Ηενεργειακή κρίση και οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν προκαλέσει από πονοκέφαλο έως… αγανάκτηση στους καταναλωτές, που έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με υπέρογκα τιμολόγια, αδυνατώντας σε πλείστες περιπτώσεις να κατανοήσουν την έννοια της ρήτρας αναπροσαρμογής και τον τρόπο που λειτουργεί η αγορά ενέργειας.
Οι αυξήσεις έχουν εκτινάξει τον οικογενειακό (ή ατομικό) προϋπολογισμό και αναζητώντας εναλλακτικές λύσεις, αρκετοί έχουν καταφύγει ήδη στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Η αυτοκατανάλωση ενέργειας βρίσκεται στην «καρδιά» του ευρωπαϊκού σχεδίου για τη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Το να εξελιχθείς από καταναλωτής σε παραγωγός είναι de facto επικερδής κίνηση, καθώς επιτυγχάνεται σημαντική μείωση του κόστους ρεύματος για μια περίοδο 20 ή 25 ετών.
Η Υπουργική Απόφαση που ενεργοποιεί το νέο ειδικό πρόγραμμα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες οικιακών καταναλωτών, εκδόθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου και η διαδικασία είναι σε πλήρη εξέλιξη. Απευθύνεται σε όλα τα νοικοκυριά χωρίς κριτήρια ένταξης, με όριο τα 6 kWp για το Διασυνδεδεμένο Σύστημα και την Κρήτη και τα 3 kWp και για τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά.
Εκ πρώτης όψεως, η εγκατάσταση ενός μικρού φωτοβολταϊκού συστήματος με τιμή αποζημίωσης 87€/MWh για 20 χρόνια δεν φαντάζει τόσο ελκυστική. Όμως, τα τελευταία χρόνια η φωτοβολταϊκή τεχνολογία ωρίμασε, με συνέπεια να μειωθεί θεαματικά το κόστος κατασκευής.
Λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες τιμές αγοράς του αναγκαίου εξοπλισμού, το εκτιμώμενο ποσό για την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού ισχύος 6 kW από ένα νοικοκυριό ανέρχεται περίπου σε 8.000€. Η ετήσια παραγωγή υπολογίζεται σε 8.500-9.200 kWh. Με την «κλειδωμένη» τιμή 0,087€/kWh, τα ετήσια έσοδα υπολογίζονται περίπου σε 740-800€ ή 14.800-16.000€ σε βάθος 20ετίας.
Με οικονομικούς όρους, η απόδοση της επένδυσης ανέρχεται σε 7%, ενώ η περίοδος απόσβεσης φτάνει τα 10 έτη. Δηλαδή από τον δέκατο χρόνο έως και τη λήξη της σύμβασης κάθε νοικοκυριό που συμμετέχει στο ειδικό πρόγραμμα θα αποκομίσει περίπου 6.800-8.000€ καθαρά κέρδη, καθώς τα έσοδα από την παραγόμενη ενέργεια είναι αφορολόγητα.
Βεβαίως υπάρχουν δύο παράγοντες που μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο σχετικά με το δυνητικό εισόδημα που έχει λαμβάνειν ετησίως ο καταναλωτής: το ύψος των καταναλώσεων του νοικοκυριού και η χρέωση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, με τις τιμές να βρίσκονται εδώ και καιρό σε πρωτοφανή επίπεδα, οι συνθήκες μιας τέτοιας επένδυσης μοιάζουν κάτι παραπάνω από ευνοϊκές. Αν επαληθευθούν οι προβλέψεις που κάνουν λόγο για αποκλιμάκωση των τιμών το προσεχές διάστημα (ακόμα και εντός του 2022), το δυνητικό όφελος για τα νοικοκυριά που θα επιλέξουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα θα αυξηθεί.
Το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στις στέγες» είναι οικονομικός συμψηφισμός που αποδίδει στον καταναλωτή το 100% της παραγόμενης πράσινης ενέργειας που παράγεται, αλλά εξαρτάται από την τιμή του ρεύματος.
Για την απεξάρτησή από τη διακύμανση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας υπάρχει η λύση του ενεργειακού συμψηφισμού, το λεγόμενο net metering. Με τη μέθοδο αυτή, οι καταναλωτές μπορούν να συμψηφίζουν τις κιλοβατώρες που καταναλώνουν με τις «πράσινες» κιλοβατώρες που παράγει το φωτοβολταϊκό τους.
Το πρόγραμμα θα αφορά οικιακά φωτοβολταϊκά, συνδεδεμένα σε αντίστοιχη παροχή οικιακής χρήσης. Τα συστήματα αυτά θα αμείβονται με σταθερή τιμή, μέσω συμβάσεων 25ετούς διάρκειας. Το ποσό αμοιβής για την παραγόμενη ηλεκτροπαραγωγή θα είναι 87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα (8,7 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα), όσο δηλαδή προβλεπόταν σε υπουργική απόφαση του 2020. Το κόστος ενός τέτοιου συστήματος προσδιορίζεται περίπου στα 10.000 ευρώ. Όπως εκτιμούν ειδικοί, για ένα φωτοβολταϊκό ισχύος 10 kWp, η αμοιβή των 87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα θα αποφέρει ετήσιο έσοδο ύψους 1.200 ευρώ, που με άλλα λόγια σημαίνει απόσβεση περίπου στην οχταετία.
Η εφαρμογή του net metering προϋποθέτει εκπόνηση ενεργειακής μελέτης, ώστε η ισχύς του φωτοβολταϊκού να προσαρμοστεί απόλυτα στο προφίλ κατανάλωσης, καθώς το περίσσευμα, μέσω 3ετούς εκκαθάρισης, εγχέεται δωρεάν στο δίκτυο. Αυτή είναι και η ειδοποιός διαφορά με το απλό φωτοβολταϊκό στη στέγη.