Ανακοίνωση του Κοινωνικού Στεκιού – Στεκιού Μεταναστών Χανίων για τις συνθήκες στο Κλειστό Κατάστημα Κράτησης Κρήτης – Μαρτυρίες για ασφυκτικά κελιά, έλλειψη ιατρικής φροντίδας και απεργίες πείνας Σουδανών προσφύγων – Στο φως ξανά το ζήτημα των “διακινητών της επιβίωσης”

Σκληρές καταγγελίες για απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στις φυλακές της Αγυιάς Χανίων φέρνει στο φως νέα ανακοίνωση του Κοινωνικού Στεκιού – Στεκιού Μεταναστών Χανίων, καταγράφοντας μια πραγματικότητα που, όπως τονίζεται, «δεν διαφέρει από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της σύγχρονης τιμωρητικής πολιτικής».

Οι φυλακές της Αγυιάς, γνωστές και ως Κλειστό Κατάστημα Κράτησης Κρήτης 1, έχουν απασχολήσει επανειλημμένα τον Τύπο και τη Βουλή για την υπερπληρότητα, την έλλειψη ιατρικής περίθαλψης και τις ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «πολλοί κρατούμενοι στοιβάζονται σε ασφυκτικά κελιά σχεδιασμένα για πολύ λιγότερα άτομα», ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί θάνατοι κρατουμένων, με τέσσερα περιστατικά μόνο μέσα στο 2022. Οι συγκρατούμενοί τους καταγγέλλουν ότι οι νεκροί δεν είχαν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, παρότι ήταν σοβαρά άρρωστοι.

«Τα επίσημα έγγραφα έγραψαν “παθολογικά αίτια”», σημειώνει χαρακτηριστικά το Κοινωνικό Στέκι, προσθέτοντας πως «πίσω από αυτή τη φράση κρύβονται ανθρώπινες τραγωδίες που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί».

Δημόσιες παρεμβάσεις και σιωπηλές αντιδράσεις

Η κατάσταση στις φυλακές της Αγυιάς έχει επανειλημμένα προκαλέσει αντιδράσεις τοπικών φορέων. Ο Δικηγορικός Σύλλογος Χανίων είχε καταγγείλει, μόλις έναν χρόνο πριν, σε επιστολή του προς τον εισαγγελέα, την «στοιβασία κρατουμένων σε θαλάμους» και το «εξαιρετικά δυσμενές κλίμα μεταξύ διοίκησης και υπαλλήλων».

Την ίδια περίοδο, οι ίδιοι οι κρατούμενοι, σε συλλογική διαμαρτυρία, ζητούσαν «να αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι»:

«Μιλάμε για ανθρώπινη διαβίωση. Έχουμε δικαιώματα. Είμαστε άνθρωποι. Πληρώνουμε τα λάθη μας, αλλά δε γίνεται να ζούμε σε αυτές τις συνθήκες. Δεν έχουμε σαπούνι, δεν έχουμε γιατρό», δήλωναν τότε.

Οι «διακινητές» – Μια νέα κατηγορία εγκλείστων

Η ανακοίνωση του Κοινωνικού Στεκιού εστιάζει ιδιαίτερα στο ζήτημα των μεταναστών που φυλακίζονται ως “διακινητές”, μια κατηγορία κρατουμένων που, όπως σημειώνεται, έχει αυξηθεί δραματικά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, στις φυλακές Αγυιάς κρατούνται περισσότεροι από 150 άνθρωποι, κυρίως νεαροί πρόσφυγες από το Σουδάν, οι οποίοι καταδικάζονται για διακίνηση ανθρώπων έπειτα από fast track διαδικασίες χωρίς διερμηνέα και χωρίς ουσιαστική υπεράσπιση.

«Οι πραγματικοί διακινητές δεν ρισκάρουν τη ζωή τους σε σάπια καρυδότσουφλα», υπογραμμίζει το Στέκι. «Αντιθέτως, όσοι φτάνουν στις ελληνικές ακτές μετά από πολέμους, εμφύλιες συγκρούσεις ή τη βαρβαρότητα της Λιβύης, καταλήγουν να κατηγορούνται ως εγκληματίες και να οδηγούνται σε φυλακές χωρίς να ξέρουν γιατί και για πόσο».

Μαρτυρίες μέσα από τα κάγκελα

Το Κοινωνικό Στέκι αναφέρεται σε πρόσφατες επισκέψεις του στις φυλακές της Αγυιάς, όπου συναντήθηκαν με νεαρούς Σουδανούς κρατουμένους. Μία από τις περιπτώσεις που περιγράφονται είναι εκείνη ενός νεαρού άνδρα, με σοβαρά ψυχικά τραύματα από τον πόλεμο στο Σουδάν, ο οποίος τραυματίστηκε εντός της φυλακής και δεν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις του.

«Τον είδαμε εξαντλημένο, σωματικά και ψυχικά. Ζητούσε να πάει στο νοσοκομείο απλώς για να μπορέσει να κοιμηθεί», αναφέρεται χαρακτηριστικά. «Χρειάστηκε να περάσει ένας μήνας και να γίνουν παρεμβάσεις δικηγόρων για να εγκριθεί τελικά η μεταγωγή του».

Σε δεύτερη επίσκεψη, στις 24 Σεπτεμβρίου, τα μέλη του Στεκιού συνάντησαν άλλους δύο κρατούμενους από το Σουδάν και παρέδωσαν είδη ρουχισμού και υγιεινής σε συνολικά 29 άτομα. Ωστόσο, σύμφωνα με την ανακοίνωση, η διοίκηση της φυλακής αρνήθηκε να διασφαλίσει την παράδοση των ειδών στους κρατούμενους που τα είχαν αιτηθεί.

«Από τον Αύγουστο υπάρχουν άνθρωποι που ζητούν κουβέρτες, γιατί η υγρασία και η μούχλα τρυπάνε κόκαλο. Για γιατρό, ούτε λόγος…», επισημαίνεται.

Απεργία πείνας έξι Σουδανών – Αγώνας για στοιχειώδη δικαιώματα

Στις 28 Σεπτεμβρίου, έξι νεαροί πρόσφυγες από το Σουδάν ξεκίνησαν απεργία πείνας μέσα στις φυλακές Αγυιάς, ζητώντας μεταγωγή πίσω στις αρχικές φυλακές τους (Αυλώνα και Μαλανδρίνου), καθώς και πρόσβαση σε βασικά είδη όπως κουβέρτες, σαπούνι και εσώρουχα.

Οι απεργοί κατήγγειλαν ότι υποχρεώθηκαν να υπογράψουν έγγραφα στα ελληνικά χωρίς διερμηνεία, ενώ αρκετοί αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, κάποια εκ των οποίων προέκυψαν μέσα στο σωφρονιστικό ίδρυμα.

Μετά από έξι ημέρες απεργίας πείνας, οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν τελικά στις αρχικές φυλακές τους, ικανοποιώντας εν μέρει το αίτημά τους. Ωστόσο, όπως επισημαίνει το Κοινωνικό Στέκι, «η γενική κατάσταση παραμένει τραγική, με την απουσία γιατρού να αποτελεί τον κανόνα».

Το “Πρώην Εκθεσιακό Κέντρο Αγυιάς”: Μια δεύτερη, άτυπη φυλακή

Η ανακοίνωση κάνει λόγο και για τον προσωρινό χώρο κράτησης προσφύγων και μεταναστών στο πρώην Εκθεσιακό Κέντρο Αγυιάς, που λειτουργεί ως “άτυπη φυλακή” για όσους φτάνουν από τη Λιβύη στη Γαύδο ή στα νότια παράλια της Κρήτης.

«Η πρόσβαση μας έχει απαγορευτεί με εντολές “άνωθεν”. Από μια χαραμάδα είδαμε ανθρώπους στο πάτωμα και ένστολους ροπαλοφόρους από πάνω τους. Μια εικόνα που επιβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη αθλιότητα», αναφέρει η ανακοίνωση.

«Η αλληλεγγύη δεν φυλακίζεται»

Το Κοινωνικό Στέκι – Στέκι Μεταναστών Χανίων κλείνει την ανακοίνωσή του με ένα σαφές πολιτικό μήνυμα:

«Η πραγματικότητα στις φυλακές της Αγυιάς δεν είναι εξαίρεση, αλλά αντανάκλαση μιας πολιτικής που αντιμετωπίζει τους φτωχούς, τους πρόσφυγες και τους αποκλεισμένους ως αναλώσιμους. Πίσω από τα τείχη, εκεί όπου δεν φτάνουν τα φώτα των δελτίων ειδήσεων, χάνονται ζωές και συνθλίβονται αξιοπρέπειες. Κι όμως, εμείς δε σιωπούμε. Η αλληλεγγύη μας δε φυλακίζεται – δυναμώνει».

Και με ένα σύνθημα που συνοψίζει την ουσία της παρέμβασής τους:

«Οι διακινητές δεν μπαίνουν στις βάρκες. Όχι στον εγκλεισμό αθώων ανθρώπων που παλεύουν να ζήσουν.

Ανοιχτά σύνορα – χαρτιά και δικαιώματα για όλες και όλους.
Κοινοί αγώνες ντόπιων και μεταναστών.
Η αλληλεγγύη να νικήσει.»