Έχεις πατρικό σπίτι στο χωριό ή έφτιαξες εξοχικό στα ‘’χρόνια της ευημερίας’’; Θα κάνεις διακοπές!
Έχεις συγγενείς ή φίλους σε χωριό; Εξαρτάται από την καλή τους διάθεση να σε φιλοξενήσουν, για να κάνεις διακοπές!
Έχει κανένα χωραφάκι σε κάποια εξοχή; Εγκατέστησε ένα τροχόσπιτο, για να κάνεις διακοπές!
Δεν έχεις τίποτε από τα παραπάνω και αντέχεις δίχως φως, νερό και τις άλλες σύγχρονες ανέσεις; Στήσε μια σκηνή σε ένα ακρογιάλι και θα κάνεις διακοπές!
Ναι, αυτές είναι οι ‘’εναλλακτικές λύσεις’’ για ολιγοήμερες αποδράσεις από την καθημερινότητα στην Ελλάδα της ύφεσης και των μνημονίων. Η εξοχική κατοικία, το περιφρονημένο πριν λίγα χρόνια πατρικό σπίτι στο χωριό, οι ‘’τυχεροί’’ φίλοι και συγγενείς που διαθέτουν κάποιο οίκημα στο χωριό. Σε έσχατη ανάγκη ένα τροχόσπιτο, μια σκηνή ή ένα sleeping bag για τους νεώτερους και πιο ανθεκτικούς στις κακουχίες…
Οι ελληνικές οικογένειες εξαντλούν όλη την εφευρετικότητά τους για να απαλλαγούν τουλάχιστον από την ανελαστική δαπάνη του τουριστικού καταλύματος. Τα έξοδα διατροφής περικόπτονται με περισσότερη ευκολία, ένα κουζινάκι στο ενοικιαζόμενο δωμάτιο, μια γκαζιέρα στο τροχόσπιτο, λαδερά και σουβλάκια- άντε και κανένα γαβράκι- στις λιγοστές εξόδους στα ταβερνεία και τις ψησταριές της περιοχής. Και η διασκέδαση; Κομμένο το δεύτερο ποτό, καφές για τους μεγάλους, ένα παγωτό για τα παιδιά…
‘’Ποιοτικά χαρακτηριστικά ημεδαπών τουριστών’’, είναι τίτλος της Έρευνας Διακοπών 2015 της ΕΛΣΤΑΤ, η οποία μας παρέχει άφθονα στοιχεία για τα τεχνάσματα που μηχανεύεται η ελληνική οικογένεια προκειμένου να τα καταφέρει να προσφέρει στα μέλη της την ‘’πολυτέλεια’’ των διακοπών. Σύμφωνα με τα ευρήματα αυτής της έρευνας, το 2015 το 64% των ταξιδιών με σκοπό τις διακοπές, είχαν ως προορισμό φιλικά ή συγγενικά σπίτια, αλλά και κάθε άλλου είδους ‘’τσάμπα καταλυμάτων’’. Το ποσοστό των διανυκτερεύσεων σε αυτά έφθασε το 78,4% του συνόλου και των ποσοστό των δαπανώ το 54% του συνόλου.
Να σημειώσουμε ότι η έρευνα αυτή είναι η μοναδική που αναφέρεται στους ‘’ημεδαπούς τουρίστες’’. Βλέπεις η ‘’βαριά βιομηχανία’’ της χώρας εστιάζει το ενδιαφέρον της στους ξένους τουρίστες. Πανηγυρίζουν οι κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ για τα ‘’νέα ρεκόρ’’ στις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών, ελάχιστα όμως ασχολούνται με το γεγονός ότι τα ‘’ρεκόρ αφίξεων’’ συνοδεύονται από μείωση των εσόδων. Οι τοπικές κοινωνίες υποδέχονται με φολκλόρ παραστάσεις τα κρουαζιερόπλοια, αλλά πολύ λίγα μας λένε για το τι πραγματικά ωφελούνται οι ντόπιοι επιχειρηματίες από αυτές τις αφίξεις.
Δικαιολογημένο το ενδιαφέρον, εισαγόμενο χρήμα είναι αυτό. ‘’Λεπτομέρειες’’ η ποιότητα των αλλοδαπών τουριστών, η υπερσυγκέντρωση του χρήματος σε λίγες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες με τη μέθοδο του allinclusive (βραχιολάκι).
Ο περιφρονημένος ημεδαπός τουρίστας ελάχιστα απασχολεί τα ΜΜΕ, τις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους και τα μεγάλα τουριστικά πρακτορεία. Η ελληνική οικογένεια, που παρά την τραγική οικονομική της κατάσταση προσπαθεί με αιματηρές οικονομίες να εξασφαλίσει κάποιες ημέρες διακοπών στα παιδιά της, δεν εισάγει χρήμα! Όμως, ο φτωχός και περιφρονημένος ημεδαπός τουρίστας είναι αυτός που λειτουργεί ως ιμάντας μεταφοράς πόρων από τα αστικά κέντρα προς την ελληνική επαρχεία, είναι αυτός που συντηρεί με το υστέρημά του τις χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, που ενισχύει με τον οβολό της τις τοπικές κοινωνίες, που στην πλειονότητά τους ούτε μεγάλα ξενοδοχεία διαθέτουν, ούτε κοσμοπολιτικά τουριστικά θέρετρα είναι. Είναι αυτός που αγοράζει ελληνικά προϊόντα στα καταστήματα λιανικής πώλησης της περιοχής όπου περνά τις διακοπές του, που τρώει στις ταβέρνες και στις ψησταριές και αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για τον κρατικό κορβανά (ΦΠΑ, καύσιμα, φόρος εισοδήματος των επιχειρήσεων κλπ).
Ας αφήσουμε, όμως, τους αριθμούς ‘’να μιλήσουν’’ για την οδύσσεια του Έλληνα τουρίστα στα χρόνια της μεγάλης ύφεσης και των μνημονίων.
-
Το 2008 οι ελληνικές οικογένειες δαπάνησαν στις διακοπές τους 5 δις ευρώ. Το 2015 οι αντίστοιχες δαπάνες είχαν περιοριστεί σε 1,6 δις ευρώ! Οι τοπικές οικονομίες απώλεσαν 3,4 δις ευρώ σε ζεστό χρήμα, με το ποσοστό της μείωσης να φθάνει το 68,6%.
Η έρευνα του 2008 δεν περιέχει στοιχεία για ταξίδια διάρκειας 1-3 ημερών. Για λόγους σύγκρισης, λοιπόν, θα χρησιμοποιήσουμε τα στοιχεία για τα ταξίδια με πάνω από 4 διανυκτερεύσεις του 2008 και του 2015.
-
Τα ταξίδια αυτής της κατηγορίας μειώθηκαν από 7,8 εκατομμύρια σε 4,2 εκατομμύρια, δηλαδή κατά 46,5%.
-
Οι συνολικές διανυκτερεύσεις μειώθηκαν από 94,4 εκατομμύρια σε 51,4 εκατομμύρια, δηλαδή κατά 45,5%.
Το 2008 περισσότεροι από 4,1 εκατομμύρια Έλληνες έκαναν διακοπές διάρκειας πάνω από 4 ημέρες. Το 2015 διακοπές έστω και μιας ημέρας έκαναν μόνο 5,4 εκατομμύρια συμπατριώτες μας. Το ‘’χάσμα’’ είναι τεράστιο αν λάβουμε υπόψη ότι στην έρευνα του 2008 δεν υπάρχουν στοιχεία για τους Έλληνες που έκαναν διακοπές μικρής διάρκειας, 1-3 ημερών.
Αλλά σημαντικές είναι οι διαφορές και από χρόνο σε χρόνο. Έτσι, λοιπόν, το 2015 πραγματοποίησαν ταξίδια με σκοπό τις διακοπές 3.380.945 Έλληνες, 5,5% λιγότεροι σε σχέση με το 2014 (η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στις ηλικίες 25-44 ετών και ήταν -11,8%). Τα άτομα αυτά πραγματοποίησαν 5.452.650 ταξίδια (-8,7% σε σχέση με το 2014, με τη μεγαλύτερη πτώση- 30,2%- να σημειώνεται στα ταξίδια για προσκύνημα, αγωγή υγείας κλπ). Μειωμένες 8,8% ήταν οι διανυκτερεύσεις.
Σε ότι αφορά τις δαπάνες, μειώθηκαν από 1,68 σε 1,57 δις, δηλαδή κατά 6,4%. Στην κατηγορία των ταξιδιών για προσκύνημα και αγωγή υγείας, οι δαπάνες μειώθηκαν κατά 30,7%.
Όπως προαναφέραμε, το 2015 οι Έλληνες πραγματοποίησαν 5.452.650 ταξίδια με σκοπό τις διακοπές. Η κατανομή με κριτήριο το κατάλυμα των ταξιδιωτών είναι η εξής:
- 1.289.825 σε ξενοδοχεία, ποσοστό 23,6%.
- 547.247 σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και ενοικιαζόμενες κατοικίες, ποσοστό 10%.
- 124.167 σε άλλα καταλύματα (θεραπευτικά κέντρα, κάμπινγκ, κρουαζιερόπλοια κλπ), ποσοστό 2,3%.
- 3.491.411 σε μη ενοικιαζόμενα καταλύματα (εξοχική κατοικία, καταλύματα που προσφέρονται δωρεάν από συγγενείς και φίλους, τροχόσπιτα, σκηνές κλπ), ποσοστό 64%.
Οι διανυκτερεύσεις των Ελλήνων τουριστών ανήλθαν σε 54.975.553, που κατανέμονται ως εξής:
- 6.480.840 σε ξενοδοχεία, μόλις το 10,8%.
- 4.398.005 σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και ενοικιαζόμενες κατοικίες, το 8%.
- 1.008.672 σε άλλα καταλύματα, το 1,8%.
- 43.088.036 σε μη ενοικιαζόμενα (δωρεάν) καταλύματα, το 78,4%.
Οι Έλληνες τουρίστες δαπάνησαν συνολικά 1.573.801.076 ευρώ στη διάρκεια των διακοπών τους. Στο κονδύλι αυτό περιλαμβάνονται οι δαπάνες για διαμονή, εστίαση, μεταφορά, ψυχαγωγία, καθώς και για τα κάθε είδους ψώνια στη διάρκεια των διακοπών (ένδυση, υπόδηση, διαρκή αγαθά, τρόφιμα, ποτά, δώρα, σουβενίρ κλπ). Με βάση το κατάλυμα, οι δαπάνες κατανέμονται ως εξής:
- Ξενοδοχεία, 485.197.379 ευρώ ή το 30,8%.
- Σε ενοικιαζόμενα δωμάτια, 198.784.089 ευρώ ή το 12,6%.
- Σε άλλα καταλύματα, 44.670.114 ευρώ ή το 2,8%.
- Σε δωρεάν καταλύματα, 845.149.494 ευρώ ή το 53,7%.
Πριν κάποιες δεκαετίες το πιο σύντομο ανέκδοτο ήταν ‘’Αλβανός τουρίστας στην Ομόνοια’’. Από τότε ‘’πολύ νερό έχει κυλίσει στο αυλάκι των μνημονίων. Και δεν απέχει πλέον πολύ ο καιρός που θα γίνει δυσεύρετο είδος και δακτυλοδεικτούμενος ο ‘’ημεδαπός τουρίστας’’ που κάνει διακοπές πληρώνοντας διαμονή σε ξενοδοχείο ή ενοικιαζόμενο δωμάτιο. Κι αυτός θα είναι ο ‘’άτυχος’’, που δεν διαθέτει διασυνδέσεις στην επαρχία ή το κορμί του δεν αντέχει τις κακουχίες της διαμονής σε σκηνή ή sleeping bag.
Αλλά κι αυτοί οι ‘’άτυχοι’’, ας ανοίξουν τα παλιά τους τεφτέρια, ας ψάξουν καλύτερα τις ‘’ρίζες’’ τους. Όλο και κάποιο ξεχασμένο φίλο σε χωριό μπορεί να έχουν, ή ίσως κανένα λησμονημένο χωραφάκι για να στήσουν τη σκηνή τους…