Του Γιώργου Ουρανού *
Όταν τα τανκς “φρουρούσαν” τη Δημοκρατία!
Εφέτος συμπληρώνονται 58 χρόνια από τη σύλληψη τον Νοέμβρη του ΄67, των αντιστασιακών κατά της χούντας στο Αγιασμάτσι Μυλοποτάμου. Σαν ελάχιστος φόρος τιμή στους αγωνιστές , προτείνεται η ανακήρυξη του κτιρίου – κρησφύγετου στο Αγιασμάτσι σε μνημείο και η μετατροπή του σε ‘’Μουσείο της Δημοκρατίας’’.
Η επέτειος της σύλληψης
Σε λίγους μήνες συμπληρώνονται 58 χρόνια από τις 7 Νοεμβρίου του 1967 , 6 μήνες από τη κήρυξη της δικτατορίας στις 21 Απριλίου του ΄67, όπου στο Αγιασμάτσι Μυλοποτάμου , με μια επιχείρηση του τμήματος της Ασφάλειας της Διοίκησης Χωροφυλακής Ηρακλείου , εξαρθρώθηκε η αντιστασιακή οργάνωση Δ.Ε.Κ.Α. (Δημοκρατική Ένωση Κρητών Αγωνιστών).
Στο Αγιασμάτσι , ήταν η έδρα της Αντιστασιακής οργάνωσης, στην αγροικία του Γιώργη του Ουρανού , δύο χιλιόμετρα από την Βιράν Επισκοπή προς το Πέραμα , πάνω στην παλαιά Εθνική οδό.
Όλες οι πληροφορίες που αναφέρονται παρακάτω, αντλήθηκαν τόσο από το ανακριτικό υλικό της ασφάλειας Ηρακλείου, στο οποίο βασίστηκε το βούλευμα του Φρουράρχου Χανίων για την παραπομπή σε δίκη των αγωνιστών, αλλά κυρίως στην απόφαση του Στρατοδικείου Χανίων όπως αυτή καταγράφηκε και δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1968.
Η αγροικία των αντιστασιακών
Η αγροικία που είναι ένα διώροφο παραδοσιακό πετρόχτιστο κτίριο , βρίσκεται λιγότερο από εκατό μέτρα ανάντη της παλαιάς Εθνικής , στη πλαγιά ενός χαμηλού λόφου , περιτριγυρισμένο από χαρουπιές.
Τόσο η τοποθεσία όσο και η χωροθέτηση του κτιρίου , ήταν ιδανική ώστε να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί σαν παράνομο κρησφύγετο των θαρραλέων αντιστασιακών
Η αντιστασιακή οργάνωση Δ.Ε.Κ.Α.
Η οργάνωση Δ.Ε.Κ.Α. συστάθηκε πολύ ενωρίς, μόλις ένα μήνα μετά την επιβολή της δικτατορίας .Οι πρωτεργάτες της οργάνωσης ήταν από όλη τη Κρήτη.
Το ποιά ήταν τα μέλη της οργάνωσης τεκμηριώνεται από την σύλληψή τους και την ΄΄ ένορκον προανάκρισιν΄΄ της Ασφαλείας Διοικήσεως Ηρακλείου , καθώς και από το παραπεμπτικό βούλευμα του Φρουράρχου Χανίων προς τον ΄΄Βασιλικόν Επίτροπον του Εκτάκτου Στρατοδικείου Χανίων΄΄ στα οποία αναφέρονται και παραπέμπονται σε δίκη 29 άτομα
Η οργάνωση αποτελούνταν σίγουρα από αυτά τα 29 άτομα στον στενό της πυρήνα , που όμως υπήρχε και ένας ευρύτερος κύκλος συνδέσμων
Η δομή της οργάνωσης ήταν συνεκτική , χωρίς να έχει συγκεκριμένο αρχηγό , αλλά με πρωτοφανή συναινετική λειτουργία και λόγω του κύρους των Πρωτεργατών της.
Οι Κρήτες αγωνιστές της Δημοκρατίας
Από το Ρέθυμνο , στους Πρωτεργάτες της οργάνωσης ήταν ο Γιώργης Ουρανός αργότερα πρόεδρος της Ένωσης κιτροπαραγωγών Κρήτης που δεν είναι πια στη ζωή , ο Γιάννης Χαλκιαδάκης απόφοιτος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας και εκδότης της εφημερίδας Ρεθεμνιώτικα Νέα , ο Γιώργης Περάκης δικηγόρος και αργότερα βουλευτής του ΠΑΣΟΚ , και ο Μανούσος Σταμαθιουδάκης συνταξιούχος Γυμνασιάρχης , 66 ετών τότε , που ήταν και ο μεγαλύτερος σε ηλικία από όλα τα μέλη της οργάνωσης.
Από τα Χανιά στους Πρωτεργάτες ήταν ο Γιάννης Βαλυράκης πρώην βουλευτής της Ένωσης Κέντρου και πατέρας του Σήφη Βαλυράκη μετέπειτα βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Χανίων .
Από το Ηράκλειο , στους Πρωτεργάτες ήταν οι πρώην βουλευτές της Ένωσης Κέντρου , Τηλέμαχος Πλεύρης και Μενέλαος Ξυλούρης , ο Θανάσης Σκουλάς πρώην Δήμαρχος Κορυδαλλού και αργότερα βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ηρακλείου , καθώς και οι δικηγόροι Δημήτρης Ξυριτάκης , και Μανώλης Παπαϊωάννου.
Και από το Λασίθι στους Πρωτεργάτες ήταν ο Φοίβος Ιωαννίδης δικηγόρος και αργότερα βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Λασιθίου.
Τα πιο νέα μέλη της οργάνωσης ήταν οι μαθητές Γυμνασίου, τότε 17 ετών και οι δυό τους , ο Μιχάλης Σάλλας αργότερα οικονομολόγος , καθηγητής της Παντείου και Πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς , και ο Κώστας Πιλαφτσής αργότερα κτηνίατρος .
Επίσης επίλεκτο και αξιοσέβαστo μέλος της οργάνωσης ήταν ο παπα-Πέτρος Γαβαλάς από τον Άγιο Θωμά Ηρακλείου.
Εκτός από αυτούς που αναφέρθηκαν παραπάνω , μέλη της οργάνωσης ήταν και οι ακόλουθοι:
Από τα Χανιά ,ο Τζανακάκης ή Δροσερός Ιωάννης , και ο Μαστοράκης Ιωάννης.
Από τα Ανώγεια , ο Σκουλάς Ιωάννης και ο Καλομοίρης Θανάσης.
Από το Ηράκλειο , ο Γεργιαννάκης Εμανουήλ , ο Γιαννόπουλος Γεώργιος , ο Γιαμαλάκης Νικόλαος , ο Τζαγκαράκης Γεώργιος , ο Τσίπρας Ηρακλής , ο Μεσσήνης Στρατής , ο Κουκιάδης Αριστείδης , ο Περάκης Παύλος , ο Σημαιάκης Εμμανουήλ , και ο Κάβος Κωνσταντίνος.
Και από το Λασίθι ο Ρηγάκης Δημήτριος
Στο Αγιασμάτσι εγίνονταν οι Παγκρήτιες συναθροίσεις της οργάνωσης και εκεί φυλάσσονταν και τα όπλα της οργάνωσης , τα οποία σύμφωνα με το κατηγορητήριο ήταν 6 πολεμικά όπλα ( δύο Στεν , ένα Στάγερ, δυο Μάλινχερ και ένα Τόμσον ) και 570 φυσίγγιά τους , 8 περίστροφα και 50 φυσίγγιά τους, και 10 χειροβομβίδες.
Ακολουθεί στο επόμενο φύλλο το Β΄Μέρος, με τίτλο : Το σχέδιο για την ‘’απαγωγή του βασιλιά’’
*Ο Γιώργος Ουρανός είναι ψυχολόγος, πρώην διοικητής του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Χανίων.
