Του Βαγγέλη Γεωργίου
Στρατηγοί και στελέχη του Αμερικανικού Πενταγώνου το αξιολογούν ως «ανεκτίμητο» για την στρατιωτική τους μηχανή. Μόνο το διάστημα 2017-2020 χρησιμοποιήθηκε σε 23 ειδικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε διάφορα μέρη του πλανήτη με ανεπανάληπτη επιτυχία, όπως λέγε. Μέχρι πρόσφατα, το μυστηριώδες στρατιωτικό πρόγραμμα «127e» ήταν αόρατο στον κόσμο, μα το πιο εντυπωσιακό είναι ότι κατασκευάστηκε να είναι απροσπέλαστο ακόμα και σε… γερουσιαστές.
Αν και αρκετά αμερικανικά ΜΜΕ είχαν δημοσιεύσει στο παρελθόν για ανάλογες στρατιωτικές επιχειρήσεις, ωστόσο τώρα με τη δημοσίευση ντοκουμέντων, λόγω του νόμου περί Ελευθερίας της Πληροφορίας στις ΗΠΑ, γίνεται για πρώτη φορά επίσημα γνωστή η ύπαρξη των προγραμμάτων «127e», ένα επτασφράγιστο μυστικό του Αμερικανικού Πενταγώνου.
Ο ερευνητικός ιστότοπος Intercept, μάλιστα, δημοσιεύει λεπτομέρειες για τα προγράμματα αυτά μετά από εξασφάλιση αποκλειστικών εγγράφων και συνεντεύξεων με περισσότερους από 12 νυν και πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους και στρατηγούς.
Μέσω του «127e», λοιπόν, οι ΗΠΑ οπλίζουν, εκπαιδεύουν και παρέχουν πληροφορίες σε ξένες στρατιωτικές δυνάμεις. Αλλά δεν σταματάνε εκεί. Μέχρι πρόσφατα, τα παραδοσιακά προγράμματα ξένης «βοήθειας», προορίζονταν κυρίως για να καταστήσουν ικανή, στρατιωτικά, μια ντόπια δύναμη πχ στη Νιγηρία ή στο Καμερούν. Ωστόσο, χάρη στο «127e» αυτοί οι εταίροι των Αμερικανών, αφού εκπαιδευτούν αποστέλλονται στη συνέχεια σε αποστολές υπό τις διαταγές των ίδιων των Αμερικανών, λες και είναι στρατός των ΗΠΑ.
«Οι ξένοι που συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα «127e» καλύπτουν κενά για τα οποία δεν έχουμε αρκετούς Αμερικανούς για να τα καλύψουμε», λέει στους δημοσιογράφους Nick Turse και Alice Speri στο Intercept πρώην ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ που ασχολείται με το πρόγραμμα. «Αν κάποιος αποκαλούσε ένα τέτοιο πρόγραμμα μια «στρατιωτική επιχείρηση δια πληρεξουσίων»(proxy wars), δεν θα διαφωνούσα». Μόνο το 2020 ήταν σε λειτουργία 14 τέτοια προγράμματα σε Μέση Ανατολή και στην ευρύτερης περιοχής της Ασίας-Ειρηνικού.
Απόστρατοι στρατηγοί αναφέρουν ότι το πρόγραμμα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό στη στόχευση τρομοκρατικών ομάδων, ενώ παράλληλα μειώνει τον κίνδυνο για τις δυνάμεις των ΗΠΑ. Ο στρατηγός ε.α. Joseph Votel, που ηγήθηκε τόσο της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων (SOCOM) όσο και της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, που επιβλέπει τις επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή, επιβεβαίωσε την λειτουργία του προγράμματος σε Αίγυπτο, Λίβανο, Συρία και Υεμένη. «Νομίζω ότι πρόκειται για μια ανεκτίμητη υπηρεσία», λέει ο Votel «Παρέχει τη δυνατότητα επίτευξης αντιτρομοκρατικών στόχων των ΗΠΑ χρησιμοποιώντας ντόπιες δυνάμεις που μπορούν να προσαρμοστούν στις μοναδικές συνθήκες της συγκεκριμένης περιοχής επιχειρήσεων».
Η εμπειρία του Αφγανιστάν
Γιατί όμως κατέφυγαν οι Αμερικανοί σε μια τέτοια υπηρεσία; Όλα ξεκίνησαν από τον πόλεμο του Αφγανιστάν, όταν οι Αμερικανοί καταδρομείς και η CIA υποστήριζαν την Αφγανική Βόρεια Συμμαχία κατά των Ταλιμπάν. Ωστόσο, η SOCOM σύντομα συνειδητοποίησε ότι δεν είχε αρμοδιότητα να πληρώνει άμεσα τοπικές δυνάμεις που συνεργάζονταν με τους Αμερικανούς και ήταν έτσι αναγκασμένη να εξαρτιέται από χρηματοδότηση της CIA.
Αυτό οδήγησε τη SOCOM να εξασφαλίσει τη δυνατότητα να υποστηρίζει αυτόνομα η ίδια ξένες δυνάμεις σε αποστολές για δικούς της σκοπούς, μέσω του προγράμματος 127e. Αρχικά ονομάστηκε Section 1208, αλλά κατοχυρώθηκε με την επίσημη ονομασία U.S.C. Τίτλος 10 § 127e. Πρόκειται για άλλη μια άγνωστη υπηρεσία που παραχωρήθηκε στο υπουργείο Άμυνας από το Κογκρέσο τις τελευταίες δύο δεκαετίες, επιτρέποντας ακόμα και σε αμερικανικές επίλεκτες δυνάμεις να επιχειρούν σε συνεργασία με ξένες αντάρτικες συμμαχικές στο περιθώριο πολέμων και με ελάχιστο εξωτερικό έλεγχο.
Στην κατάθεσή του, ενώπιον του Κογκρέσου, ο διοικητής της SOCOM στρατηγός Richard D. Clarke, υποστήριξε ότι τα προγράμματα 127e «οδήγησαν άμεσα στη σύλληψη ή τη δολοφονία χιλιάδων τρομοκρατών, σταμάτησαν τρομοκρατικά δίκτυα και δραστηριότητες και εμπόδισαν τρομοκρατικές δραστηριότητες, και όλα αυτά με πολύ λιγότερο κόστος απ’ ότι άλλα προγράμματα του υπουργείου Άμυνας.
Σύμφωνα με έγγραφα που επικαλείται το The Intercept, το κόστος των επιχειρήσεων 127e (διάστημα 2017-2020) αγγίζει τα 310 εκατ. δολάρια, ενώ όταν το πρόγραμμα εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 2005 ήταν μόλις 25 εκατ. δολ.
Χωρίς έλεγχο, χωρίς επίβλεψη – Δεν έχουν ιδέα ούτε οι Γερουσιαστές
Πάντως, Λευκός Οίκος, Πεντάγωνο, Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας και SOCOM αρνούνται να σχολιάσουν ή να τοποθετηθούν σχετικά με το πρόγραμμα. «Δεν παρέχουμε πληροφορίες σχετικά με προγράμματα 127e επειδή είναι διαβαθμισμένα», δήλωσε ο εκπρόσωπος της SOCOM, Ken McGraw, στο The Intercept.
Ακόμα και στα μέλη του Κογκρέσου πολλά έγγραφα σχετικά με το πρόγραμμα παραμένουν άγνωστα. Οι σχετικές εκθέσεις είναι τόσο διαβαθμισμένες που δεν μπορούν να τις δουν ούτε τα μέλη του Κογκρέσου. Σύμφωνα με ανώνυμο κυβερνητικό αξιωματούχο, μόνο λίγοι άνθρωποι στις Ένοπλες Δυνάμεις και τις Επιτροπές του Κογκρέσου διάβασαν τέτοιες εκθέσεις. Ούτε καν οι επιτροπές εξωτερικών υποθέσεων, που είναι υπεύθυνες για ζητήματα άμυνας, δεν τις βλέπουν, αλλά ούτε γνωρίζουν και πώς να τις αναζητήσουν!
«Είναι αλήθεια ότι οποιοδήποτε μέλος του Κογκρέσου θα μπορούσε να διαβάσει οποιαδήποτε από αυτές τις εκθέσεις, αλλά αυτό που λέω είναι ότι δεν γνωρίζουν καν ότι υπάρχουν» αναφέρει ο κυβερνητικός αξιωματούχος και τονίζει ότι «σχεδιάστηκε για να αποτρέψει την εποπτεία»!
Βασικές πληροφορίες σχετικά με αυτές τις αποστολές -τοποθεσίες, συχνότητα, στόχοι, συμμαχικές δυνάμεις που βασίζονται οι ΗΠΑ-, είναι άγνωστες ακόμη και στα περισσότερα μέλη των σχετικών επιτροπών του Κογκρέσου και στο προσωπικό του Στέιτ Ντιπάρτμεντ το οποίο είναι και αυτό εν πολλοίς στο σκοτάδι. Ενώ το 127e απαιτεί υπογραφή από τον εκάστοτε Αμερικανό πρεσβευτή στη χώρα όπου εκτελείται το πρόγραμμα, λεπτομερείς πληροφορίες σπάνια κοινοποιούνται από τους διπλωμάτες στα κεντρικά στην Ουάσιγκτον.
«Είναι το κράτος που δεν γνωρίζει ότι δεν γνωρίζει, επομένως δεν ξέρουν καν να ρωτήσουν. Είναι οι πρεσβευτές που εντυπωσιάζονται από αυτούς τους στρατηγούς που λένε: «Αν δεν μας αφήσετε να το κάνουμε αυτό, όλοι θα πεθάνουν», όπως αναφέρει κυβερνητικός αξιωματούχος.
Ο Stephen Semler, συνιδρυτής του Security Policy Reform Institute, μιας δεξαμενής σκέψης εξωτερικής πολιτικής, αναφέρει ότι «στους κόλπους των Ειδικών Επιχειρήσεων αρέσει πολύ η αυτονομία. Δεν τους αρέσει να ελέγχονται από τη γραφειοκρατία, έτσι πάντα εφευρίσκουν υπηρεσίες, προσπαθώντας να βρουν τρόπους να αποφύγουν την καθυστέρηση των εργασιών τους για οποιονδήποτε λόγο».
Παραβίαση του Συντάγματος;
Σύμφωνα, όμως, με ειδικούς, η χρήση αυτή της στρατιωτικής υπηρεσίας, εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την έλλειψη λογοδοσίας και εποπτείας και δυνητικά παραβιάζει το Σύνταγμα των ΗΠΑ. Τα προγράμματα «127e» διακινδυνεύουν τυχόν εμπλοκή των ΗΠΑ σε υποθέσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και σε εξωτερικές συγκρούσεις εν αγνοία του Κογκρέσου και του αμερικανικού λαού.
Σημειώνεται ότι γενικά δεν γνωστό πόσοι από ξένες δυνάμεις και άμαχοι έχουν σκοτωθεί σε αυτές τις επιχειρήσεις, ενώ πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας επιβεβαιώνει ότι πράγματι υπήρξαν απώλειες και των ΗΠΑ, παρόλο που τα αμερικανικά στρατεύματα παραδοσιακά αναμένεται να παραμένουν στα μετόπισθεν.
Οι επικριτές του «127e» προειδοποιούν ότι εκτός από τον κίνδυνο απρόβλεπτης στρατιωτικής κλιμάκωσης και το πιθανό κόστος της εμπλοκής σε έως και 12 συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο, ορισμένες επιχειρήσεις μπορεί να ισοδυναμούν με παράνομη χρήση βίας. Επειδή τα περισσότερα μέλη του Κογκρέσου γνωρίζουν ελάχιστα για τα προγράμματα, οι εχθροπραξίες που σχετίζονται με αυτά μπορεί να μην έχουν καν την άδεια του Κογκρέσου, όπως απαιτείται από το Σύνταγμα, σύμφωνα με την Katherine Ebright, σύμβουλο στο Κέντρο Δικαιοσύνης Brennan.
«Υπάρχουν λόγοι να υποπτευόμαστε ότι το υπουργείο Άμυνας έχει χρησιμοποιήσει εταίρους του προγράμματος 127e για να εμπλακεί σε μάχες πέρα από το πεδίο οποιασδήποτε άδειας για χρήση στρατιωτικής δύναμης ή δικαιολογημένης αυτοάμυνας», λέει η Ebright, προσθέτοντας ότι «αυτό το είδος μη εξουσιοδοτημένης χρήσης βίας, ακόμη και μέσω εταίρων και όχι από τους ίδιους τους στρατιώτες των ΗΠΑ, θα παραβίαζε συνταγματικές αρχές».