21.8 C
Chania
Friday, March 29, 2024

Μια άγνωστη πτυχή της Αντίστασης: Οι Μουσουλμάνοι του Δημοκρατικού Στρατού

Ημερομηνία:

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΛΛΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ
– ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Δεκαοχτώ Φεβρουαρίου 1949. Ο εμφύλιος πόλεμος μαίνεται… Και στις οροσειρές της Ροδόπης, κάπου ανάμεσα σε Οργάνη και Σμιγάδα, οπού δρα η 7η Μεραρχία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), συνέρχεται το δεύτερο συνέδριο της Δημοκρατικής Ένωσης Μουσουλμάνων (ΔΕΜ)…

Ένα κομμάτι της μειονότητας στη Θράκη συμμετέχει ενεργά στον αγώνα του ΔΣΕ, «Χέρκες σιλάχ Μπασινά Χέρσεϊ, Ζαφέρ Ουρουνά» (Όλοι στα όπλα – Όλα για τη νίκη), είναι το κάλεσμα του συνεδρίου προς τη μειονότητα…

Πέρασαν περίπου 60 χρόνια από τότε. Και φέρνουνε σήμερα στη δημοσιότητα, για πρώτη φορά, ιστορικά ντοκουμέντα από το εν λόγω συνέδριο και τη συμμέτοχη της μειονότητας στον αγώνα του ΔΣΕ.

Δέκα Μαρτίου 1949. «Σερμπέστ Γιουνανιστάντ Μπιρ Γιερ» (Κάπου στην Ελεύθερη Ελλάδα…). Η εφημεριδούλα «Σαβάς» («Αγώνας» – «Πόλεμος») όργανο της ΔΕΜ, που κυκλοφορεί στις ελεύθερες περιοχές της Ροδόπης, γράψει στο 13ο φύλλο της: «Μουσουλμάν Ντεμοκράτ Μπιρλιγινίν ικιντζί  Τοπλαντουσουνούν Καραρλαρί, Ολαγάνουστου Μπασινλαντί» (Οι αποφάσεις του 2ου συνεδρίου της Μουσουλμανικής Δημοκρατικής Ένωσης, που δημοσιεύθηκαν έκτακτα):

«Κατά την 18ην και 19ην Φεβρουαρίου 1949 εγένετο συνέλευσις, καθ’ ην απεφασίσθη όπως το Μουσουλμανικόν στοιχείον συνέχιση τον αγώνα κατά της φασιστικής Ελλάδος και του Αγγλικού και Αμερικανικού ιμπεριαλισμού… Καθ’ όσον η νίκη του Δημοκρατικού Στρατού είναι και νίκη του Μουσουλμανικού στοιχείου…

»…Η παρούσα συνέλευσις είναι απαρχή μιας γενικωτέρας, καθ’ ην θα εκλεγούν ικανότεροι και μάλλον μορφωμένοι άνθρωποι, οι οποίοι θα δώσουν ώθησιν προς αρτιωτέραν μόρφωσιν της νεολαίας…

…Κατά την συνέλευσιν εχαιρέτησε τους συνέδρους

ο σύντροφος Σουλού Χουσεΐν. Ευθύς αμέσως εψάλησαν εις την τουρκικήν και ελληνικήν αγωνιστικά τραγούδια.
Εκρατήθη ενός λεπτού σιωπή διό τους πεσόντας… Το προεδρείον απετελέσθη εκ των συντρόφων: Σουλού Χουσεΐν, Οσμάν Εμίν, Καραμάν Μεχμέτ, Ρουζγούτς Μεχμέτ, Καντίρ Χουσεΐν, Χαψούζ Χασάν και Χασάν, αξιωματικού του Δημοκρατικού Στρατού…»,

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Γιώργου Γκακούλια, τότε πολιτικού επιτρόπου της 7ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, περί¬που 400 μαχητές της μειονότη¬τας, κυρίως από τα Πομακοχώρια της ορεινής Ροδόπης και της Ξάνθης, πολέμησαν από τις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού, δίπλα στους Έλληνες συντρόφους τους.

Οι περισσότεροι από αυτούς έπεσαν ηρωικά στις μάχες σε περιοχές του Νομού Δράμας. Γύρω στους 60 επιζήσαντες, μετά την ήττα του Δημοκρατι¬κού Στρατού, πέρασαν στη Βουλγαρία, όπου έζησαν τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής.

Το συνέδριο τίμησε τους η¬ρωικούς νεκρούς του αγώνα με ενός λεπτού σιγή και το πένθιμο εμβατήριο… Στη συζήτηση που ακολούθησε πήραν μέρος οι περισσότεροι αντιπρόσωποι… Το συνέδριο χαιρέτισαν: ο λοχαγός του Δημοκρατικού Στρα¬τού σύντροφος Κλεομένης, από το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας ο σύντροφος Τσιαπακίδης, από τη Λαϊκή Πολιτοφυλακή η συντρόφισσα Γελούδη, από το Επαρχιακό Συμβούλιο Κομοτηνής ο σύντροφος Χολίδης. Μίλησαν επίσης οι σύντροφοι Φί¬ιππος Παπαδόπουλος, Βασίλης Ασίκης και ο αντιπρόσωπος της Προσωρινής Δημοκρα¬τικής Κυβέρνησης στην περιοχή Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης Τ. Γριμπάς…

Untitled2

Προκήρυξη στη μειονότητα

"google ad"

»Το συνέδριο ενέκρινε την έκδοση προκήρυξης προς τον Μουσουλμανικό λαό της Ελλάδας και χαιρετιστήρια: Προς την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, την 7η Μεραρχία του ΔΣΕ και προς τους Μουσουλμάνους όλου του κόσμου.

…Εξέλεξε επίσης Κεντρική Επιτροπή από 21 τακτικά και 5 αναπληρωματικά μέλη, Εκτελεστική Επιτροπή από 7 τακτικά και δύο αναπληρωματικά μέλη και ολοκληρώθηκε με ζητωκραυγές και τραγούδια του αγώνα στην τουρκική γλώσσα…

»Το 2ο συνέδριο της ΔΕΜ έδωκε την ευκαιρία να φανούν για άλλη μια φορά οι άρρηκτοι δεσμοί ανάμεσα στον Ελληνικό λαό και τη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης…».

Ένα βασικό απόσπασμα από την προκήρυξη που εξέδωσε το συνέδριο προς τη μειονότητα, αναφέρει τα εξής:
«Μουσουλμάν Καρντασλάρ -αδέλφια Μουσουλμάνοι…

Το 2ον συνέδριον της Μουσουλμανικής Δημοκρατικής Ενώσεως σας στέλνει τους α¬δελφικούς χαιρετισμούς…
Το συνέδριον μας γίνεται καθ’ ην στιγμήν ο Δημοκρατι¬κός Στρατός διό του ηρωισμού του καταφέρνει ισχυρά κτυπήματα εναντίον των Μοναρχοφασιστών εχθρών…

Ας είναι δι’ αυτό παράδειγμα η Καρδίτσα, η Νάουσα και το Καρπενήσι…

Ο   ηρωικός   Δημοκρατικός Στρατός κράτησε εις τας χείρας του γερά επί 19 ημέρας το Καρπενήσι. Μετά το Καρπενήσι επετέθη εναντίον της Φλωρίνης, των Σερρών και άλλων πόλεων και αφού απώθησε τα εχθρικός δυνάμεις, εισήλθεν εις αυτάς.

Εις την Πελοπόννησον εξουδετέρωσεν τα πολεμικός ενερ¬γείας του εχθρού και τα τερτίπια του Αμερικανού υπό το όνο¬μα Βαν Φλιτ…

…Ενώ λοιπόν ο Δημοκρατικός Στρατός και ο Ελληνικός λαός, με τον φοβερόν αγώνα των έχουν κερδίσει τοιαύτας νικάς, η Δημοκρατική μας Κυβέρνησις, διά να δώση τέλος εις την ελληνικήν αυτήν υπόθεσιν, εξακολουθεί πάλιν διά δικαίων και δημοκρατικών βάσεων να προτείνη όπως έλθει εις ειρηνικήν συνεννόησιν…».

Και η προκήρυξη προς τη μειονότητα καταλήγει ως εξής:

«Το πρόγραμμα μας ως πρώτην απαίτησιν έχει να αγωνισθώμεν υπό την ηγεσίαν της Δημοκρατικής Κυβερνήσεως ε¬ναντίον των Μοναρχοφασιστών. Πρέπει να βοηθήσωμεν περισσότερον τον ηρωικόν Δημοκρατικόν Στρατόν. Και τα παιδιά μας αγωνίζονται ηρωικώς εις τα τάξεις αυτού. Είναι μέγα καθήκον μας να βοηθήσω¬μεν διά να φθάσωμεν εις την τελειωτική νίκην, διά την Λαϊκή ν Δημοκρατίαν της Ελλάδος, διά να ημπορέσωμεν να προοδεύσωμεν και να διέλθωμεν μίαν χαρούμενην ζωήν μαζί και ίσοι με τον Ελληνικόν λαόν…

Πασασίν Μουσουλμάν Ντεμοκράτ Μπιρλιγί (Ζήτω η Μου¬σουλμανική Δημοκρατική Ένωση), Πασασίν Τζουμχουριέτ Χιουκιουμετιμίζ (Ζήτω η Δημοκρατική Κυβέρνηση), Πασασίν Γιουτζέ Τζουμχουριέτ Ορντουσουνόν Γκενέλ Κομουτανλουγού (Ζήτω το αρχηγείο του Δη¬μοκρατικού Στρατού), Πασασίν Χαλκ Ντεμοκρασισινίν Ζαφερί (Ζήτω η νίκη της Λαϊκής Δημο¬κρατίας)…».

Στο χαιρετιστήριο που έστειλε το συνέδριο της ΔΕΜ προς το γενικό αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού, μεταξύ άλλων αναφέρει:

«…Η Μουσουλμανική μειονό¬τητα της Θράκης θα συνεχίσει με πιο πολύ ζήλο και δραστηριότητα να βοηθά το ιερό έργο του Δημοκρατικού Στρατού για τον Ελληνικό λαό και τις εθνικές μειονότητες, της απολύτρωσης τους από το μοναρχοφασισμό και την αμερικανική κατοχή…

Για τη νίκη της Λαϊκής Δημοκρατίας που εξασφαλίζει την Ειρήνη, την ευημερία και την πρόοδο σ’ όλους τους εργαζόμενους που κατοικούν στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από εθνότητα και θρησκεία…».

Όπως προκύπτει από τα ντοκουμέντα του συνεδρίου, οι μαχητές της μειονότητας κατάφεραν με μύριες δυσκολίες να εκ¬δίδουν την εφημεριδούλα «Χαβάς», όργανο της ΔΕΜ.

Untitled

Και ραδιόφωνο

Είχαν στήσει επιπλέον και ρα¬διοσταθμό, το «Ράντιο Χαμπέρ» λερι» (Ραδιοφωνικά Νέα), στην προσπάθεια τους να ενημερώνουν τη μειονότητα για τον α¬γώνα του Δημοκρατικού Στρατού.

Για τη συμμετοχή τους στον άνισο αυτό αγώνα υπέστησαν τα πάνδεινα. Υπέστησαν κάθε είδους λεηλασίες, πολλές χιλιάδες ξεσπιτώθηκαν, τους έκαψαν τα χωριά τους… Καταδικάστηκαν από το μισαλλόδοξο μετεμφυλιακό κράτος, όπως και ολόκληρη η ελληνική ύπαιθρος, στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Έγραψαν όμως τη δική τους σ¬λίδα στη ματωμένη σύγχρονη ιστορία τούτης της χώρας.

Κι όπως σε ανύποπτο χρόνο είχε γράψει ο Ναζίμ Χικμέτ

«…τους γάντζους της σκαλιάς τους,/τους αγκιστρώσανε στ’ αστέρια…/και στα κάφκαλα πατώντας των/ νεκρών τους, στον ήλιο ανέβηκαν…».

Η εφημεριδούλα «Σαβάς» (Αγώνας – Πόλεμος), όργανο της Μουσουλμανικής Δημοκρατικής Ένωσης, εκδοθείσα στις 10 Μαρτίου 1949 «κάπου στην ελεύθερη Ελλάδα», αναφέρεται στο 2ο Συνέδριο της Ένωσης

Ήταν αρχές Απριλίου του 1947, κι ο 32άχρονος τότε Μιχρί Μπελί, άρτι αποφυλακισθείς από τις τουρκικές Φυλακές για την κομμουνιστική του δράση, έπαιρνε τη μεγάλη απόφαση…

Στις 5 Απριλίου έφτασε στα βουνά της Ροδόπης. Τούρκος αυτός, κατετάγη ως εθελοντής στο Δημοκρατικό Στρατό, προκειμένου να πολεμήσει- στο πλευρό των Ελλήνων συντρόφων του…

Απλός αντάρτης στην αρχή, ανεδείχθη αργότερα στο βαθμό του ταγματάρχη του Δημοκρατικού Στρατού, ως διοικητής του «Οθωμανικού Τάγματος». Υπό τις διαταγές του πολέμησαν Έλληνες, Τούρκοι, Πο¬μάκοι, Γκαγκοούζοι και Αθίγγανοι…

Γεννημένος το 1915 στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης, ο Μιχρί Μπελί βρέθηκε από το 1936 έως το 1940 για σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Δουλεύοντας παράνομα με τους μαύρους του Μισισιπή για την ίδρυση του Συνδικάτου Εργατών Γης και στα ναυτεργατικά συνδικάτα του Σαν Φρανσίσκο, γαλουχήθηκε με τις αριστερές ιδέες.

Επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη, ήρθε σε επαφή με το παράνομο Κομμουνιστικό Κόμμα και εργάστηκε για την ίδρυση της Ένωσης Προοδευτικής Νεολαίας Τουρκίας. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1943-1944 διετέλεσε βοηθός καθηγητή στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης.

Το φθινόπωρο του 1944 συνελήφθη με 50 συντρόφους του και καταδικάστηκε από το στρατοδικείο οε φυλάκιση δύο χρόνων.

Σήμερα ζει με τη γυναίκα του Σεβίμ μεταξύ Ελβετίας και Κωνσταντινούπολης.

Στις 6 Φεβρουαρίου 1998 ο Μπελί συνελήφθη στην Κωνσταντινούπολη και οδηγήθηκε ενώπιον του δικαστηρίου Κρατικής Ασφάλειας στην Άγκυρα, με την κατηγορία ότι «παρότρυνε το λαό σε εχθρικές ενέργειες κατά του τουρκικού κράτους». Δυο μέρες αργότερα αφέθηκε ελεύθερος, αλλά εάν του απαγγελθεί επίσημη κατηγορία, κινδυνεύει με ποινή φυλάκισης μέχρι 4,5 χρόνια.

Ο σεμνός αυτός αγωνιστής, άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας και γραφής, έγραψε τα 1983 το ανέκδοτο στη χώρα μας Βιβλίο «Αυτά που είπε ο Ρήγας – Στιγμές από τον Εμφύλιο Πόλεμο», ό¬που περιγράφει όσα συγκλονιστικά έζησε, πολεμώντας από τις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού, «Ριγκασίν Ντεντιγί – Ιτς Σαβάς Ανιλερί», είναι ο τίτλος του Βιβλίου στα τουρκικά. Στην Τουρκία το εν λόγω Βιβλίο εξεδόθη το 1988 και έκανε τρεις εκδόσεις.

ας είπε για τους μειονοτικούς που συμμετείχαν στον αγώνα, στα βουνά της Ροδόπης. Για τη δραστηριότητα που ανέπτυξε ο ίδιος. Γι’ αυτά που τον ένωσαν με τους Έλληνες συντρόφους του. Για τις α¬θρώπινες μα και ηρωικές στιγμές που έζησε πολεμώντας.

Για τη μοναδική χλαίνη, που μοιράζονταν με τον καπετάν Λασσάνη…

Για όλα όσα έγραψε στο βιβλίο του…

«Σαν Τούρκοι επαναστάτες, νιώθαμε τον απελευθερωτικό αγώνα του ελληνικού λαού. Δεν ήταν όμως αυτό μονάχα που μ’ έκανε να καταταγώ εθελοντής στο Δημοκρατικό Στρατό…

Ήταν κι ο θαυμασμός για την ηρωική αντίσταση του ελληνικού λαού κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής…
»Κι επιπλέον τα αισθήματα φιλίας, αγάπης και αλληλεγγύης προς το λαό της Ελλάδας…».

Τα ελληνικά του παραμένουν άπταιστα.

«Κι όταν οι Έλληνες σύντροφοι βάλθηκαν να ψάχνουν έναν Τούρκο με την αναγκαία κατάρτιση, ώστε να συμβάλει στην πολιτική δράση της περιοχής Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η επιθυμία τους συνέπεσε με τη δική μου.
»…Έτσι πήρα το δρόμο για τα βουνά της Ελλάδας, αναλαμβάνοντας στρατιωτικά καθήκοντα στην αντιπροσωπεία Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης».

Για τη συμμετοχή της μειονότητας, κυρίως από την ορεινή Ροδόπη; στο Δημοκρατικό Στρατό, ο Μιχρί Μπελί λέει:
«Οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης είχαν δεινοπαθήσει από τους Βούλγαρους εισβολείς κατά την περίοδο του Δευτέρου Παγκο¬σμίου Πολέμου. Ήταν φυσικό λοιπόν να συμπαθούν το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ. Κι όταν η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση είχε κηρύξει γενική επιστράτευση, αποτέλεσαν την πλειονότητα των φαντάρων. Εγώ ήμουν διοικητής του Οθωμανικού Τάγματος με το ψευδώνυμο «Κε¬μάλ»… Έδρα του τάγματος ήταν το χειμώνα η Σμιγάδα και το καλοκαίρι το Αλάντεπε…».

Θυμάται τον Χουσέΐν απ’ τον Εχίνο Ξάνθης και τπ γυναίκα του, που μπήκαν εθελοντικά στο Δημοκρατικό Στρατό:
«Παρά το γεγονός ότι οι μουσουλμάνες δεν συμμετείχαν στον αγώνα, η γυναίκα τού Χουσέΐν περπατούσε από χωριό σε χωριό και μιλούσε στους μουσουλμάνους για το Δημοκρατικό Στρατό…».

Θυμάται ακόμη το σοβαρό τραυματισμό του στις 7 Ιουλίου του ‘47, βόρεια της Κομοτηνής:

-Είχα τραυματιστεί βαριά… Ένας Έλληνας σύντροφος μου και μια θαρραλέα κοπέλα, Ασπίδα την έλεγαν θαρρώ, με κουβάλησαν ώρες ολόκληρες στους ώμους τους, μέχρι τα βουλγαρικά σύνορα, όπου με παρέδωσαν στους Βούλγαρους συντρόφους Αυτοί με πήγαν στο νσοκομείο του Χάσκοβο κι από εκεί στη Σόφια..».

Ο Μιχρί Μπελί κάνει συχνές αναφορές στο ανθρώπινο μεγαλείο, στην αδελφοσύνη των λαών… Αναπολώντας τους αγώνες και τις θυσίες του ελληνικού λαού, γράφει στο βιβλίο του:

«Λίγα χώματα ποτίστηκαν με το αίμα των αγωνιστών της λευτεριάς, όσο το χώμα της Ελλάδας…

«…Τούτες τις μνήμες χρειάστηκε να τις κρατήσω πολλά χρόνια κρυμμένες στο βάθος του μυαλού μου, της καρδιάς μου, ανομολόγητες, χωρίς να τις μοιράζομαι με κανέναν…»

Πέρασαν 60 τόσα χρόνια από τότε,.. Το Σεπτέμβριο του 2009 ο Μιχρί Μπελί και η Σεβίμ, η συντρόφισσα του στη ζωή και τον αγώνα, ξαναβρέθηκαν στη Ροδόπη.

Σμιγάδα, Αλάντεπε, Χλόη, Οργάνη… Ο Τούρκος Επαναστάτης βαδίζει και πάλι στους τόπους που έγραψε ιστορία, ψηλαφώντας τα ματωμένα του ίχνη…

Συναντάται με τα παιδιά και τα εγγόνια των μουσουλμάνων συνα¬γωνιστών του. Αγκαλιάζεται με τον Αχμέτ, εγγονό του Μεχμέτ Τσαβούς. Κι όταν κατεβαίνει οπό την ορεινή Ροδόπη, ξανασμίγει με τους Έλληνες συντρόφους του στην ομάδα των «σαμποτέρ»…

«…Τούτες οι θύμησες τον ξανανιώνουν… Τι κι αν είναι τώρα 83 χρόνων…

* Τα ντοκουμέντα αυτά που έρχονται στο φως σήμερα, όσον αφορά τη συμμετοχή της μειονότητας της Θράκης στον αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, είναι ευγενική προσφορά της φιλολόγου Τόνιας Ομηρίδου – Θεοδωροπούλου, από το ιστορικό αρχείο του αείμνηστου πατέρα της, Δημοσθένη Ομηρίδη. Ο Δημοσθένης Ομηρίδης υπήρξε εκδότης της εφημερίδας «Πρωία» στη Δράμα, της πρώτης εφημερίδας που κυκλοφόρησε στην ακριτική πόλη κατά την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά.

Ακολουθήστε το agonaskritis.gr στο Google News, στο facebook και στο twitter και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Ευάγγελος Πάλλας
Ο Ευάγγελος Πάλλας είναι δημοσιογράφος ΙFJ. Ασχολείται κυρίως με κοινωνικά και πολιτικά θέματα, παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις, και συγκεντρώνει ειδήσεις για ιστορικά θέματα - μνήμης, μειονότητες, roma, ανθρώπινα δικαιώματα, περιβάλλον, ιατρικά θέματα. Ο δημοσιογράφος Βαγγέλης Πάλλας γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Έμαθε να διαβάζει, να γράφει, να σκέφτεται, να μιλά, να αντιδρά, με τούτα τα όπλα πορεύεται στη ζωή. Περισσότερα άρθρα και δημοσιεύσεις μου εδώ

Τελευταία Νέα

Περισσότερα σαν αυτό
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Αλιεύτηκε τόνος βάρους 485 κιλών – 25 ευρώ το κιλό στην αγορά

Μια απίστευτη ψαριά έκανε ένας ψαράς στον Αστακό, καθώς στα δίχτυα...

Βιβλιοπαρουσίαση στα Χανιά: Κωνσταντίνα Μπαλωμενάκη – Στον καιρό του Λυμεώνα

Οι Εκδόσεις Ραδάμανθυς παρουσιάζουν τη νουβέλα επιστημονικής φαντασίας της...

Χαρούπι: Ο διατροφικός θησαυρός της κρητικής γης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Η αγροδιατροφική παράδοση του χαρουπιού της Κρήτης βρίσκεται στον...

Αλλαγή ώρας 2024: Πότε οι δείκτες του ρολογιού θα πάνε μια ώρα μπροστά

Με το δεύτερο 10ημερο του Μαρτίου να ολοκληρώνεται, οδεύουμε...