Το πρόβλημα της έλλειψης φαρμάκων όχι μόνο δεν έχει ξεπεραστεί σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, αλλά αναμένεται να επιδεινωθεί το επόμενο διάστημα.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του πρακτορείου Reuters, το πρόβλημα εντοπίζεται στο συνεχώς αυξανόμενο κόστος (αύξηση στην τιμή πρώτων υλών, ενέργειας κ.λπ.) παραγωγής των φαρμάκων.
Παράγοντας που εμποδίζει τόσο τις φαρμακοβιομηχανίες που παράγουν πρωτότυπα φάρμακα να αυξήσουν την παραγωγή τους, όσο και τις αυτές που διαθέτουν γενόσημα, των οποίων, μάλιστα, οι χαμηλές τιμές περιορίζουν τα ποσοστά κέρδους.
Όπως αναφέρεται, πολλές ευρωπαϊκές φαρμακοβιομηχανίες δήλωσαν απρόθυμες να αυξήσουν την παραγωγή τους και να ανταποκριθούν στην ολοένα αυξανόμενη ζήτηση, καθώς «έχουν ακριβύνει τα πάντα».
Δηλαδή δεν παράγουν περισσότερα φάρμακα, διότι δεν τις συμφέρει να τα πωλούν στις «παγωμένες» τιμές που καθορίζονται από τις κυβερνήσεις.
Από το κόστος της ενέργειας για τη λειτουργία των εργοστασίων, μέχρι το χαρτόνι που για τις συσκευασίες και το αλουμίνιο για τα καπάκια των φιαλών, όλα έχουν αυξηθεί στην παραγωγική διαδικασία του φαρμάκου.
Το πρόβλημα με την παραγωγή γενόσημων
Από την άλλη, 13 ευρωπαίοι κατασκευαστές και 6 εταιρείες παραγωγής γενόσημων φαρμάκων, που μίλησαν στο Reuters, δήλωσαν ότι πασχίζουν να βγάλουν αρκετά χρήματα, για να δικαιολογήσουν την “φυσιολογική” παραγωγή αντιβιοτικών – πόσω μάλλον την αύξηση της παραγωγής.
Τα γενόσημα φάρμακα αντιπροσωπεύουν σήμερα περίπου το 70% του συνόλου των φαρμάκων στην Ευρώπη, αλλά λαμβάνουν μόλις το 29% του προϋπολογισμού της φαρμακευτικής δαπάνης από τα υπουργεία Υγείας των χωρών, σύμφωνα με στοιχεία του Medicines for Europe.
Βέβαια, αυτό δεν είναι περίεργο, καθώς τα καινοτόμα φάρμακα είναι τα ακριβά και απορροφούν την κρατική δαπάνη, ενώ τα γενόσημα, δηλαδή τα αντίγραφα φαρμάκων που δεν έχουν πατέντα, είναι πολύ οικονομικότερα.
Οι Ευρωπαίοι παραγωγοί γενόσημων φαρμάκων υποστηρίζουν ότι το σύστημα των διαγωνισμών και οι ρυθμιζόμενες τιμές έχουν τροφοδοτήσει έναν αγώνα δρόμου προς τα κάτω, με τις ευρωπαϊκές εταιρείες να υποτιμώνται από ασιάτες προμηθευτές.
Αυτό ανάγκασε ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες την τελευταία δεκαετία, είτε να μειώσουν την παραγωγή, είτε να μεταφέρουν την παραγωγή των γενοσήμων και των δραστικών φαρμακευτικών ουσιών (APIs), που απαιτούνται για την παρασκευή τους, στην Ινδία και την Κίνα, όπου το κόστος είναι πολύ χαμηλότερο.
Στελέχη της βιομηχανίας, προτείνουν ως μοναδικό τρόπο για να αναζωογονηθεί η παραγωγή στην Ευρώπη, την αναθεώρηση του συστήματος τιμολόγησης.
Δρομολογούνται αυξήσεις στα φάρμακα;
"google ad"
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αν και αναγνωρίζουν ότι υπάρχει πρόβλημα και έχουν πραγματοποιήσει αρκετές συναντήσεις με φαρμακοβιομηχανίες και εταιρείες παραγωγής γενόσημων φαρμάκων από τότε που έγιναν για πρώτη φορά αισθητές οι ελλείψεις, τον Οκτώβριο του 2022, δεν έχει ανακοινωθεί μέχρι στιγμής καμία σημαντική πρωτοβουλία ή δράση για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
Ο επικεφαλής ιατρός του EMA, Steffen Thirstrup, δήλωσε στο Reuters τον Ιανουάριο του 2023, ότι ήταν αρκετά ασυνήθιστο να βλέπει κανείς τόσες πολλές χώρες να αναφέρουν ελλείψεις των ίδιων προϊόντων, προβλέποντας, όμως, ότι η ζήτηση θα μειωθεί καθώς πλησιάζει ο θερμότερος καιρός.
Δηλαδή ότι μέρος των ελλείψεων οφείλεται και στο έντονο κύμα των αναπνευστικών ιώσεων που καταγράφεται σε όλες τις χώρες της Δύσης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προγραμματίσει να καταθέσει αναθεωρήσεις της φαρμακευτικής νομοθεσίας τον Μάρτιο του 2023.
Μεταξύ άλλων, προτείνει μέτρα που περιλαμβάνουν την απαίτηση από τους κατασκευαστές να διατηρούν μεγαλύτερα αποθέματα και να προειδοποιούν έγκαιρα για τις ελλείψεις.
Ωστόσο, οι φαρμακοβιομηχανίες επιμένουν στο αίτημά τους να αλλάξει το σύστημα διαγωνισμών και τιμολόγησης.
«Το βασικό ζήτημα δεν είναι το κόστος παραγωγής, αλλά το συνολικό πλαίσιο της ευρωπαϊκής αγοράς, το οποίο δεν μας επιτρέπει ως παραγωγούς να προσαρμόζουμε τις τιμές με ευελιξία, ώστε να αντικατοπτρίζουν τη μεταβολή του κόστους των εισροών, ιδίως στα βασικά φάρμακα», δήλωσε ο Giovanni Barbella, επικεφαλής της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού της Sandoz, του τμήματος γενοσήμων του ελβετικού φαρμακευτικού κολοσσού Novartis (NOVN.S).
Ορισμένες χώρες υποσχέθηκαν να αναλάβουν δράση.
Συγκεκριμένα, το κοινοβούλιο της Γερμανίας πρόκειται φέτος να εξετάσει νομικές αλλαγές στο σύστημα διαγωνισμών για τα γενόσημα φάρμακα, ενώ το υπουργείο Υγείας της Ισπανίας δήλωσε στο Reuters ότι η κυβέρνηση εξετάζει αλλαγές στο σύστημα τιμολόγησης που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην προσωρινή καταβολή υψηλότερων τιμών για φάρμακα όπως η αμοξυκιλλίνη (αντιβιοτικό).
Όπως αναφέρεται, η πολυετής “πίεση” των τιμών ανάγκασε πολλές μικρότερες εταιρείες να εγκαταλείψουν τη δραστηριότητα και μόνο λίγοι κατασκευαστές γενοσήμων εξυπηρετούν μεγάλο μέρος της Ευρώπης, για φάρμακα όπως η αμοξυκιλλίνη.
Πέντε εταιρείες -η βρετανική GSK, η Sandoz, η αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Viatris, η ινδική Aurobindo και η γαλλική Servier- κατέχουν σχεδόν το 60% της αγοράς αμοξυκιλλίνης στην Ευρώπη, σύμφωνα με την εταιρεία έρευνας αγοράς IQVIA.
«Υπήρξε μείωση της ευρωπαϊκής παραγωγικής ικανότητας και αυτή τη στιγμή, σε αυτή την κατάσταση, δεν υπάρχει η ικανότητα για να ανταποκριθούμε σε αυτές τις ελλείψεις», δήλωσε ο Rex Clements, διευθύνων σύμβουλος της ολλανδικής εταιρείας API Centrient Pharmaceuticals.