η βία προέρχεται από παρθενογέννεση, γεννιέται μέσα στα μυαλά αυτών που την πράττουν και στοχεύει πάντα κάποιες κοινωνικές ομάδες.
Βολεύει λοιπόν η οπτική που εστιάζει στην ομοφυλοφιλική ταυτότητα του δράστη.
Αλλά ο Ζακ δεν πέθανε επειδή ήταν ομοφυλόφιλος. Πέθανε επειδή η κοινωνία αργά και σταθερά διολισθαίνει στη βία, την αποδέχεται ως αναπόφευκτη, τη θεωρεί αναγκαιότητα και αναγνωρίζει σε αυτή τη δυνατότητα να αποδόσει δικαιοσύνη. Όπως ορίζει ο καθένας ατομικά τη δικαιοσύνη. Και η αντιμετώπιση αυτής της πραγματικότητας βίας με βάση στερεότυπα και εύκολες γενικεύσεις, εντείνει την εντύπωση ότι μόνο η βία μπορεί να δώσει λύσεις.
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μία περίοδο που βρίσκεται σε εξέλιξη ένας ακήρυχτος πόλεμος.
Στον πόλεμο αυτό πολλοί άνθρωποι θέτονται στο περιθώριο, ζούνε δίχως στήριξη και λησμονημένοι, τα δίκτυα αλληλεγγύης, επίσημα και ανεπίσημα, έχουν καταρρεύσει, οι κοινωνικές δομές του κράτους υπολειτουργούν, οι δυσκολίες παραμένουν παρούσες για ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που ακόμα δε βρίσκεται στο περιθώριο αλλά παλεύει εδώ και χρόνια στα όριά του.
Είναι ένας πόλεμος που εξελίσσεται σε μία περίοδο που την χώρα κυβερνά ένα κόμμα της Αριστεράς που εκλέχθηκε για να ανατρέψει αυτή την πραγματικότητα χρόνιας βίας. Μια κυβέρνηση που τελικώς κατέληξε να ασκεί ακόμη περισσότερη βία για να φτάσει σήμερα να εξιστορεί το αφήγημα του τέλους των μνημονίων και της επιστροφής της κανονικότητας, όταν η πραγματικότητα εκεί έξω στην κοινωνία συνεχίζει να είναι ακραία βίαιη.
Και τώρα, αυτή η κοινωνία που έχει μείνει δίχως μπούσουλα και καμία ελπιδα για συλλογική διέξοδο, κοιτάζει το κάθε μέλος της εξατομικευμένα να επιβιώσει σε ένα αγώνα εναντίον όλων. Όλο και παραπάνω, οι κάτοικοι αυτής της χώρας βιώνουν την πραγματικότητα ως μονάδες. Και όταν είσαι μόνος εναντίον όλων, τότε δικαιούσαι να ασκήσεις βία για να υπερασπιστείς ότι σου ανήκει. Εναντίον του Ζακ, του Μανώλη, της Ελένης.
Ο Ζακ είναι ένα θύμα, της περιόδου του τέλους των μνημονίων, της επιστροφής σε μια κάποια “κανονικότητα”. Είναι μια κανονικότητα “βίαιη” γιατί αυτό που είναι κανονικό τόσα χρόνια στην ελληνική κοινωνία είναι η βία. Τόσα χρόνια αυτό θεωρούνταν προβληματικό. Σήμερα αναγνωρίστηκε και από την “Αριστερά” ως αναπόδραστο.
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=GdGUy3syJ0w”]