Από τη Μηχανή του Χρόνου:
Ριζοσπάστης, 23 Μαρτίου 1929
«Νέος μπάτσος στα μούτρα του δικτάτορα και των ιεροεξεταστών του «Αθήνησι Πανεπιστημίου». Οι αποβολές των φοιτητών για τα πολιτικά τους φρονήματα, βρήκαν βαθειά απήχηση και κίνησαν την αγανάχτηση της Δύσης.
Ο μέγας καθηγητής Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο γνωστότατος παγκοσμίου φήμης μαθηματικός που ακόμα χτες ο αστικός Τύπος αφιέρωσε τις στήλες του για να τον υμνήσει με την ευκαιρία της 50ετηρίδος του, μαζί με άλλους Γερμανούς επιστήμονες, έστειλε το παρακάτω τηλεγράφημα διαμαρτυρίας από το Βερολίνο.
Το πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη φιλοξένησε την επιστολή διαμαρτυρίας του Άλμπερτ Αϊνστάιν με αφορμή την αποβολή μαθητών από το πανεπιστήμιο Αθηνών, «δια την εν γένει κομμουνιστικήν δράσιν των»!
Ο μεγάλος επιστήμονας, απευθυνόμενος τόσο στον Ελευθέριο Βενιζέλο όσο και στην Σύγκλητο του Πανεπιστημίου, εξέφρασε την άποψη του για την ελευθερία της σκέψης, που θα έπρεπε να υπάρχει μεταξύ των φοιτητών.
Στην επιστολή του ανέφερε:
«Διαμαρτυρόμαστε εντόνως ενάντια στην αποβολή φοιτητών από το Πανεπιστήμιο.
Απαιτούμε την ελευθερία στην εκδήλωση των σκέψεων ανάμεσα στους φοιτητές.
Καθηγητής Αλμπέρ Αϊνστάιν».
Απευθυνόμενος στην Σύγκλητο τόνισε:
«Διαμαρτυρόμαστε εντόνως ενάντια στην αποβολή των φοιτητών που αγωνίστηκαν για τα πολιτικά τους φρονήματα. Απαιτούμε την άμεσο επαναγραφή τους. Καθηγητής Αλμπέρ Αϊνστάιν Καθηγητής Ερρίκος Αίβε Καθηγητής Φριτς».
Όλα ξεκίνησαν, στις 12 Μαρτίου 1929, όταν τοιχοκολλήθηκε στο πανεπιστήμιο Αθηνών η απόφαση του συμβουλίου για την αποβολή 5 φοιτητών. Η Ελένη Σακελλαρίου και οι Τσαγκαράκης, Μαρκοβίτης, Ματθαίου και Κοβατζίδης, αποβλήθηκαν οριστικά, λόγω των κομμουνιστικών φρονημάτων τους. Ήταν μια περίοδος συνεχών διώξεων που οι αριστερές πεποιθήσεις τιμωρούνταν αυστηρά. Η απόφαση είχε ληφθεί την 1η Μάρτη, αλλά φοβούμενοι τα επεισόδια την τοιχοκόλλησαν 11 ημέρες αργότερα που θα έκλεινε το πανεπιστήμιο εν όψει της εθνικής αργίας. Όμως, η αντίδραση των φοιτητών ήταν άμεση και έντονη.
Με τηλεγράφημα διαμαρτυρίας προς το Αντιφασιστικό Συνέδριο στο Βερολίνο και την Επιτροπή Αμύνης των θυμάτων της Λευκής Τρομοκρατίας στα Βαλκάνια, εξέφρασαν την αγανάκτηση τους για την «τρομοκρατία που βίωναν». Επίσης έστειλαν έγγραφο στον Εκπαιδευτικό Ομιλο και τη Φοιτητική Συντροφιά, καλώντας τους να κινηθούν υπέρ τους. Η επιστολή των φοιτητών ενεργοποίησε τον καθηγητή Αϊνστάιν, ο οποίος συνέταξε άμεσα τις 2 επιστολές διαμαρτυρίας προς τον έλληνα πρωθυπουργό και τους λοιπούς καθηγητές του Πανεπιστημίου, δηλώνοντας την αλληλεγγύη του στους φοιτητές.
Λίγες μέρες μετά, στις αρχές Απρίλη, άρχισε μια μεγάλη κινητοποίηση των φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με αιτήματα για δωρεάν εγγραφές και συγγράμματα και διευκολύνσεις των φοιτητών στις εξετάσεις τους. Η φοιτητική διαμαρτυρία χτυπήθηκε άμεσα από κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς, αλλά κράτησε περίπου 20 μέρες.
Ο Αϊνστάιν, ακόμη πιο διάσημος και καταξιωμένος 23 χρόνια μετά, ήταν ένας από τους εκατοντάδες ριζοσπάστες διανοούμενους απ΄ όλο τον κόσμο που απηύθυναν έκκληση για να μην εκτελεστούν ο Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του το 1952.
“Ο χωρίς σκέψη σεβασμός προς την εξουσία είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της αλήθειας”
Άλμπερτ Αϊνστάιν