Επιστολή με σημαντικά ερωτήματα προς τους ΥΠΕΞ & ΥΠΕΚΑ σχετικά με την Καταστροφή των Χημικών Όπλων της Συρίας στον Θαλάσσιο Χώρο της Ανατολικής Μεσογείου απέστειλε το Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη.
Θέμα: Καταστροφή των Χημικών Όπλων της Συρίας στον Θαλάσσιο Χώρο της Ανατολικής Μεσογείου
Με αφορμή τις σχετικές δηλώσεις των αρμοδίων θεσμικών φορέων της διεθνούς Κοινότητας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελληνικής Κυβέρνησης αλλά και του πλήθους των δημοσιευμάτων και καταγγελιών της διεθνούς Ακαδημαϊκής Κοινότητας και της Κοινωνίας των Πολιτών,
αφού διερευνήθηκαν όλα τα διαθέσιμα στοιχεία που αφορούν στις διαδικασίες μεταφοράς και καταστροφής των Επικίνδυνων Χημικών Όπλων της Συρίας, σύμφωνα με τα οποία
- για πρώτη φορά εφαρμόζεται η εργαστηριακή μέθοδος Field Deployable Hydrolysis System (FDHS) επί πλωτού μέσου,
- το πλοίο MV CAPE RAY είναι γηραιό, μονοπύθμενο και μετασκευασμένο,
- τα σχέδια, μέσα και μέτρα αντιμετώπισης οποιουδήποτε ενδεχόμενου κινδύνου αποτελούν (κατά παράβαση της Συνθήκης Aarhus) απόρρητο μυστικό,
- οι σχετικές πληροφορίες του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW) είναι σε επίπεδο εκλαϊκευμένης πληροφόρησης
- δεν διατυπώνεται ρητά ποιος αναλαμβάνει την Περιβαλλοντική, Οικονομική και Κοινωνική ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος ή άλλου είδους καταστροφής,
το CISD θεωρεί ότι τα αρμόδια Διεθνή Θεσμικά Όργανα, κατά κύριο λόγο, πρέπει να λάβουν όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα για την πρόληψη και διασφάλιση αντιμετώπισης κάθε κινδύνου που είναι δυνατό να απειλήσει το Περιβάλλον, την Οικονομία και την Κοινωνία, οπουδήποτε αναπτυχθεί αυτό το εξαιρετικά κρίσιμο εγχείρημα.
Ταυτόχρονα, τα κράτη που θα φιλοξενήσουν το εγχείρημα (αλλά και αυτά που εν δυνάμει απειλούνται με καταστροφικές συνέπειες από ενδεχόμενο ατύχημα) δικαιούνται να έχουν
∙ απόλυτη γνώμη για την θέση του εγχειρήματος,
∙ γνώση των διαδικασιών που έχουν σχεδιασθεί και
∙ έλεγχο της ορθής εφαρμογής τους.
Υπό το πρίσμα αυτό, το CISD ζητά από τους καθ’ ύλη αρμόδιους Υπουργούς να ενημερώσουν άμεσα και ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΑ τον Έλληνα Πολίτη (ως οφείλουν τηρώντας τις προβλέψεις του Συντάγματος της Ελλάδας αλλά και των αρχών της Σύμβασης του Aarhus).
Ερωτάται ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης & Υπουργός Εξωτερικών
1. Εφόσον τα χημικά υλικά των «όπλων» αυτών (που οδηγούνται σε «είδος» καταστροφής μέσω «ανακύκλωσης»), έχουν παραχθεί σε διάφορα βιομηχανικά κράτη από τα οποία πωλήθηκαν με κέρδος, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από τον «αγοραστή» και τελικώς επιστρέφονται σε βιομηχανική χρήση ως πρώτες ύλες, είναι εύλογο τα κράτη που τα παρήγαγαν να υποδεχθούν στην περιοχή τους την επεξεργασία αδρανοποίησης και «ανακύκλωσης». Διετύπωσε το ΥπΕξ την αιτίαση αυτή κατά την επιλογή της θέσης του εγχειρήματος;
2. Ποια η συμβολή του ΥπΕξ στην επιλογή ή στην αποδοχή του σημείου εγκατάστασης του πλοίου MV CAPE RAY, επί του οποίου θα αναπτυχθεί η πρώτη φάση καταστροφής των Χημικών Όπλων της Συρίας με την μέθοδο FDHS;
3. Η επιλογή της συγκεκριμένης θαλάσσιας περιοχής βασίστηκε αποκλειστικά και μονοσήμαντα σε οικονομικά κριτήρια δαπάνης χωρίς να παραμετροποιηθεί ο περιβαλλοντικός κίνδυνος ή υφίστανται άλλες στρατηγικές αιτίες που την επέβαλαν; Ποια είναι τα ενδεχόμενα ανταλλάγματα που προσφέρθηκαν;
4. Το ΥπΕξ αρκέστηκε στις γραπτές διαβεβαιώσεις του Γενικού Διευθυντή του OPCW κ. Ahmet Üzümcü όσον αφορά στην «ακίνδυνη» διαδικασία ή προέβη σε πρόσθετες διερευνητικές ενέργειες, απαιτώντας ταυτόχρονα ισχυρές εγγυήσεις;
5. Το ΥπΕξ ενεργοποίησε την υποκείμενη αρμόδια Εθνική Αρχή Χημικών Όπλων (ΕΘΑΧΟ) για επαφή με τον OPCW ώστε να αναπτύξει την δέουσα συνεργασία και να επιτύχει τις σχετικές εθνικές διασφαλίσεις;
6. Η ΕΘΑΧΟ προέβη σε έλεγχο ορθότητας των διατυπούμενων στο Specialist FactSheet 2- Environmental & Health Protection (SF2EHP) που έχει δημοσιεύσει ο OPCW;
7. Η ΕΘΑΧΟ αποφάσισε διενέργεια εθνικής επιθεώρησης και όρισε επιθεωρητές από το σώμα των εθνικών επιθεωρητών βάσει του Κανονισμού Λειτουργίας της;
8. Ποιος είναι ο τρόπος που έχει συμφωνηθεί για τον έλεγχο της όλης διαδικασίας υδρόλυσης στο πλοίο MV Cape Ray από τα ενδιαφερόμενα μέρη και ειδικά από την Ελλάδα;
9. Τα ναυπηγικά χαρακτηριστικά του πλοίου MV Cape Ray καλύπτουν όλα τα κριτήρια για την ασφαλή εγκατάσταση των μηχανημάτων και την ανάπτυξη πάνω σε αυτό της διαδικασίας καταστροφής;
10. Ποιες υπήρξαν και από που προήρχοντο οι ενδεχόμενες διπλωματικές πιέσεις και δεσμεύσεις που αποθάρρυναν την ανάπτυξη ισχυρής διπλωματικής πρωτοβουλίας με άλλες ευρωπαϊκές μεσογειακές χώρες για την αποτροπή του ενδεχόμενου κινδύνου στην Μεσόγειο;
11. Τι επιπτώσεις υπάρχουν στην τροποποίηση των ορίων της παρακείμενης σχεδιασμένης αλλά ακόμα μη ανακηρυγμένης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) από την επιλογή του σημείου εγκατάστασης του MV CAPE RAY και πως έχει διασφαλισθεί η τήρηση των ορίων αυτών;
12. Ποιοι οι λόγοι καθυστέρησης ανακήρυξης των Ελληνικών ΑΟΖ;
13. Ποια η συστηματική προώθηση στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας προεδρεύει η χώρα μας, της Πρότασης του Έλληνα Πρωθυπουργού για την δημιουργία Ευρωπαϊκής ΑΟΖ στην νοτιοανατολική Μεσόγειο ανάμεσα στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Κύπρο και την Μάλτα; Τι και από πού ενδεχομένως αναπτύσσονται αρνητικές πιέσεις;
Ερωτάται ο Υπουργός ΠΕΚΑ
1. Είναι ενήμερο το ΥΠΕΚΑ για το πνεύμα της Οδηγίας 2013/30/ΕΕ της 12ης Ιουνίου 2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, που αναφέρεται μεν σε υποθαλάσσιες εξορύξεις υδρογονανθράκων, ωστόσο οι εν δυνάμει κίνδυνοι από αυτές είναι ενδεχομένως μικρότεροι από αυτούς που εγκυμονεί το εγχείρημα του θέματος, ειδικά μάλιστα στις ακόλουθες αναφορές;
1.1. «Είναι ανάγκη να ισχύει υπεράκτιο καθεστώς τόσο για τις εργασίες που διεξάγονται σε σταθερές εγκαταστάσεις όσο και για εργασίες σε κινητές εγκαταστάσεις …»
1.2. «Το άρθρο 6 της σύμβασης του Ώρχους προβλέπει τη συμμετοχή του κοινού σε αποφάσεις που αφορούν τις συγκεκριμένες δραστηριότητες που περι λαμβάνονται στο παράρτημα I αυτής και δραστηριότητες που δεν αναφέρονται σε αυτό, ενδέχεται όμως να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Βάσει του άρθρου 7 της σύμβασης του Ώρχους απαιτείται η συμμετοχή του κοινού σε σχέδια και προγράμματα που σχετίζονται με το περιβάλλον.
2. Ποια η παρέμβαση του ΥΠΕΚΑ για την πρόληψη και διασφάλιση της ελαχιστοποίησης του Περιβαλλοντικού Κινδύνου;
3. Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΕΚΑ έχει
3.1. ενεργοποιήσει τον θεσμικό ρόλο της ΕΥΕΠ και του ΣΥΓΑΠΕΖ, πλαισιώνοντας εκτάκτως τις υπηρεσίες αυτές με άριστους -εξειδικευμένους στο αντικείμενο- επιστήμονες;
3.2. απαιτήσει την παρουσία εξειδικευμένων επιστημόνων επιθεωρητών σε ΟΛΕΣ τις διαδικασίες μεταφοράς και καταστροφής, οι οποίοι θα ενημερώνουν συνεχώς τις Ελληνικές Αρχές για την εξέλιξη του εγχειρήματος;
3.3. εκπονήσει Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Καταστάσεων Εκτάκτου Ανάγκης που αφορά στο συγκεκριμένο εγχείρημα, το οποίο να βασίζεται στα σενάρια περί πιθανοτήτων μεγάλων κινδύνων;
3.4. αναπτύξει συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ αλλά και τρίτων ενδιαφερόμενων κρατών επί σχεδίων αντιμετώπισης σοβαρού ατυχήματος ώστε να καταστούν αποτελεσματικότερα τα σχέδια αυτά;
3.5. απαιτήσει την πόντιση αισθητήρων, σε ζώνες και πυκνότητα που μπορούν να υποδείξουν οι εξειδικευμένοι επιστήμονες, ώστε να μετράται συνεχώς και online η οποιαδήποτε ενδεχόμενη ρύπανση και η κίνησή της στην λεκάνη της Μεσογείου λόγω των υφιστάμενων ρευμάτων;
3.6. οχυρώσει τον Ελληνικό Θαλάσσιο Χώρο με τέτοιου είδους συστήματα έγκαιρης ειδοποίησης;
4. Αντιλαμβάνεται το ΥΠΕΚΑ το μέγεθος και την ιδιαιτερότητα της ευθύνης του και αν ναι, γιατί δεν έχει ενημερώσει τεκμηριωμένα τον Έλληνα Πολίτη;
Κύριοι Υπουργοί,
η Ελληνική Πολιτεία οφείλει, μέσω των δικών σας ενεργειών:
∙ να διασφαλίσει την πρόληψη και ελαχιστοποίηση οποιουδήποτε εν δυνάμει κινδύνου που προέρχεται από την διαδικασία μεταφοράς αλλά και καταστροφής των Χημικών Όπλων
∙ να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην προστασία της Μεσογείου από Περιβαλλοντικούς Κινδύνους
∙ να προστατεύσει τις θάλασσές της, που αποτελούν τον κατ’ εξοχή περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό πλούτο της, από ΚΑΘΕ κίνδυνο
∙ να ενημερώσει ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΑ και με απόλυτη διαφάνεια τον Έλληνα Πολίτη, τον οποίο εσείς υπηρετείτε, ώστε να είναι σε θέση να αξιολογήσει την ορθότητα των επιλογών σας.
Η ευθύνη που αναλαμβάνετε, με τον θεσμικό σας ρόλο αλλά και ως πολίτες, είναι εξαιρετικά επαχθής, ωστόσο, έχει ασήμαντη αξία σε περίπτωση ενδεχόμενης επέλευσης οποιασδήποτε ζημιάς του Περιβάλλοντος, της Οικονομίας και της Κοινωνίας της Μεσογείου και ειδικότερα της Ελλάδας.
Το CISD (Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη) περιμένει τις ΑΜΕΣΕΣ απαντήσεις σας στα διατυπωθέντα ερωτήματα.
Για το CISD
Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη
