Οι συνομιλιές στη Γενεύη μεταξύ Συριακού καθεστώτος και ανταρτών κατάρρευσαν. Τα τηλεγραφήματα που φθάνουν από Ουάσινγκτον, Λονδίνο, Παρίσι και Βερολίνο δημοσιοποιούν τη δυσαρέσκεια από την καθυστέρηση παράδοσης των χημικών όπλων εκ μέρους του Συριακού καθεστώτος.
Στις ανακοινώσεις του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων εκφράζεται ο εκνευρισμός γι’ αυτό που περιγράφουν ως «αδικαιολόγητη καθυστέρηση». Οι ειδήσεις για τις βαρβαρότητες του καθεστώτος Ασάντ με τη χρήση απαγορευμένων όπλων εις βάρος του λαού του πληθαίνουν. [1] Όλα συνηγορούν ότι πλέον υπάρχει αλλαγή κλίματος. [2]
Οι μόνες ειδήσεις που διαφοροποιούνται από το γενικό μοτίβο προέρχονται στην πλειοψηφία τους από Ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων. Εκεί, εκφράζεται η αισιοδοξία ότι τελικά το καθεστώς Ασάντ θα κατορθώσει να παραδώσει τα χημικά όπλα που έχει στη διάθεσή του. Και ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, παρά την εκφρασμένη δυσαρέσκειά του – προσποιητή ή αληθινή – συνηγορεί: παρά τα προβλήματα συνεχίζουμε σύμφωνα με το πρόγραμμα! Τα συμβόλαια για την καταστροφή των αποβλήτων που θα προκύψουν από τη διαδικασίας της υδρόλυσης εν πλω των χημικών της Συρίας δόθηκαν στη φιλανδικών συμφερόντων Ekokem και στη γαλλικών συμφερόντων Veolia. [3] Όμως, αυτό δεν αρκεί.
Παρά τις προσπάθειες δημιουργίας μίας εικόνας ομαλότητας, όπου όλα βαίνουν σύμφωνα με κάποιο υποτιθέμενο σχέδιο, υπάρχει μια τρομερή ρευστότητα. Ρευστότητα, όπως ρευστό είναι το νερό της θάλασσας της Μεσογείου στο οποίο θα γίνει η διαδικασία της καταστροφής των χημικών όπλων της Συρίας: μίας σταθερότητας εύθραυστης που στηρίζεται στα τερτίπια του ανέμου. Ο «στρατηγός άνεμος», που έλεγε και ο Βύρων Πολύδωρας.
Το αισιόδοξο σενάριο
Ήταν εξαρχής γνωστό ότι τα χρονικά περιθώρια που είχαν δοθεί στο καθεστώς για να καταστρέψει το χημικό του οπλοστάσιο ήταν εξαιρετικά στενά. Όπως σημειώνει και ο David Blair της Telegraph της Αγγλίας, είναι πλέον ξεκάθαρο «δίχως ίχνος αμφιβολίας» ότι η προθεσμία της 30 Ιουνίου για την καταστροφή των χημικών της Συρίας δε μπορεί να τηρηθεί.
Με δεδομένο ότι μόλις 77 τόνοι από τα υλικά «πρώτης προτεραιότητας» έχουν μεταφερθεί, μοιάζει εξαιρετικά απίθανο ότι θα κατορθώσουν να μεταφερθούν οι υπόλοιπες ποσότητες μέσα στις επόμενες 10 εβδομάδες. «Εάν συνεχίσουμε στο ρυθμό που πηγαίνουμε σήμερα, τότε θα έχουμε μεταφέρει όλα τα υλικά μέχρι τον Δεκέμβρη ή τον Γενάρη του επόμενου έτους», είπε ο Διοικητής των Βρετανικών δυνάμεων ενάντια στα χημικά και βιολογικά όπλα, De Bretton – Gordon.
Ο David Blair πιστεύει ότι δίχως πολλές τυμπανοκρουσίες οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της θα υποχωρήσουν και θα κατεβάσουν τον πήχη των προσδοκιών τους, θα πουν ότι δεν θα έχει σημασία αν χαθεί η προθεσμία της 30 Ιουνίου, αρκεί όλα τα χημικά να έχουν μεταφερθεί έως τότε έξω από τη χώρα και θα υπενθυμίσουν ότι συνήθως τέτοια προγράμματα πέρνουν χρόνια για να ολοκληρωθούν. [4]
Αυτό είναι ένα ψύχραιμο, αισιόδοξο σενάριο. Γιατί υπάρχει και ένα διαφορετικό σενάριο, εξαιρετικά πιο απαισιόδοξο.
Το απαισιόδοξο σενάριο
Στο δεύτερο σενάριο που διακινείται τον τελευταίο καιρό και φαίνεται να κερδίζει έδαφος, όλοι γνώριζαν εξαρχής ότι μία τέτοια επιχείρηση δε θα μπορούσε ποτέ να ολοκληρωθεί στα χρονικά όρια που είχαν θέσει. Γνώριζαν ότι το να μεταφέρεις χημικά όπλα μέσα από εμπόλεμες ζώνες είναι μία εξαιρετικά επικίνδυνη δουλειά.
Όπως σήμερα γίνεται φανερό, στην πραγματικότητα, ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων ποτέ δεν είχε κάποιο ολοκληρωμένο σχέδιο για την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας ενώ την ίδια στιγμή για κάθε τι που δεν πηγαίνει σύμφωνα με ένα σχέδιο που δε φαίνεται στην ουσία να υπάρχει παρά μονάχα ως σκαρίφημα, κατηγορούν το καθεστώς Ασάντ.
Το CNN σε αναφορά του στις 10 Οκτωβρίου του 2013 σημείωνε ότι για την ασφαλή καταστροφή 3.100 τόνων χημικών όπλων που έχουν στην κατοχή τους οι ΗΠΑ θα χρειαστούν πλέον των δέκα ετών. [5]
Την ίδια στιγμή η Συρία πρέπει να μεταφέρει όλο το χημικό της οπλοστάσιο που ξεπερνά τους 1.000 τόνους από 12 διαφορετικά σημεία, μέσα από εμπόλεμες ζώνες και μετά όλα αυτά να καταστραφούν σε ένα χρονικό διάστημα 3 μηνών. Μέσα στη θάλασσα!
Οι έντονες αμφιβολίες του Wade Matthews για την καταστροφή των χημικών της Συρίας
Σε ρεπορτάζ του στρατιωτικού πρακτορείου ειδήσεων homeland security καταγράφονται οι δηλώσεις του Wade Mathews.
Είχε δουλέψει στο αντίστοιχο πρόγραμμα καταστροφής του χημικού οπλοστασίου των ΗΠΑ. Λέει ότι οι ΗΠΑ ξόδεψαν δισεκατομμύρια δολλάρια, με τη συνεργασία σε όλα τα επίπεδα κυβέρνησης και στρατού και ένα ασφαλές περιβάλλον για να διασφαλίσουν ότι η καταστροφή των χημικών δεν έχει κινδύνους. [6]
Είπε: «ξέρετε, όλη αυτή η επιχείρηση στις ΗΠΑ ήταν ένα θαύμα που ολοκληρώθηκε επιτυχώς», και συνέχισε «δε νομίζω πως αυτό ισχύει στην περίπτωση των χημικών της Συρίας».
Μετά υπάρχουν ερωτήματα: Ο Οργανισμός άραγε δεν ήταν ενημερωμένος ότι η Νορβηγία, η Γαλλία και το Βέλγιο δεν έχουν τις εγκαταστάσεις για μία τέτοια διαδικασία; Μοιάζει απίθανο αυτό το σενάριο. Το πιο πιθανό είναι ότι οι χώρες αυτές αρνήθηκαν. Και είναι πιο πιθανό γιατί μοιάζει ακατανόητη η επιλογή της καταστροφής εν πλω στα διεθνή ύδατα όταν τα ίδια μηχανήματα θα μπορούσαν να είχαν εγκατασταθεί στο έδαφος αυτών των χωρών ή θα μπορούσαν να είχαν εκσυγχρονισθεί ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν της διαδικασίας.
Η αλήθεια είναι απλή: κανείς δεν ήθελε αυτή η διαδικασία να συμβεί στο έδαφός τους. Μπορούσαν και αρνήθηκαν. Μετά την άρνησή τους, ο Οργανισμός προχώρησε σε επόμενες επιλογές.
Οι λόγοι πίσω από την επιλογή των διεθνών υδάτων μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας
Όταν κατάρρευσε και η επιλογή της Αλβανίας (μία χώρα με εξαιρετικά υψηλούς δείκτες διαφθοράς όπου η μαφία χρηματοδοτεί πολιτικά κόμματα) πλέον δεν είχε μείνει άλλη επιλογή από την καταστροφή εν πλω. Είναι τόσο απλό. Επέλεξαν τα διεθνή ύδατα μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας γιατί είναι δύο χώρες με δύο κυβερνήσεις εύθραυστες και εν πολλοίς ανίσχυρες να προβάλλουν αντιστάσεις, υπό καθεστώς οικονομικής και πολιτικής ομηρίας, με μειωμένη κυριαρχία.
Στην Ιταλία μόλις πριν λίγες ημέρες η κυβέρνηση Λέτα κατάρρευσε ενώ εδώ στην Ελλάδα η εικόνα που παρουσιάζει το Υπουργείο Εξωτερικών υπό την υγεσία του Ευάγγελου Βενιζέλου δεν εμπνέει καμία απολύτως σιγουριά. Πρόσφατα και η Greenpeace που υποστηρίζει άλλωστε την επιχείρηση κατήγγειλε, τον ερασιτεχνισμό, την προχειρότητα και την ανευθυνότητα της κυβέρνησης και του Υπουργείου. [7]
Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ γνωρίζουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της ότι όσο έχει στα χέρια του ο Ασάντ τα χημικά όπλα, τόσο θα τα χρησιμοποιεί ως διαπραγματευτικό όπλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Η βιασύνη που παρουσιάζεται δε σχετίζεται με την ασφάλεια της επιχείρησης αλλά με την πολιτική και τη διπλωματία. [8]
Στην αλήθεια, φαίνεται ότι αυτοσχεδιάζουν. Σε κάθε επίπεδο. Από το διπλωματικό έως το επιχειρησιακό. Μπορεί να μην επιθυμούν να πέσουν τα χημικά στη Μεσόγειο, αλλά διάολε, αν είναι να γίνει κάπου κάποιο ατύχημα, αν είναι να στραβώσουν τα πράγματα, καλύτερα να συμβεί εκεί, στα διεθνή ύδατα μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, παρά οπουδήποτε αλλού. Οι ΗΠΑ, άλλωστε δεν έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση της Βασιλείας για τον Έλεγχο των Διασυνοριακών Κινήσεων Επικίνδυνων Αποβλήτων και την Επεξεργασία τους. [9]
Είναι εμφανές πλέον, ότι πηγαίνουν βήμα – βήμα, βλέπουν και κάνουν. Και κάνουν πολλά και ίσως κοστοβόρα λάθη. Όπως ένα τέτοιο λάθος (;) είναι η επιλογή της εταιρείας Veolia.
Η επιλογή της διαβόητης Veolia
Η συγκεκριμένη εταιρεία δεν είναι τυχαία. Έχει μια μακρά ιστορία δωροδοκιών, διαφθοράς και υπεξαιρέσεων. Είναι θυγατρική της διαβόητης Vivendi και αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη εταιρεία με συμφέροντα στις ιδιωτικοποιήσεις του νερού, στις περιβαλλοντικές υπηρεσίες και στις μεταφορές. Το 2002 καταδικάστηκε με πρόστιμο πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για απάτη ενώ το 2007 είχε εμπλακεί σε νέα απάτη πλέον των 120 εκ. δολαρίων.
Έχει κατηγορηθεί πολλές φορές για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας. Έχει πυροδοτήσει αντιδράσεις και απεργίες στη Φλόριντα των ΗΠΑ, στην Αγγλία, στον Καναδά, στη Γαλλία, στη Σουηδία. Στη Σουηδία η 18 Νοεμβρίου έχει χαρακτηριστεί ως μέρα διαμαρτυρίας ενάντια στις αντι-εργατικές πολιτικές της Connex, θυγατρικής της Veolia Transportation.
Η Veolia επίσης έχει πολύ μεγάλα συμφέροντα στις ιδιωτικοποιήσεις νερού. Έχει εξαιρετικά κακή φήμη για τις πολύ υψηλές τιμές που προσφέρει στους πελάτες της, τις κακές υπηρεσίες και την αποθάρρυνση όποιων προσπαθειών συντήρησης δικτύων νερού γίνονται από κοινότητες. Επίσης δραστηριοποιειται στη διαχείρηση δικτύων αποχέτευσης και ύδρευσης και έχει κατηγορηθεί για παράνομη απόρριψη αποβλήτων, για ζημιές στα δίκτυα ύδρευσης λόγω ελλειπούς συντήρησης ενώ έχει δεχθεί μηνύσεις για αθέτηση συμφωνιών και συμβολαίων. Σε παγκόσμιο επίπεδο η εταιρεία έχει κατηγορηθεί πολλές φορές για διαφθορά, δωροδοκία, διασπάθιση δημόσιου χρήματος, παραποιημένες εκθέσεις και πολλά άλλα.
Με λίγα λόγια, είναι μία εταιρεία που αν σε νοιάζει να τηρήσεις τα μέτρα ασφαλείας και να εφησυχάσεις τους πολίτες ότι δεν υπάρχει κίνδυνος και ότι όλα γίνονται με διαφάνεια και σύμφωνα με τη διεθνή νομοθεσία, δε θέλεις να εμπλακεί στη καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας. Όμως, αυτή τη συγκεκριμένη εταιρεία επέλεξε ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων.
Ιστορικό καταστροφικής διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων
Και δημιουργεί επιπλέον ανησυχία ότι η Veolia έχει ένα ιστορικό με βαθιά αμφισβητήσιμες περιβαλλοντικές 
πρακτικές. Στο Κεντάκι, οι περικοπές στα συστήματα ασφαλείας της εταιρείας οδήγησαν στη μόλυνση των πηγών νερού, αφού τα μηχανήματα για την ασφαλή μεταφορά των καυσίμων θεωρήθηκαν πολύ ακριβά.
Στο Ιλινόις, στις εκεί εγκαταστάσεις της για την καταστροφή επικίνδυνων αποβλήτων, επιβλήθηκε πρόστιμο 3 εκ. δολαρίων για εκρήξεις που απελευθέρωσαν τοξικά χημικά και καρκινογόνες ουσίες στον αέρα. Στο Οχάιο 200.000 γαλλόνια γεμάτα χημικά ανατινάχθηκαν τραυματίζοντας εργάτες και πολλά σπίτια. [10]
H συγκεκριμένη εταιρεία έχει κατηγορηθεί ότι κερδοσκοπεί από την κατάσταση που επικρατεί στην Παλαιστίνη. [11]
Χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχουν κινήματα που ζητούν να «Ξεφορτωθούμε τη Veolia» σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ, αλλά και στο Παρίσι, στο Βέλγιο, στη Γερμανία και τη Ρουμανία. [12]
O Richard Falk των Ηνωμένων Εθνών για την πλήρη ασέβεια της εταιρείας Veolia προς τη διεθνή νομοθεσία
Η πλήρης ασέβεια της εταιρείας προς τη διεθνή νομοθεσία και τους περιβαλλοντικούς όρους είναι γνωστή στα Ηνωμένα Έθνη.
Σε γράμμα του καθηγητή Richard Falk των Ηνωμένων Εθνών προς την Εταιρεία Διαχείρισης Αποβλήτων του Βόρειου Λονδίνου, τους καλούσε να μην της δώσουν το συμβόλαιο για τη διαχείριση των αποβλήτων:
«Είναι η θέση μου ότι οι παραβιάσεις της Veolia των Όρων και των Συνθηκών των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τις εταιρικές πρακτικές και η βαθιά και παρατεταμένη συνενοχή σε παραβάσεις του Διεθνούς Δικαίου δεν επιτρέπουν στη συγκεκριμένη εταιρεία να έχει καμία σχέση με δημόσιους φορείς, ειδικά με όσους σχετίζονται με τις δημόσιες υπηρεσίες». Και συνέχισε: «Σας καλώ να ακολουθήσετε το παράδειγμα δημόσιων οργανισμών και ευρωπαϊκών τραπεζών που επέλεξαν να μη σχετίζονται με τη συγκεκριμένη εταιρεία… Μια τέτοια απόφαση θα συνεισφέρει στην επικράτηση του νόμου του δικαίου και στην προώθηση της ειρήνης που βασίζεται στη δικαιοσύνη» [13]
Ναι, σε αυτή την εταιρεία έδωσε το συμβόλαιο για την επεξεργασία των χημικών αποβλήτων που θα προκύψουν από τη διαδικασία της υδρόλυσης εν πλω στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου των χημικών της Συρίας, ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων που υπάγεται στον ΟΗΕ. [14]
Δυστυχώς, όλα αυτά είναι ένα πολύ μεγάλο λάθος. Και είναι φυσικό ότι γεννούνται ερωτήματα τόσο για τη διαφάνεια της όλης διαδικασίας όσο και για τους πιθανούς κινδύνους αλλά και τις προσπάθειες συγκάλυψης που ίσως κρύβονται πίσω από την επιλογή μίας τέτοιας εταιρείας.
Και η ιταλική μαφία
Μετά απ’ όλα αυτά, η επιλογή του λιμανιού του Gioia Tauro στην Καλάβρια της Ιταλίας, που είναι γνωστό ότι ελέγχεται από τη μαφία της Ndragheta και η οποία έχει τεράστια συμφέροντα πολλών δισεκατομμυρίων στο εμπόριο και στην απόρριψη τοξικών αποβλήτων, χημικών και ραδιενεργών, μοιάζει σαν ένα μικρό ολίσθημα εκ μέρους του Οργανισμού. [15]
Ζητήσανε άραγε και την έγκρισή της για τη χρήση του λιμανιού;
Γιάννης Αγγελάκης
Αναφορές:
[1] Syria: New Deadly Cluster Munition Attacks
http://www.hrw.org/news/2014/02/18/syria-new-deadly-cluster-munition-attacks
[2] What Next for Syria?
http://www.nytimes.com/2014/02/19/opinion/what-next-for-syria.html?_r=0
[3] Σε Ekokem AB και Veolia τα συμβόλαια για την καταστροφή των χημικών της Συρίας – Κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών στη Γενεύη
[4] Syria’s disarmament deal is coming apart. Will Obama lower the bar for success?
[5] The United States is still getting rid of its chemical weapons
http://edition.cnn.com/2013/10/11/us/u-s-chemical-weapons/
[6] End of Utah’s chemical weapons stockpile signals end of federal grants
[7] Ο διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace Νίκος Χαραλαμπίδης ξεμπροστιάζει τον Ευάγγελο Βενιζέλο για τα χημικά της Συρίας
[8] Γιατί τόση βιασύνη στην καταστροφή των χημικών της Συρίας;
[9] Αρχιπέλαγος: “Απειλή στη Μεσόγειο από την Εν Πλω Καταστροφή του Χημικού Οπλοστασίου της Συρίας”
[10] Reasons to challenge Veolia
http://www.workers.org/articles/2013/10/16/reasons-challenge-veolia/
[11] Why Target Veolia? http://www.globalexchange.org/economicactivism/veolia/why
[12] http://www.dumpveolia.org.uk
[13] Syria’s Chemical Weapons Stockpiles to be Transferred to the Italian Mafia? http://www.globalresearch.ca/syrias-chemical-weapons-stockpiles-to-be-transferred-to-the-italian-mafia/5369399
[14] Greenpeace Ελλάδας: Δε λειτουργεί ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων
[15] Ndrangheta control of port Gioia Tauro http://en.wikipedia.org/wiki/Gioia_Tauro