του Θάνου Καμήλαλη
Ας κάνουμε μια πρόβλεψη: Η νέα ελληνική κυβέρνηση, όποια κι αν είναι αυτή, θα υποσχεθεί να πατάξει τη φοροδιαφυγή και θα αποτύχει. Ο λόγος δεν θα είναι (μόνο) η πιθανή έλλειψη αποφασιστικότητας, αλλά …το τρίτο μνημόνιο. Η εφαρμογή των μνημονιακών «μεταρρυθμίσεων» στη φορολογική διοίκηση, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, θα έχει ως αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις φοροδιαφυγής να περάσουν ουσιαστικά στο αρχείο, στερώντας από το ελληνικό κράτος εκατοντάδες εκατ. ευρώ που θα μπορούσε να εισπράξει άμεσα. Και δεν είναι μόνο αυτό
Να τα πάρουμε όμως όλα από την αρχή. Το τρίτο μνημόνιο στις διατάξεις του για τη φορολογική διοίκηση (σελ 38, ΦΕΚ 94 δημοσιευμένος στις 14/8) προβλέπει την ουσιαστική κατάργηση της αυτονομίας του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος και την ενσωμάτωση του στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Όπως καταγγέλλουν οι σύλλογοι των εφοριακών, η αποδυνάμωση της «αιχμής του δόρατος» στον πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής το μόνο που θα καταφέρει είναι να αποδιοργανώσει τον φορολογικό έλεγχο. Τόσο η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες όσο και ενώσεις εφοριακών όπως ο Σύλλογος Αττικής και Κυκλάδων έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει για τις καταστροφικές συνέπειες αυτής της αποδιοργάνωσης, με τελευταίες δύο ανακοινώσεις
τους που δημοσιεύτηκαν στις 17 και τις 14 Σεπτεμβρίου αντίστοιχα.
Χιλιάδες υποθέσεις στα σκουπίδια
Το ΣΔΟΕ έχει αυτήν τη στιγμή στην κατοχή του περίπου 38.000 υποθέσεις πιθανής φοροδιαφυγής, πολλές από τις οποίες έχουν ελεγχθεί πλήρως και από τα πορίσματα προκύπτουν σοβαρά παραπτώματα, φόροι, πρόστιμα, άρα και άμεσα εισπράξιμα έσοδα για το ελληνικό κράτος. Σύμφωνα όμως με το νέο μνημόνιο, που καταργεί το ν. 4321/2015, αυτοί οι ολοκληρωμένοι έλεγχοι του ΣΔΟΕ μετατρέπονται σε «πληροφοριακά δελτία» και ο έλεγχος αυτών των περιπτώσεων είναι υπόθεση της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων. Μάλιστα όπως ρητά αναφέρεται στο μνημόνιο, στους εφαρμοστικούς νόμους που έχουν ήδη ψηφιστεί από τη Βουλή τον Αύγουστο, η διάταξη για τα πληροφοριακά δελτία έχει, για ακατανόητους λόγους, αναδρομική ισχύ.
Αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες ολοκληρωμένες εκθέσεις με πρόστιμα και φόρους για τους παραβάτες δεν έχουν πλέον καμία ισχύ, το κράτος δεν έχει τη δυνατότητα να εισπράξει τα προβλεπόμενα έσοδα και ο έλεγχος των υποθέσεων αυτών ξεκινάει από την αρχή. Μια διαδικασία που, σύμφωνα με όσα καταγγέλλουν σύλλογοι εφοριακών, θα χρειαστεί χρόνια για να επαναληφθεί. Κάτι τέτοιο θα στερήσει από το κράτος άμεσα έσοδα περίπου μισού δισ. ευρώ, όπως εκτιμάται, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση θα αναζητήσει ισοδύναμα μέτρα κι επιπλέον έσοδα για να καλύψει τους πιο δυσβάσταχτους όρους του προγράμματος. Θα έχει ως αποτέλεσμα επίσης πολλές από αυτές τις υποθέσεις φοροδιαφυγής να παραγραφούν, ακόμα και στο τέλος του 2015…
Η μεταφορά στην ΓΓΔΕ
Σύμφωνα πάντα με όσα προβλέπει το μνημόνιο, «με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι λεπτομέρειες και κάθε διαδικαστικό ζήτημα για τη μεταφορά 3.500 υποθέσεων που ελέγχονται από την Ειδική Γραμματεία του Σ.Δ.Ο.Ε. στη Γ.Γ.Δ.Ε.» Ως υποθέσεις, όπως τονίζεται χαρακτηριστικά «νοείται έλεγχος συγκεκριμένου Φυσικού ή Νομικού Προσώπου», δηλαδή κάθε ΑΦΜ έιναι και μία υπόθεση. Παράλληλα από τους 750 υπαλλήλους που βρίσκονται στο ΣΔΟΕ μεταφέρονται στη ΓΓΔΕ οι 500 και ειδκότερα «350 έμπειροι ή πιστοποιημένοι ελεγκτές και 150 από τους υπολοίπους υπαλλήλους»
Με στοιχειώδη αριθμητική, μπορούμε να υπολογίσουμε ότι στον παροπλισμένο ΣΔΟΕ απομένουν μόλις 250 υπάλληλοι, που θα είναι υπεύθυνοι να ελέγξουν σχεδόν 35.000 υποθέσεις φοροδιαφυγής. Πρέπει να σημειωθεί ότι αναγκαστικά στο ΣΔΟΕ θα μείνουν οι δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής (λίστες, πολιτικό χρήμα, εξοπλιστικά κλπ) οι συντριπτική πλειοψηφία των οποίων δεν πρόκειται να μεταφερθεί στη ΓΓΔΕ.
Στο προηγούμενο ρεπορτάζ του TPP παραθέσαμε τις σημαντικότερες υποθέσεις που βρίσκονται στα χέρια του ΣΔΟΕ:
- Δεδομένα από 65 CD (1.364.069 ΑΦΜ) με αναλυτικές κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών από το 2000 μέχρι το 2012 με συναλλαγές ή εμβάσματα στο εξωτερικό άνω των 300.000€ και 100.000€ αντίστοιχα.
- Η λίστα Λαγκάρντ με ταυτοποιημένα 1.727 ΑΦΜ
- Η λίστα εμβασμάτων με 54.246 ΑΦΜ
- Η λίστα Αρχής ν.3691/2008 με 5.157 ΑΦΜ
- Η λίστα Λονδίνου των 306 προσώπων που απέκτησαν ακίνητη περιουσία στο Λονδίνο
- Η λίστα Λουξεμβούργου με τα επιπλέον 38 ονόματα που λείπουν από τη λίστα Λαγκάρντ και
- Εισαγγελικές παραγγελίες που αφορά πλήθος φυσικών και νομικών προσώπων για τα οποία γίνονται έλεγχοι βάσει του Πόθεν Έσχες.
Από αυτά τα εκατομμύρια ΑΦΜ που ελέγχονται ή πρόκειται να ελεγχθούν, σύμφωνα με το μνημόνιο μόνο τα 3.500 θα περάσουν στη ΓΓΔΕ, που θα είναι η μόνη αρμόδια, αφού ελέγξει (ξανά) τις υποθέσεις, να επιβάλει φόρους και πρόστιμα. Όλοι οι υπόλοιποι φάκελοι θα παραμείνουν στο ΣΔΟΕ, με ελάχιστους υπαλλήλους που θα χρειαστούν χρόνια, όπως εκτιμάται, για να εξετάσουν μερικές μόνο από τις υποθέσεις και μάλιστα, θα συντάσσουν μόνο πληροφοριακά δελτία χωρίς καμία ουσιαστική αξία.
Η ηλεκτρονική εφαρμογή αυτόματου ελέγχου
Παράλληλα η ακύρωση του ΣΔΟΕ έρχεται σε μια χρονική στιγμή όπου βρίσκεται σε τελικό στάδιο μία εφαρμογή αυτόματης διασταύρωσης καταθέσεων και δηλωθέντων εισοδημάτων, που θα ελέγχει εκατομμύρια φορολογούμενους σε βάθος δεκαετίας και θα μπορεί να συγκρίνει αλγοριθμικά τα δηλωμένα και τα πραγματικά εισοδήματα του κάθε πολίτη. Το πρόγραμμα κατασκευάζεται από τον περασμένο Φεβρουάριο και αυτήν την περίοδο πραγματοποιούνται οι τελευταίες δοκιμές. Όπως τονίζει ο πρόεδρος του Συλλόγου εργαζομένων στις ΔΟΥ νομών Αττικής και Κυκλάδων, Δημήτρης Μέρκος, πρόκειται για ένα πρόγραμμα που θα λειτουργεί χωρίς την παρεμβολή κάποιου εφοριακού, εξασφαλίζοντας απόλυτη διαφάνεια και που μπορεί να επιταχύνει και να βελτιστοποιήσει τους φορολογικούς ελέγχους.
Με τις νέες διατάξεις, το μέλλον της πρωτοποριακής εφαρμογής είναι αβέβαιο. Ήδη από τον Ιούλιο ο ειδικός γραμματέας, Παναγιώτης Δανής, εξέφραζε φόβους ότι η εφαρμογή θα ακυρωθεί πριν φέρει αποτέλεσμα, κάτι που φαίνεται να συμβαίνει, καθώς με τις νέες διατάξεις, παραμένει άγνωστο το αν θα συνεχιστεί η υλοποίηση της και από ποια αρχή. Μέχρι τώρα καμία έκκληση των επαγγελματιών δεν εισακούστηκε, ούτε από την προηγούμενη ούτε από την υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Για να επανέλθουμε στις δυσοίωνες προβλέψεις: Η νέα κυβέρνηση, όποια και να είναι δεν θα πατάξει τη φοροδιαφυγή. Δεν θα ελέγξει αποτελεσματικά τη λίστα Λαγκάρντ. Δεν θα τιμωρήσει πολιτικούς για ψευδή πόθεν έσχες. Και θα στερηθεί πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Το τρίτο μνημόνιο, που θεωρητικά δημιουργήθηκε για να διορθώσει παθογένειες της ελληνικής οικονομίας και να επιβάλει θετικές μεταρρυθμίσεις, θα εμποδίσει οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια.
Η σελίδα του μνημονίου με τις επίμαχες διατάξεις στη φορολογική διοίκηση
