Eμφαση στους παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας με κίνητρα φορολογικά μεν, αλλά όχι στη βάση των φοροαπαλλαγών, αναμένεται να δίνει ο νέος αναπτυξιακός νόμος που θα καταρτίσει το υπουργείο Οικονομίας μέσα στους επόμενους μήνες. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν κύκλοι του υπουργείου, ο νέος νόμος πρέπει πλέον να έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα με στόχο την αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης και όχι χαρακτήρα διάσωσης υφιστάμενων επιχειρήσεων, όπως συνέβη τα τελευταία πέντε χρόνια.
Ελλείψει τραπεζικής χρηματοδότησης, οι ενισχύσεις του αναπτυξιακού νόμου λειτούργησαν ως πηγή ρευστότητας για την πλειονότητα των επιχειρήσεων, προκειμένου να μην κλείσουν και να διατηρήσουν, αλλά όχι να δημιουργήσουν καινούργιες, τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας. Το τελευταίο μόνο ευκαταφρόνητο δεν είναι σε μια περίοδο που η ανεργία ξεπέρασε το 25%, όμως δεν αποτελεί το ιδανικό για την εφαρμογή του νέου αναπτυξιακού μοντέλου που ευαγγελίζεται η προσφάτως εκλεγμένη κυβέρνηση.
Οι κλάδοι στους οποίους θα δοθεί προτεραιότητα είναι οι ακόλουθοι: πρωτογενής τομέας παραγωγής, βιομηχανία τροφίμων, καινοτομία, τουρισμός, καθώς και δραστηριότητες που σχετίζονται με το περιβάλλον.
Στους επιλέξιμους κλάδους σχεδιάζεται να περιληφθεί και η ενέργεια, αλλά όχι υπό την έννοια της σωρηδόν ενίσχυσης επενδυτικών σχεδίων για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και κυρίως φωτοβολταϊκών.
Ο υπουργός Οικονομίας δέχεται, σύμφωνα με πληροφορίες, εισηγήσεις για την υπαγωγή στις επιλέξιμες δραστηριότητες συμπληρωματικών έργων που σχετίζονται με τα διευρωπαϊκά δίκτυα για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Αλλαγή κατεύθυνσης εξετάζεται και σε ό,τι αφορά τον τρόπο ενίσχυσης των επενδυτικών σχεδίων. Στον τελευταίο αναπτυξιακό νόμο, 3908/2011, συμπεριλαμβανομένων των τροποποιήσεων που έγιναν το 2013, η έμφαση, ειδικά σε ό,τι αφορά τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια, δόθηκε στις φοροαπαλλαγές. Πρόκειται για επιλογή ανάγκης λόγω των περικοπών στο ΠΔΕ που έγιναν στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής. Το πρόβλημα, ωστόσο, όπως επισημαίνουν αρμόδιοι παράγοντες είναι ότι για να αποτελεί κίνητρο η φοροαπαλλαγή θα πρέπει μια επιχείρηση να έχει κερδοφόρες χρήσεις, κάτι που εν μέσω κρίσης ήταν δύσκολο να επιτευχθεί. Αυτό που εξετάζεται λοιπόν είναι τα κίνητρα για επιδοτήσεις, χωρίς να αποκλείεται επιπλέον και το κίνητρο των μειωμένων φορολογικών συντελεστών.
Στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ περιλαμβάνεται η εξαγγελία για αύξηση του ΠΔΕ κατά 4 δισ. ευρώ, ενώ ο υπουργός Οικονομίας, Γ. Σταθάκης, έχει κάνει λόγο για διεύρυνση του ΠΔΕ, προσθέτοντας μάλιστα ότι θα επιχειρηθεί να επιδοτηθούν όχι μόνο μεγάλα επενδυτικά σχέδια αλλά και επενδύσεις μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Το ερώτημα είναι, βεβαίως, εάν αντέχει η οικονομία αυτή την αύξηση του ΠΔΕ; Ας σημειωθεί εδώ ότι οι πληρωμές που εκκρεμούν για επενδυτικά σχέδια, τα οποία έχουν υπαχθεί έως τώρα σε όλους τους προηγούμενους αναπτυξιακούς νόμους, υπολογίζονται σε 3,5 δισ. ευρώ. Ωστόσο εκτιμάται ότι μετά τον έλεγχο που αναμένεται να ολοκληρωθεί σε περίπου ενάμιση μήνα, οι εκκρεμότητες θα αφορούν ίσως και το μισό από το παραπάνω ποσό, καθώς υπάρχουν και θα υπάρξουν και άλλες αποφάσεις ανάκλησης της υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων στους αναπτυξιακούς νόμους. Πρόκειται για επενδυτικά σχέδια που είτε εγκαταλείφθηκαν και δεν προχώρησαν, και επομένως οι επενδυτικοί φορείς θα πρέπει να επιστρέψουν τις προκαταβολές που έχουν λάβει, είτε για επενδυτικά σχέδια στα οποία παρατηρήθηκε μη τήρηση των δεσμεύσεων.
Σε ό,τι αφορά ειδικά την τήρηση της δέσμευσης σχετικά με τη διατήρηση ή και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, βάσει του επενδυτικού σχεδίου που εγκρίθηκε, τα φαινόμενα παραβάσεων έχουν περιορισθεί σημαντικά. Αυτό εν πολλοίς οφείλεται στην πρακτική που εφήρμοσε ο γ.γ. Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων, Π. Σελέκος, ζητώντας κάθε Σεπτέμβριο από κάθε επιδοτούμενη επιχείρηση πιστοποιητικό από το ΙΚΑ ότι διατηρεί τις θέσεις εργασίας. Στην περίπτωση μάλιστα που μια επιχείρηση δεν προσκόμιζε πιστοποιητικό, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 1% της επιδότησης και εάν υπάρχει απόκλιση στις θέσεις εργασίας τότε επιβάλλεται πρόστιμο 5% επί της επιδότησης.
Η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας καλείται να δώσει λύση και σε ένα ακόμη πρόβλημα του αναπτυξιακού νόμου: πώς θα εξαλειφθούν τα φαινόμενα διαφθοράς στη φορτωμένη με αμαρτίες Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, χωρίς παράλληλα να υπάρχουν καθυστερήσεις στον έλεγχο των επενδυτικών σχεδίων. Στη λογική του «όποιος καεί με τον χυλό φυσά και το γιαούρτι», σήμερα στην εν λόγω διεύθυνση γίνονται έλεγχοι από επτά διαφορετικούς φορείς, κάτι ωστόσο που εκ των πραγμάτων προκαλεί καθυστερήσεις.
