Η κυβέρνηση βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι: Θα επιλέξει την υποβάθμιση ή την αναβάθμιση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα; Σε κάθε περίπτωση η αναβάθμιση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη χώρα μας θα πρέπει να περιλαμβάνει θεσμικά μέτρα αλλά και οικονομική αναβάθμιση, δηλαδή επένδυση χρημάτων στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.
Η κυβέρνηση προγραμματίζει το αμέσως επόμενο διάστημα την κατάθεση νομοσχεδίου για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στη χώρα μας, οπότε είναι ήδη σε εξέλιξη μια συζήτηση γύρω από το θέμα. Σε συνάντηση των Υπευθύνων των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης όλης της χώρας που οργάνωσε το αρμόδιο Τμήμα του Υπουργείου στην Αθήνα στις 22-23 Σεπτεμβρίου 2016 πληροφορηθήκαμε τα εξής:
Το Υπουργείο κατάφερε να «σώσει» τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης καθώς υπήρχαν ισχυρές πιέσεις για το κλείσιμό τους στα πλαίσια των μέτρων λιτότητας κι εξοικονόμησης πόρων. Προχώρησε μάλιστα στην ίδρυση επιπλέον 5 νέων Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
Εξασφαλίστηκαν για τα επόμενα τέσσερα χρόνια (έως το 2020) από 1 εκατομμύριο ευρώ κάθε χρόνο για τη λειτουργία των 58 (μαζί με τα καινούρια) Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ευρωπαϊκά κονδύλια, ποσό που είναι όμως μικρότερο από ό,τι δινόταν μέχρι τώρα. Το Υπουργείο αναζητά επιπλέον χρηματοδότηση.
Είναι απορίας άξιον βέβαια πώς μπόρεσε καν να τεθεί ερώτημα για κλείσιμο των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να μάθουμε ποιοι ήταν συγκεκριμένα αυτοί που πίεζαν για να κλείσουν τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Εταιρείες που ρυπαίνουν και καταστρέφουν τη φύση και τον πολιτισμό μας; Μήπως ενδιαφερόμενοι για την ιδιωτικοποίηση των νερών της Ελλάδας ή για τη συνέχιση καταστροφικών για το περιβάλλον εξορύξεων;
Αλλά και πολιτικά να το δει κανείς, δε μπορεί λίγους μήνες πριν, το Δεκέμβριο του 2015 να συνυπογράφει η χώρα μας τη Διεθνή Συμφωνία για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής στο Παρίσι και να ετοιμάζεται να την επικυρώσει στην ελληνική Βουλή τις επόμενες ημέρες, και την ίδια στιγμή να περιορίζει την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στη χώρα μας.
Στο πλαίσιο της Διεθνούς Συμφωνίας για το Κλίμα είναι κρίσιμος ο ρόλος της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Η μείωση των ωρών της Ευέλικτης Ζώνης στο Δημοτικό Σχολείο και η κατάργηση των Project στο Γυμνάσιο είναι βήματα προς τα πίσω για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, γιατί αυτές οι ώρες έδιναν χρόνο για την ανάπτυξη Προγραμμάτων και δράσεων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης εντός του σχολικού ωραρίου. Αυτό που θα έπρεπε να γίνει είναι η αύξηση αυτών των ωρών κι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σχετικά με τη μέθοδο Project και άλλες καινοτόμες εκπαιδευτικές μεθόδους που αξιοποιούνται στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.
Παράλληλα, θα πρέπει, εκτός από χρόνος στο ωρολόγιο πρόγραμμα, να εξασφαλιστεί και η χρηματοδότηση των Προγραμμάτων και δράσεων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων και των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Από την αρχή της οικονομικής κρίσης καταργήθηκε η πενιχρή χρηματοδότηση των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων και μειώθηκε δραματικά η χρηματοδότηση των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και το προσωπικό που υπηρετούσε σε αυτά. Έκλεισαν τότε (το 2010 επί Διαμαντοπούλου στο Υπουργείο Παιδείας) το ένα τρίτο των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (24 ΚΠΕ, ανάμεσά τους κι αυτό του Βάμου, που καταφέραμε να ξανανοίξουμε με μεγάλη κινητοποίηση) με το πρόσχημα της κρίσης.
Η υπογραφή της Διεθνούς Συμφωνίας για το Κλίμα στο Παρίσι θέτει και συγκεκριμένες υποχρεώσεις και δεσμεύσεις για τη χώρα μας κι ανάμεσά τους είναι και η ενίσχυση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, έτσι ώστε η ενημέρωση των πολιτών, η ευαισθητοποίηση, η αλλαγή των αξιών και η ενεργός συμμετοχή των πολιτών να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του θέματος. Χρειαζόμαστε ενεργούς πολίτες για την προστασία των υδάτινων αποθεμάτων, των δασών και των χώρων πρασίνου, για να στραφούμε σε ήπιες μορφές μετακίνησης (ποδήλατο, περπάτημα και μέσα μαζικής μεταφοράς) και για να αντικαταστήσουμε το πετρέλαιο και τον άνθρακα στην παραγωγή ενέργειας με ήπιες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε αποκεντρωμένο τοπικό επίπεδο υπό τον έλεγχο των πολιτών κι όχι των εταιρειών.
Η Διεθνής Συμφωνία για το Κλίμα, για να γίνει πράξη χρειάζεται αλλαγή πολιτικής και επένδυση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και σίγουρα θα κατευθυνθούν κονδύλια σε αυτό τον τομέα. Τα κονδύλια αυτά επιβάλλεται να φτάσουν στα σχολεία και τα ΚΠΕ για προγράμματα και δράσεις Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Να μην καταλήξουν σε διάφορες εταιρείες για παραγωγή διαφημιστικών σποτ και την ίδια στιγμή να παραμείνουν χωρίς χρηματοδότηση οι δράσεις Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων και πετσοκομμένες οι δαπάνες για τα ΚΠΕ, καθώς τα χρήματα που έχουν μέχρι στιγμής εξασφαλιστεί είναι λιγότερα από όσα δίνονταν τα προηγούμενα χρόνια εν μέσω κρίσης. Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση δεν είναι μέρος της κρίσης, είναι εργαλείο για να αντιμετωπίσουμε την κρίση, να αναζητήσουμε εναλλακτικές λύσεις!
Φώτης Ποντικάκης
Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου