Στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης βρίσκεται το τελευταίο διάστημα η Κρήτη, με αφορμή τη ραγδαία αύξηση των μεταναστευτικών ροών από τα ανατολικά παράλια της Λιβύης προς τις νότιες ακτές του νησιού και ειδικά προς τη Γαύδο. Όπως δήλωσε η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Σέβη Βολουδάκη στο κανάλι της Ναυτεμπορικής, οι ροές έχουν εκτιναχθεί κατά 173% σε σχέση με πέρυσι, με πάνω από 1.000 αφίξεις μέσα σε ένα σαββατοκύριακο.

Η κυβέρνηση αντέδρασε με την απόφαση του ΚΥΣΕΑ να αναπτυχθούν δύο φρεγάτες για την επιτήρηση της θαλάσσιας ζώνης μεταξύ Τομπρούκ και Κρήτης, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπήρξε και παρέμβαση της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία κατηγόρησε τη Λιβύη για «εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού.

Από το Τομπρούκ στη Γαύδο: Νέα διαδρομή μεταναστών

«Η αύξηση των ροών είναι αδιαμφισβήτητη», ανέφερε η κ. Βολουδάκη, προσθέτοντας ότι το φαινόμενο δεν αιφνιδίασε την κυβέρνηση, καθώς μικρές καθημερινές ροές καταγράφονταν το προηγούμενο διάστημα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από την αρχή του έτους έως σήμερα έχουν εισέλθει στη χώρα περίπου 7.000 άτομα, ενώ την ίδια περίοδο πέρυσι είχαν καταγραφεί 4.000 αφίξεις.

Η συντριπτική πλειοψηφία των αφιχθέντων φέρεται να προέρχεται από χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, η Αίγυπτος, η Σομαλία και το Σουδάν.

Ο ρόλος των φρεγατών

Το βασικό εργαλείο αποτροπής που επιστρατεύεται είναι η ναυτική παρουσία. «Οι δύο φρεγάτες έχουν αυξημένες δυνατότητες κατόπτευσης και θα επιτηρούν τη διαδρομή από το Τομπρούκ προς την Κρήτη. Θα ενημερώνουν τις λιβυκές αρχές όταν εντοπίζουν πλοία εντός των λιβυκών χωρικών υδάτων και θα λειτουργούν αποτρεπτικά, χωρίς να εμπλέκονται σε επιχειρήσεις pushback», υπογράμμισε η υφυπουργός.

Η αποστολή τους είναι αυστηρά παρατηρησιακή και προειδοποιητική. Όπως ξεκαθάρισε, «δεν πρόκειται για επιχειρήσεις επαναπροώθησης. Δεν μιλάμε για pushbacks. Δεν κάνουμε pushbacks. Δεν είναι στην αρμοδιότητά τους κάτι τέτοιο και βρισκόμαστε σε ανοιχτή θάλασσα».

Η κυβέρνηση επιδιώκει να στείλει ένα σαφές μήνυμα: ότι τα ελληνικά και ευρωπαϊκά σύνορα δεν είναι διάτρητα και ότι υπάρχει αποφασιστικότητα να αποτραπεί η δράση των κυκλωμάτων διακίνησης, λέει η Σ. Βολουδάκη.

Η διαχείριση των αφίξεων στην Κρήτη

Όσοι φτάνουν στη Γαύδο ή σε άλλα σημεία της νότιας Κρήτης, μεταφέρονται σε προσωρινές δομές φιλοξενίας στα Χανιά, όπου πραγματοποιείται η πρώτη ταυτοποίηση και ο υγειονομικός έλεγχος. Στη συνέχεια, προωθούνται στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) Μαλακάσας και από εκεί σε δομές της ενδοχώρας.

Το Ηράκλειο διαθέτει ανάλογο χώρο, ωστόσο –όπως σημείωσε η υφυπουργός– είναι ακατάλληλος, καθώς βρίσκεται εντός του λιμανιού και η διαχείρισή του έχει περάσει σε νέα ιδιοκτησία μετά από διαγωνισμό. Σύμφωνα με την ίδια, έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για την αναζήτηση εναλλακτικών χώρων στην Κρήτη.

Ευρωπαϊκό ζήτημα με ελληνική ευθύνη φύλαξης

Η υφυπουργός υπογράμμισε την ανάγκη ευρωπαϊκής συνδρομής στο μεταναστευτικό, τονίζοντας ότι τα ελληνικά σύνορα είναι ταυτόχρονα και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως αποκάλυψε, στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών στο Λουξεμβούργο έθεσε επιτακτικά το ζήτημα τόσο των επιστροφών όσο και των αυξημένων ροών από τη Λιβύη.

Η επιστολή της κ. φον ντερ Λάιεν προς τη Λιβύη καταδικάζει την εργαλειοποίηση του φαινομένου, ενώ σε ερώτηση για τον ενδεχόμενο ρόλο της Τουρκίας, η κ. Βολουδάκη εμφανίστηκε επιφυλακτική: «Δεν μπορούμε να μιλήσουμε με στοιχεία. Οι ροές από την Τουρκία έχουν μειωθεί σημαντικά, ειδικά στον Έβρο, όπου σχεδόν μηδενίστηκαν, λόγω της ύπαρξης του φράχτη».

Με το καλοκαίρι να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και τις καιρικές συνθήκες να ευνοούν την έξαρση των μεταναστευτικών διαδρομών από την Αφρική προς την Ευρώπη, η Κρήτη μπαίνει στο επίκεντρο των εξελίξεων.

Οι φρεγάτες έχουν ήδη ξεκινήσει την πορεία τους προς τη θαλάσσια περιοχή νότια του νησιού, όπου θα συνεπικουρούνται από σκάφη του Λιμενικού.

Τι αναφέρει στην επιστολή για την Λιβύη η Φον ντερ Λάιεν