Η συγγραφέα Χριστίνα Σουλελέ τη γνώρισα μέσα από το μυθιστόρημά της «Θα την έλεγαν Ελευθερία», όπου με πειστικότητα και σεβασμό στην ιστορία μας μετέφερε στην εποχή της Δικτατορίας.
Με το νέο της μυθιστόρημα «Από τις στάχτες της Καντάνου» που κυκλοφορεί από την Άνεμος εκδοτική, αναλαμβάνει ένα ακόμη πιο δύσκολο έργο. Όχι μόνο να μας μεταφέρει στην εποχή που συνέβησαν απίστευτες φρικαλεότητες, αλλά να διαπραγματευθεί και τα πολύ δύσκολα και λεπτά θέματα της μνήμης και της λήθης, σε ό,τι αφορά στη Γερμανική Κατοχή.
Και μάλιστα διαλέγει ως ήρωα έναν νεαρό Γερμανό μουσικό, ο οποίος θα βρεθεί από σύμπτωση στη Κάντανο και σιγά-σιγά και αναπάντεχα θα ανακαλύψει και την εμπλοκή κάποιων προγόνων του στην ολοσχερή καταστροφή του μαρτυρικού χωριού.
Από μια ιστορία που δεν λείπει το σασπένς και οι συγκρούσεις, δίνεται το μήνυμα της ανθρωπιάς και του αγώνα.
Πολύ ενδιαφέρουσα η σκιαγράφηση των χαρακτήρων και των κινήτρων πίσω από τις πράξεις τους.
Ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα που κρατά με τον τρόπο του στην επικαιρότητα το θέμα των Γερμανικών Αποζημιώσεων…
«Δεν μπορεί να υπάρχει ειλικρινής μεταμέλεια της Γερμανίας, όσο μένει ανεκπλήρωτο το δίκαιο αίτημα των λαών για τις πολεμικές αποζημιώσεις»
Πώς προέκυψε η ιδέα για ένα μυθιστόρημα που αφορά στα όσα έγιναν στην Κάντανο;
Όταν αποφάσισα να γράψω ένα μυθιστόρημα με φόντο τη Μεγαλόνησο, ανέτρεξα στο φωτογραφικό αρχείο μου αλλά και στο ημερολόγιο που κρατώ από τα ταξίδια μου, για να βρω εκείνο το ερέθισμα που θα κινητοποιούσε την έμπνευσή μου. Η αναζήτηση με οδήγησε στο μαρτυρικό χωριό, το οποίο είχα επισκεφθεί πριν από χρόνια και που η ιστορία του με είχε συγκλονίσει. Η Κάντανος, στις 3 Ιουνίου 1941, καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Ναζί και με την εντολή να μην ανοικοδομηθεί ποτέ, με αποτέλεσμα οι κάτοικοί της να γίνουν πρόσφυγες στο ίδιο το νησί τους. Φυσικά δεν είναι το μοναδικό μέρος που οι Γερμανοί κατέστρεψαν ολοσχερώς, είναι όμως ο μοναδικός τόπος, στον οποίο άφησαν τα πειστήρια των πράξεών τους: τρεις μαρμάρινες πινακίδες, πάνω στις οποίες παραδέχονται γραπτώς, στα ελληνικά και στα γερμανικά, πως κατέκαψαν την Κάντανο, στα πλαίσια των αντιποίνων για τη σθεναρή αντίσταση των Κρητικών απέναντι στον σιδερόφρακτο στρατό του Χίτλερ. Λίγα μέτρα πιο πέρα υπάρχει το Μουσείο, με πλούσιο φωτογραφικό, και όχι μόνο, υλικό που αποτυπώνει την ολοκληρωτική καταστροφή του τόπου. Σήμερα η Κάντανος μοιάζει να έχει αναγεννηθεί από τις στάχτες της.
Γιατί διαλέξατε έναν νεαρό Γερμανό ως ήρωα του μυθιστορήματος;
Ο κεντρικός ήρωας επέλεξα να είναι ξένος προς τον τόπο, για να τον πιάσω από το χέρι και να ξεναγηθούμε παρέα και με παρθένα ματιά, σε ένα μέρος που δεν γνωρίζαμε και οι δυο. Η επιλογή να είναι νεαρός, Γερμανός και μουσικός δεν έγινε τυχαία. Το νεαρό της ηλικίας του συμβολίζει τη νέα γενιά που, ενώ προχωράει μπροστά, κοιτάει και στο παρελθόν και μελετάει την ιστορία, όχι για να διαιωνίσει τα μίση αλλά για να διδαχθεί από αυτήν και να μην επαναλάβει τα ολέθρια λάθη του παρελθόντος. Είναι Γερμανός αλλά, σε αντίθεση με τους προγόνους του που σκόρπισαν τον όλεθρο κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, προσεγγίζει τον κάθε τόπο με σεβασμό απαλλαγμένος από ιδεοληψίες, προκαταλήψεις, σωβινισμούς, εθνικισμούς. Είναι φιλειρηνιστής, νιώθει μεγάλη ντροπή για τα εγκλήματα που έγιναν εκείνη την περίοδο και προσεγγίζει τους ντόπιους κατοίκους με συστολή, με σεβασμό αλλά και με μια ακόρεστη δίψα να πληροφορηθεί όσα έγιναν στα χρόνια του πολέμου. Είναι μουσικός και όλα τα συναισθήματά του τα διοχετεύει στην τέχνη του, η οποία συνιστά μια κραυγή για όλες τις αδικίες που υφίστανται οι λαοί του πλανήτη. Αγαπώ εκείνους τους καλλιτέχνες που, μέσω της τέχνης τους όποια κι αν είναι αυτή, στέλνουν πανανθρώπινα μηνύματα, τα οποία έχουν στόχο να αφυπνίσουν συνειδήσεις και να μονιάσουν τους λαούς, όχι να τους διχάσουν.
Βασιστήκατε σε πραγματικά γεγονότα σε ό,τι αφορά στα πρόσωπα της ιστορίας;
Πριν τη συγγραφή του μυθιστορήματος ανέτρεξα σε γραπτές πηγές που αναφέρονται στη Μάχη της Κρήτης και παρακολούθησα, στο διαδίκτυο, προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι έζησαν τα γεγονότα του πολέμου και της Κατοχής. Όσα διάβασα και όσα άκουσα για εκείνη την περίοδο, τα ενέταξα στο βιβλίο και με κάποιον τρόπο τα συνέδεσα με το παρόν. Στο μυθιστόρημα, η καθημερινότητα των κατοίκων, με τις μικρές προσωπικές ιστορίες τους, με τις αντιλήψεις και τις προκαταλήψεις τους, συμβαδίζει με την ιστορία της Καντάνου και ανασύρει μεγάλα μυστικά, τα οποία είχαν θαφτεί για χρόνια κάτω από τις στάχτες της.
Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο καθώς γράφατε;
Οι ρίζες της καταγωγής μου δεν φτάνουν ως την Κρήτη και αυτό ήταν κάτι που με δυσκόλεψε, όχι σε τέτοιο βαθμό όμως που να μου δημιουργήσει ανυπέρβλητα εμπόδια στη συγγραφή του μυθιστορήματος. Έχω ταξιδέψει πολλές φορές στο νησί και έχω φιλοξενηθεί σε χωριό, επομένως διαθέτω αρκετές προσλαμβάνουσες από την καθημερινότητα των ανθρώπων. Επιπλέον η ενασχόλησή μου με τους κρητικούς χορούς, σε Ενώσεις Κρητών, η επαφή μου με αρκετούς χοροδιδασκάλους –που δεν περιορίζονταν μόνο στην εκμάθηση των βημάτων, αλλά εμπλούτιζαν τη διδασκαλία τους με λαογραφικά στοιχεία και με ιστορίες από τη σύγχρονη Κρήτη–, μου επέτρεψαν να γίνω κοινωνός, ως έναν βαθμό, του τρόπου ζωής και σκέψης των Κρητικών. Ωστόσο, παρόλο που είχα ακούσματα από την κρητική διάλεκτο, ήταν πολύ δύσκολο να τη χρησιμοποιήσω στο μυθιστόρημα, για να αποδώσω τους διαλόγους, καθώς διαθέτει πληθώρα λέξεων αλλά και πλούσια συντακτικά και φωνολογικά χαρακτηριστικά, τα οποία διαφέρουν από νομό σε νομό και από τόπο σε τόπο. Νιώθω ευγνωμοσύνη όμως, για τη βοήθεια που μου πρόσφερε μια καλή μου φίλη, η οποία κατάγεται από το νησί.
Πόσο ειλικρινής είναι η «μεταμέλεια» της Γερμανίας τη στιγμή που δεν προχωρά το θέμα των αποζημιώσεων;
Δεν μπορεί να υπάρχει ειλικρινής μεταμέλεια της Γερμανίας, όσο μένει ανεκπλήρωτο το δίκαιο αίτημα των λαών για τις πολεμικές αποζημιώσεις, οι οποίες έχουν αναγνωριστεί από διεθνείς συσκέψεις, και περιλαμβάνουν το κατοχικό δάνειο, τις αποζημιώσεις των θυμάτων των ναζιστικών εγκλημάτων αλλά και των ομήρων που οδηγήθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα, καθώς και την επιστροφή αρχαιολογικών θησαυρών που λεηλατήθηκαν. Από την άλλη, οι κυβερνήσεις των κρατών, τα οποία έχουν υποστεί υλικές καταστροφές και έχουν μετρήσει εκατομμύρια θύματα, έχουν χρέος να συνεχίσουν να διεκδικούν σθεναρά τις αποζημιώσεις από το γερμανικό κράτος και να μην θεωρούν ότι όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν.
edromos.gr