Άρθρο του Μάριου Διονέλλη στην “Εφημερίδα των Συντακτών”
Μπορεί η Περιφέρεια Κρήτης και η κυβέρνηση να έχουν ξεκαθαρίσει πως επιδιώκουν την κατασκευή ενός νέου αυτοκινητόδρομου χωρίς διόδια, θέση την οποία ασπάστηκε πρόσφατα και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παρά τις περί του αντιθέτου φωνές των Κρητικών βουλευτών του, ωστόσο το θέμα φαίνεται πως δεν έχει κλείσει και κάποιοι ακόμα εξετάζουν όλα τα ενδεχόμενα.
Το διάστημα από 15 Μαΐου μέχρι 12 Ιουνίου, συνολικά 1.700 Κρητικοί οδηγοί δέχτηκαν τηλεφωνήματα από την εταιρεία δημοσκοπήσεων ProRata σχετικά με το κατά πόσο θα ήταν έτοιμοι να αποδεχτούν την επιβολή διοδίων προκειμένου να έχουν έναν ασφαλή και γρήγορο αυτοκινητόδρομο που θα συνδέει τα δύο άκρα του νησιού.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, που διεξήχθη για λογαριασμό τρίτου πελάτη, πιθανώς εκ των κατασκευαστικών εταιρειών που ενδιαφέρονται για το έργο, έχει στη διάθεσή της και δημοσιεύει σήμερα η «Εφ.Συν.» και φαίνεται μάλιστα πως βαραίνουν οριακά υπέρ της επιβολής διοδίων.
Στο αρχικό κομμάτι της έρευνας οι Κρητικοί ερωτώνται για το κατά πόσο αισθάνονται ασφάλεια στον σημερινό, απαρχαιωμένο και κακοσυντηρημένο κεντρικό οδικό άξονα του νησιού, με τα αποτελέσματα να είναι απολύτως αναμενόμενα ως προς την ανησυχία των πολιτών κάθε φορά που πιάνουν το τιμόνι στον ΒΟΑΚ.
Το 84% των Κρητικών δηλώνουν καθόλου ή όχι και τόσο ικανοποιημένοι από την ασφάλεια που παρέχει ο υπάρχων αυτοκινητόδρομος, ενώ στο 78% φτάνει το αντίστοιχο ποσοστό δυσαρέσκειας για την ταχύτητα των μετακινήσεων σε αυτόν.
Ερωτώμενοι για τα συναισθήματά τους κάθε φορά που κινούνται στον ΒΟΑΚ οι Κρητικοί προτάσσουν τον φόβο, την ανησυχία και την απογοήτευση σε ποσοστά που ξεπερνούν το 70% και για τις τρεις απαντήσεις, ενώ αντίστοιχα η ικανοποίηση και η ασφάλεια επελέγησαν ως απαντήσεις σε ποσοστό κάτω του 20%.
Σε ποσοστό 82% οι Κρητικοί εκτιμούν πως το περιφερειακό οδικό δίκτυο της Κρήτης στον άξονα Χανιά-Ρέθυμνο-Ηράκλειο αποτελεί έναν από τους πιο επικίνδυνους αυτοκινητόδρομους στη χώρα, ενώ το 89% απαντά πως η ασφάλεια στις μετακινήσεις τους εξαρτάται άμεσα από την κατάσταση του οδικού δικτύου.
Ως φυσική συνέχεια όλων των παραπάνω διατυπώσεων (που ασφαλώς δεν απέχουν από την πραγματικότητα) έρχεται η ερώτηση για την ενδεχόμενη επιβολή διοδίων αν πρόκειται να φτιαχτεί ένας σύγχρονος αυτοκινητόδρομος διεθνών προδιαγραφών.
Συγκεκριμένα οι Κρητικοί ρωτήθηκαν:
«Θα επιλέγατε να μετακινείστε σε έναν νέο αυτοκινητόδρομο που θα σας παρείχε μεγαλύτερη ασφάλεια και θα μείωνε σημαντικά τη διάρκεια των μετακινήσεων, στην περίπτωση που υπήρχαν διόδια σε αυτόν έναντι του σημερινού κεντρικού οδικού άξονα Ηρακλείου-Χανίων;».
Αν και με χαμηλότερα ποσοστά σε σχέση με τις προηγούμενες διαπιστώσεις για την κατάσταση του δρόμου, οι απαντήσεις γέρνουν σαφώς υπέρ του ναι, με το 46% να απαντά «σίγουρα ναι» και το 20% «μάλλον ναι» (σύνολο 66%).
Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι τη θετικότερη στάση για τα διόδια έχουν οι «τακτικοί» χρήστες του ΒΟΑΚ, που κάνουν πάνω από 2.000 χλμ. κάθε μήνα και άρα θα κληθούν να πληρώνουν και περισσότερα, σε σχέση με όσους κινούνται περιστασιακά, δηλαδή έως 50 χλμ. κάθε μήνα (αντιστοίχως τα ποσοστά 77%-59%).
Η δημοσκόπηση εισήλθε ακόμα και στο θέμα του αντιτίμου των διοδίων, ερευνώντας και πόσο θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν οι Κρητικοί για να απολαύσουν ασφάλεια και ταχύτητα στο οδικό τους δίκτυο.
Για τη διαδρομή Ηρακλείου-Ρεθύμνου από όσους δηλώνουν πως σίγουρα ή μάλλον θα χρησιμοποιούσαν έναν αυτοκινητόδρομο με διόδια το μέγιστο αντίτιμο υπολογίζεται μεταξύ 2,20 και 2,60 ευρώ.
Αντίστοιχα για τη διαδρομή Ρεθύμνου-Χανίων όσοι βλέπουν με καλό μάτι τα διόδια υπολογίζουν το μέγιστο κόστος μεταξύ 1,90 και 2,40 ευρώ.
Σε ένα υποθετικό σενάριο υλοποίησης και των δύο αυτών ενδεχομένων το ανώτερο συνολικό κόστος για την απόσταση Ηράκλειο-Χανιά υπολογίζεται σε 5 ευρώ. (Περιέργως δεν υπάρχει ερώτηση για τη διαδρομή Ηράκλειο-Λασίθι.)
Ασχετα πάντως από το τι λένε οι δημοσκοπήσεις, σε επίπεδο επίσημων ανακοινώσεων ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης μιλά σταθερά για έργο χωρίς διόδια, με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και με ρήτρα διαθεσιμότητας, δηλαδή με τη συμφωνία μεταξύ του κράτους και του εργολάβου ώστε να του καταβάλλει ένα συμφωνημένο ποσό για τη χρήση του δρόμου κάθε χρόνο για 30-35 χρόνια μετά την κατασκευή του.
Για τη λύση αυτή έχει πάρει θετική θέση και η κυβέρνηση διά του αρμόδιου υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη.
Διφορούμενη είναι η στάση της Ν.Δ., καθώς τα προβεβλημένα στελέχη του κόμματος που εκλέγονται ή κατάγονται από το νησί (όπως ο Μανώλης Κεφαλογιάννης, ο Λευτέρης Αυγενάκης και η Ολγα Κεφαλογιάννη) έχουν κατ’ επανάληψη χαρακτηρίσει «μόνη ρεαλιστική» τη λύση των διοδίων.
Ωστόσο τον περασμένο Μάρτιο κατά την περιοδεία του στην Κρήτη ο αρχηγός της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης «άδειασε» τα στελέχη του συντασσόμενος δημοσίως με τη θέση της περιφέρειας.
Εν τούτοις, με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, φαίνεται οι Κρητικοί να έχουν επηρεαστεί από το γενικότερο πνεύμα της εποχής που επιτάσσει ότι… δεν υπάρχει εναλλακτική.
Η ιστορία του ΒΟΑΚ
Ο βόρειος οδικός άξονας Κρήτης ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1968 επί δικτατορίας και ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τον αστικό μύθο ότι «η χούντα έφτιαξε δρόμους». Ιδιαίτερο ρόλο για την προώθηση του έργου έπαιξε και η ρεθυμνιακή καταγωγή του «δικτάτορα με το μυστρί» Στυλιανού Παττακού.
Αν και συνήθως (όπως και στην παραπάνω δημοσκόπηση) αναφέρεται ως ο δρόμος σύνδεσης μεταξύ Χανίων-Αγίου Νικολάου, η πραγματική του έκταση είναι από το Καστέλι Κισσάμου μέχρι το αεροδρόμιο Σητείας, σε μια συνολική απόσταση 313 χιλιομέτρων.
Εκτείνεται στο βόρειο παραλιακό μέτωπο της Κρήτης και μέγιστο πρόβλημα αποτελούν οι αμέτρητες νόμιμες και παράνομες συνδέσεις του με τις τουριστικές περιοχές και παραλίες, ενίοτε και απλά με ιδιωτικές περιουσίες πολιτών που έκριναν καλό να φτιάξουν μια απευθείας σύνδεση από το κτήμα τους στην εθνική οδό.
Τα τελευταία χρόνια η Κρήτη θρηνεί περίπου 70 νεκρούς τον χρόνο από τροχαία δυστυχήματα, με τους μισούς από αυτούς να χάνονται στον συγκεκριμένο δρόμο.
Επισήμως ονομάζεται αυτοκινητόδρομος 90 (Α90), ενώ περιλαμβάνεται και στα διευρωπαϊκά οδικά δίκτυα (Ε65 και Ε75). Από τα 313 χιλιόμετρα, μόλις τα 41 έχουν αναβαθμιστεί σε αυτοκινητόδρομο (με τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας, με Λωρίδα Εκτακτης Ανάγκης και διαχωριστικό στηθαίο), ενώ υπάρχουν και κάποια κομμάτια που μένουν περίπου στην ίδια εικόνα από την εποχή των… συνταγματαρχών.
Το κόστος για την κατασκευή κλειστού αυτοκινητόδρομου θα αγγίξει το 1,5 δισ. ευρώ.
Η ταυτότητα της έρευνας
Ποσοτική έρευνα με προσωπική συνέντευξη και χρήση δομημένου ερωτηματολογίου.
Διενέργεια: ProRata A.E. Εταιρεία Ερευνών Κοινής Γνώμης και Εφαρμογών Επικοινωνίας (Αριθμός Μητρώου ΕΣΡ: 56)
Στατιστική Μονάδα: Οδηγοί οχημάτων
Μέγιστο +/2,2% σε διάστημα εμπιστοσύνης 95%
Διάρκεια 25 Μαΐου-12 Ιουνίου 2017
1.700 ερωτηματολόγια, 29 ερευνητές, 2 επόπτες
Γεωγραφική κάλυψη: Περιφέρεια Κρήτης
Τυχαία δειγματοληψία με χρήση quotas ανά νομό μόνιμης κατοικίας