Της Νίκης Μπακούλη
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι θέμα debate, αλλά κάτι που συμβαίνει. Το ζούμε non stop τα τελευταία χρόνια. Θα το ζήσουμε και σε πιο ακραίες μορφές. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως αν δεν παρθούν δραστικά μέτρα, έως το τέλος του αιώνα η στάθμη της θάλασσας θα έχει ανέβει κατά 91 εκατοστά.
Δεν θα ‘πάει’ κατευθείαν εκεί και αύξηση στην αύξηση θα υπάρχουν καταστροφικές συνέπειες.
Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι έχουν ενημερώσει και ότι η Ευρώπη θα ζήσει τον εφιάλτη που παρουσιάστηκε σε ταινία επιστημονικής φαντασίας του 2004.
Αλλά ας μην πάμε τόσο μακριά -γιατί ποιος ζει, ποιος πεθαίνει έως τότε. Aρκεί να θυμηθούμε τι έγινε το καλοκαίρι του 2016, όταν η ήπειρος μας ‘γνώρισε’ τις υψηλότερες θερμοκρασίες της ιστορίας της. Ή το περασμένο καλοκαίρι που μπήκε στο ΤΟΡ3 των μεγαλύτερων θερμοκρασιών, από καταβολής μετρήσεων.
Σας έχω νέα: κατά 90%, τουλάχιστον μια χρονιά μεταξύ αυτής που διανύουμε και του 2025 θα ‘πάρει’ το ρεκόρ του 2016, με τον πλανήτη να ζει την πιο ζεστή χρονιά από τότε που υπάρχουν καταγραφές. Αυτή είναι η τελευταία ενημέρωση που έκανε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός, την Πέμπτη 27/5.
Μπορείτε να είστε σίγουροι πως οι ημέρες του καλοκαιριού (αυτές με θερμοκρασία τουλάχιστον 30 βαθμούς C) θα αυξηθούν, όπως θα έχουμε και περισσότερες ημέρες καύσωνα. Και αυτό δεν είναι όσο καλό ακούγεται για τον πλανήτη (πχ ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας) ή για τον τουρισμό μας.
Η πιο πρόσφατη εικόνα με συνέπειες της υπερθέρμανσης της γης ‘εντοπίστηκε’ στην Θάλασσα του Μαρμαρά, στην Τουρκία που ‘δέχεται’ τα λύματα περίπου 20 εκατομμυρίων ανθρώπων. Εκεί εμφανίστηκε το φαινόμενο που λέγεται ‘sea snot’, στη μεγαλύτερη έκταση που έχει καταγραφεί ποτέ μέχρι σήμερα.
Fact: Το ‘sea snot’ μεταφράζεται ως θαλάσσια βλεννογόνος. Πρόκειται για συλλογή οργανικής ύλης που μοιάζει με μπάλες βλέννας, οι οποίες μπορούν να φτάσουν και τα 125 μίλια σε μήκος. Είναι γεμάτες επιβλαβείς ιούς και βακτήρια που ‘καταπίνουν’ και πνίγουν’ την αθώα θαλάσσια ζωή και ο λόγος της ύπαρξης τους είναι η θέρμανση της θερμοκρασίας της θάλασσας. Πλέον έχουν ισχυρή παρουσία και στη Μεσόγειο, που είναι στο επίκεντρο της κλιματικής αλλαγής και θα ‘ξεραθεί’ αν συνεχίσουμε στην πορεία που έχουμε χαράξει -βάσει έρευνας που έκανε το ΜΙΤ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα μας, είναι η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μαζί με την Κύπρο) που θα δεχθεί την μεγαλύτερη πίεση από την κλιματική αλλαγή, ενώ παράλληλα έχει μέχρι σήμερα κάνει τα λιγότερα προκειμένου να προσαρμοστεί στις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής.
Το cue μας για να αρχίσουμε να ασχολούμαστε πιο επισταμένα με την κλιματική αλλαγή ήταν έρευνα που δημοσιεύτηκε και ενημέρωσε πως “μια στις 4 πόλεις δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα μέτρα προστασίας από την κλιματική κρίση”. Το δείγμα ήταν 800 πόλεις του πλανήτη -μεταξύ τους και η Ελλάδα- και φάνηκε πως περίπου το 43% αυτών των πόλεων (συνολικού πληθυσμού 400 εκατομμυρίων ανθρώπων) δεν έχουν καν πλάνο για να προσαρμοστούν στις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Επειδή όμως, μαζεύτηκαν πολλές οι άγνωστες λέξεις και έννοιες για κάτι που ήδη επηρεάζει τη ζωή μας, ενώ αναμένεται να την αλλάξει στο εγγύς μέλλον (δεδομένα θα αλλάξει την παγκόσμια οικονομία), ζητήσαμε τη βοήθεια του προέδρου της Ένωσης Πτυχιούχων Περιβαλλοντολόγων Ελλάδος, Γιώργου Ηλιόπουλου. Η πρώτη ερώτηση ήταν η εξής:
Αντέχει η Ελλάδα θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών C για διαδοχικούς μήνες, κάτι που σε πρώτη ανάγνωση κάνει τη χώρα μας τον κατ’ εξοχήν τουριστικό προορισμό, αλλά σε δεύτερη αυξάνει κατακόρυφα το ρίσκο να μην έρχεται άνθρωπος;
Με μια λέξη, όχι.
Με περισσότερες “θα έχουμε πρόβλημα, γιατί οι δομές είχαν γίνει με άλλες προδιαγραφές και καταπονούνται. Δεν θα έχουμε τόσο μεγάλο πρόβλημα στα σπίτια, αλλά στις υποδομές. Δηλαδή, σε γέφυρες, σε φράγματα, στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Όλα αυτά θα επηρεαστούν πολύ από τις ακραίες καιρικές συνθήκες”.
Όπου ‘ακραίες καιρικές συνθήκες’ μη φανταστείτε κάτι το τρελό. Αρκεί μια μικρή αλλαγή στη μέση θερμοκρασία της γης. Σαν εκείνη του ενός (1) βαθμού C που έχουν προβλέψει οι ειδικοί πως θα συμβεί “κατά 40%” έως το 2025. Η σύγκριση γίνεται με τα επίπεδα θερμοκρασίας του 19ου αιώνα. Η κατάσταση μπορεί να ‘σωθεί’ με κάποιες αλλαγές. Που πρέπει να γίνουν άμεσα “και θα γίνουν καθώς έρχονται ευρωπαϊκές νομοθεσίες”, διαβεβαιώνει ο κ. Ηλιόπουλος, μέσω του Magazine.
Πριν περάσουμε στο παρασύνθημα, ας δούμε την πρώτη φορά που ο Πύργος του Άιφελ φωταγωγήθηκε με ανακυκλώσιμο (πράσινο) υδρογόνο.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
“Για αρχή, θα ήθελα να κάνω ένα disclaimer: όπως λένε οι Αμερικανοί ‘the science is clear, climate change is real’. Όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου συμφωνούν ότι η κλιματική αλλαγή όχι απλά είναι πραγματική, αλλά μάλιστα επιταχύνεται και με γρήγορους ρυθμούς. Είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει και θα αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια η ανθρωπότητα, συνολικά. Όχι μόνο λόγω μιας μικρής ανόδου στη μέση θερμοκρασία της γης. Αυτό, από μόνο του, δεν ακούγεται τόσο τρομακτικό. Ωστόσο στην πράξη οι επιπτώσεις θα είναι μεγάλες. Η διασύνδεση της κλιματικής αλλαγής με ακραία καιρικά φαινόμενα, με πυρκαγιές, με επίδραση στη βιοποικιλότητα και άλλες επιπτώσεις είναι που την κάνει στην πράξη τρομακτική”.
Τι είναι λοιπόν, η κλιματική αλλαγή. “Η γη υπήρχε εκατομμύρια χρόνια πριν εμφανιστούν οι άνθρωποι. Αναλογικά, αυτό έγινε τα τελευταία δευτερόλεπτα του 24ωρου της ύπαρξης της γης. Από τη Βιομηχανική Επανάσταση και μετά αρχίσαμε να ‘βρωμίζουμε’ το ‘σπίτι’ μας. Δηλαδή, τα τελευταία 50 χρόνια.
Αυτό που κάναμε στη γη ήταν κάτι που δεν είχε ξαναζήσει στα εκατομμύρια χρόνια της έως τότε ύπαρξης της. Συνεπώς, ήταν ένα σοκ για εκείνη. Αντίστοιχο με αυτό που παθαίνει ο οργανισμός του ανθρώπου, μόλις μολυνθεί με Covid-19. Εννοώ πως η αλλαγή ήταν τόσο απότομη.
Όσο δεν είχαμε μηχανές εσωτερικής καύσης οι επιδράσεις ήταν τοπικές (πχ το κόψιμο των ξύλων κλπ). Με την ανακάλυψη των μηχανών, επιταχύνθηκε η οικονομία, αυξήθηκε ο πληθυσμός της γης, αλλά και αυξήθηκαν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Καίγαμε πολύ άνθρακα και τώρα που ένα-ένα τα εργοστάσια κλείνουν, κυρίως στην Ευρώπη, καίμε πολύ πετρέλαιο και βενζίνη. Και αυτά έχουν ως αποτέλεσμα εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου”.
Έχετε νιώσει να ‘ψήνεστε’ μέσα στο σπίτι σας, όταν ‘ψήνεται’ από τον ήλιο; Έτσι νιώθει και ο πλανήτης με όσα του έχουμε κάνει. Και αυτό είναι το ‘φαινόμενο του θερμοκηπίου‘.
“Η ακτινοβολία που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα της γης εμποδίζει την επιστροφή της στην ανώτερη ατμόσφαιρα, λόγω των εκπομπών. ‘Παγιδεύεται’ και οδηγεί σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Σκεφτείτε το σαν ένα σπίτι το καλοκαίρι, που το απόγευμα το ψήνει ο ήλιος και θερμαίνεται. Εδώ λοιπόν, φτάνουμε στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης που ακόμα και μισός βαθμός αλλαγής είναι ικανός να διαταράξει πολύ, τα πάντα. Σημαίνει περισσότερη τήξη του πάγου, υψηλότερη στάθμη της θάλασσας, περισσότερα κύματα θερμότητας και άλλες ακραίες καιρικές συνθήκες
Οι 40 βαθμοί γίνονται 41, 42, 43 και για περισσότερες συνολικά ημέρες κάθε χρόνο, από όσες υπήρχε καύσωνας (δηλαδή θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών C) μέχρι πρότινος.
Όλο αυτό είναι μια συνθήκη που δεν γνωρίζει το οικοσύστημα. Δεν το έχει ξαναντιμετωπίσει και ως εκ τούτου δεν γνωρίζει πώς να συμπεριφερθεί και να αντιδράσει. Στη φύση είναι όλα αλληλένδετα και γίνονται αυτόματα, για εκατομμύρια χρόνια. Δεν υπάρχουν κουμπιά που ‘πατιούνται’ και αλλάζουν τα δεδομένα”. Σκεφτείτε τη δική σας προσαρμογή στις αλλαγές. Δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Και εσείς ζείτε κάποιες δεκαετίες σε αυτήν τη γη. Η γη ‘ζει’ εκατομμύρια χρόνια, οπότε εμφανίζει ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες στο adapt or die.
ΑΝ ΣΥΝΕΧΙΣΟΥΜΕ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΚΑΤΙ
α) Θα ξεχάσουμε τα ζώα και τα φυτά που ξέρουμε.
“Η υψηλότερη θερμοκρασία από αυτήν που έχει συνηθίσει η γη -για εκατομμύρια χρόνια- έχει ως συνέπεια πολλά προβλήματα. Δηλαδή, συχνότερες δασικές πυρκαγιές, μετατόπιση των ειδών καθώς μετακινούνται σταδιακά προς τα βόρεια για να έχουν πιο δροσερό κλίμα -σε ό,τι αφορά τα ζώα, γιατί τα φυτά θα επιβιώνουν εκεί όπου υπάρχουν μικρότερες θερμοκρασίες και θα ξεραίνονται όπου υπάρχουν διαδοχικοί καύσωνες. Άρα, αλλάζουν τα οικοσυστήματα, με βίαιο τρόπο. Και αυτό οφείλεται στον άνθρωπο.
β) Θα ξεχάσουμε το νερό.
“Η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας της γης διαταράσσει και τον υδρολογικό κύκλο. Οι περισσότερες μέρες καύσωνα σημαίνει μεγαλύτερη εξάτμιση νερού, συνεπώς λιγότερο γλυκό νερό διαθέσιμο τόσο για τον άνθρωπο, όσο και τα οικοσυστήματα και τα είδη που διαβιούν σε αυτά. Το γλυκό νερό που πίνουμε είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό -αντιστοιχεί στο 3%. Τα χωριά, στην ύπαιθρο παίρνουν νερό από πηγές και ποτάμια τα οποίαμέσα στην επόμενη δεκαετία θα δεχτούν μεγάλη πίεση. Δεδομένα, θα υπάρχει πρόβλημα αν δεν κάνουμε κάτι άμεσα”.’
ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ -ΟΛΟΙ- ΕΥΚΟΛΑ
Δεδομένου ότι οι άνθρωποι είμαστε αυτοί που καταστρέψαμε τον πλανήτη, είμαστε και οι μόνοι που μπορούμε να προσπαθήσουμε να σώσουμε ό,τι μπορούμε. Χωρίς να κάνουμε έπη. Αρκούν απλά πράγματα. Όπως;
“Αυτό που μπορούμε να κάνουμε οι απλοί πολίτες, σε ό,τι αφορά το νερό, είναι να προσέχουμε πόσο χρησιμοποιούμε. Υπάρχουν απλοί τρόποι. Ο πιο απλός είναι να τοποθετούμε ειδικά ακροφύσια εξοικονόμησης νερού στις άκρες των βρυσών. Με 5-10 ευρώ βοηθούμε το περιβάλλον, αλλά και την τσέπη μας καθώς έχουμε 50% εξοικονόμηση νερού”.
Στα της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος -σε επίπεδο μείωσης εκπομπών- ο καθ’ ύλην αρμόδιος εξήγησε πως “πολλά σπίτια έχουν παλιές λάμπες πυρακτώσεως που πια δεν μπορείς να βρεις εύκολα. Αν φροντίσουμε οι λαμπτήρες να είναι εξοικονόμησης ενέργειας, θα δούμε τεράστια αλλαγή στους λογαριασμούς. Την ίδια ώρα, θα υπάρχει αλλαγή και στο περιβάλλον. Επίσης, οι ηλικιακοί είναι απαραίτητοι, όπως και οι καλές μονώσεις στα κτίρια”.
ΤΟ “ΠΑΡΑΛΟΓΟ” ΜΕ ΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΛΑΜΑΚΙΑ, ΣΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΠΟΤΗΡΙΑ
Έως το 2050 η μάζα πλαστικών στις θάλασσες θα ξεπερνά αυτή των ψαριών. Σε αυτήν την αλήθεια εντοπίζεται και ο λόγος που η εταιρίες με καφέ στην Ελλάδα, έχουν περάσει στην εποχή με το οικολογικό καλαμάκι. Ενώ τα ποτήρια που χρησιμοποιούν παραμένουν πλαστικά. Ο κύριος Ηλιόπουλος λέει ότι “πιο πολλά είδη πεθαίνουν από το καλαμάκι. Επειδή είναι πιο μικρό το παίρνει η βροχή πιο εύκολα και το τρώνε τα είδη πιο εύκολα. Στην τελική, είναι πολύ εύκολο και να μη χρησιμοποιείς καλαμάκι”. Σε ό,τι αφορά το πλαστικό “ό,τι έχουμε κάνει δεν αλλάζει και θα χρειαστεί χρόνια για να αντιστραφούν οι αρνητικές αυτές επιδράσεις, αλλά εξακολουθεί να έχει μεγάλη σημασία το τι κάνουμε από εδώ και πέρα”.
ΜΕΤΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ -ΑΥΤΗ Η ΑΓΝΩΣΤΗ
Θυμήθηκα μια φίλη που είχε ταξιδέψει στην Κίνα και μου είχε πει πως ό,τι και αν κάνει όλος ο υπόλοιπος πλανήτης σε επίπεδο ανακύκλωσης, αν δεν αλλάξουν οι δισεκατομμύρια κάτοικοι αυτής της χώρας τη συμπεριφορά τους, δεν θα αλλάξει και κάτι στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Ο κύριος Ηλιόπουλος με ενημέρωσε πως έχω μείνει πίσω. “Έχουν αλλάξει τα δεδομένα στην Κίνα. Πλέον έχει αρχίσει και θέτει περιβαλλοντικά στάνταρ που ξεπερνούν και αυτά των ΗΠΑ. Είναι πια η μεγαλύτερη αγορά ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, καθώς έχει θέσει ως στόχο το 40% της ηλεκτροκίνησης εντός των προσεχών ετών. Επειδή συμπεριφερόταν πολύ άσχημα στο περιβάλλον, αυτό γύρισε μπούμερανγκ και οι πόλεις της είχαν τεράστια πρόβλημα με την αέρια ρύπανση. Όλοι θυμόμαστε τις εικόνες από πόλεις της Κίνας με τόσο εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση που δεν υπήρχε ορατότητα πάνω από μερικά μέτρα. . Οι αρχές συνειδητοποίησαν το τεράστιο πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί και μπήκαν σε τροχιά για να το λύσουν, με πολύ πιο επιθετικό τρόπο από ό,τι εμείς οι Ευρωπαίοι, που ευτυχώς δεν φτάσαμε ποτέ σε αυτό το ακραίο σημείο”.
Αυτό λοιπόν, που μπορούμε να κάνουμε όλοι και εύκολα είναι η σωστή ανακύκλωση, με την οποία δεν έχουμε συστηθεί στην Ελλάδα (δείτε τη φωτογραφία που προηγήθηκε). Θα υποχρεωθούμε σύντομα να τη μάθουμε, γιατί έρχονται ευρωπαϊκοί κανονισμοί που δεν αφήνουν πολλά περιθώρια. Βέβαια στην χώρα μας, πάντα υπάρχουν ευκαιρίες για ‘επαναστάσεις’. Και για αυτό είναι εξόχως χρήσιμο να θυμάστε πως μέσω αυτής της πολύ απλής διαδικασίας μπορούμε να προσφέρουμε μια χείρα βοηθείας σε αυτό που λέγεται ‘σωτηρία του πλανήτη’.
“Η πρακτική συμβολή όλων μας είναι πολύ σημαντική. Για να παραχθεί ένα αγαθό, είτε είναι χαρτί, είτε αλουμίνιο, είτε γυαλί ή ό,τι άλλο ανακυκλώνεται, ξαναμπαίνει στην παραγωγή διαδικασία. Δηλαδή, τα παίρνει το εργοστάσιο, τα λιώνει και τα ξανακάνει κουτιά και κονσέρβες ή ό,τι άλλο. Άρα δεν υπάρχει ανάγκη να βρούμε καινούργιες αντίστοιχες ύλες και δεν καταναλώνεται η ενέργεια, το νερό και οι ανθρωποώρες (σε επίπεδο ενέργειας, κόστους και μετακίνησης) για να φτιάξουμε τα προϊόντα. Γλιτώνουμε δηλαδή, το περιβάλλον από τεράστιο κόστος με την ανακύκλωση”.
Αν υπάρχει ένα στοιχείο που δεν πρέπει να πετάμε -είναι μεγαλύτερη η ανάγκη ανακύκλωσης-, αυτό είναι το μέταλλο.
Βέβαια, υπάρχει η πίστη πως όλοι μπορούμε να θυμόμαστε να βάζουμε σε ξεχωριστό κάδο τα απορρίμματα τροφίμων, σε άλλον τα πλαστικά, σε άλλον τα γυάλινα και σε άλλον τα χάρτινα. Όπως σημαντικό είναι να τα καθαρίζουμε πριν τα εναποθέσουμε στο σωστό κάδο. Ό,τι αφορά την τεχνολογία (οθόνες, τηλεχειριστήρια κλπ) τα αφήνουμε στους ειδικούς κάδους που υπάρχουν έξω από σχετικά καταστήματα.
ΤΑ ΠΡΑΣΙΝΑ ΜΠΑΛΚΟΝΙΑ -ΟΧΙ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ, ΑΛΛΑ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ
Σε δηλώσεις του στην Guardian, ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης διαβεβαίωσε, στις αρχές του Μάη πως η πρωτεύουσα είναι σε φάση προσαρμογής. Όπως είπε “δεν αντιμετωπίζουμε κλιματική κρίση, αλλά έκτακτη κλιματική ανάγκη”.
Σε αυτά που είπε πως είναι σε εξέλιξη είναι α) η μείωση των λωρίδων για τα αυτοκίνητα, ώστε να ανακτηθεί ο δημόσιος χώρος για τους πεζούς και τους ποδηλάτες β) η αναζωογόνηση των λόφων της Αθήνας, γ) οι διορθώσεις -για μικρότερες καταναλώσεις- των σιντριβανιών σε δημόσιες πλατείες και δ) η δημιουργία μικρών πάρκων.
Υποθέτουμε πως κάποια στιγμή θα τα δούμε -αφού τάχθηκαν. Σε ατομικό τώρα, επίπεδο ο κύριος Ηλιόπουλος εξηγεί πως “όπου μπορούμε να έχουμε πράσινο δεν θα βοηθήσουμε μόνο την κλιματική αλλαγή, αλλά και το επίπεδο διαβίωσης μας. Ξέρουμε πως η Ελλάδα είναι από τις χώρες με το περισσότερο τσιμέντο το οποίο πυρώνει με τη ζέστη. Αν λοιπόν, αυξήσουμε το πράσινο στην πόλη -στην αυλή, τον κήπο, στο δρόμο- και καταπολεμούμε την κλιματική αλλαγή και βελτιώνουμε το επίπεδο ζωής μας. Έχουμε λιγότερο καύσωνα το καλοκαίρι και περισσότερο ανεκτό περιβάλλον για εμάς”.
Η ΚΑΛΗ ΜΟΝΩΣΗ -ΠΟΥ ΣΩΖΕΙ-ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΣΕΠΗ ΜΑΣ
Ο Χρήστος Ζερεφός, καθηγητής ατμοσφαιρικής φυσικής έχει ενημερώσει πως οι μετρήσεις δείχνουν ότι οι θερμοκρασίες στη Μεσόγειο θα αυξηθούν 2 βαθμούς, μέσα στην επόμενη 30ετία. Η θερμοκρασία δε, του αέρα θα αυξηθεί τουλάχιστον 3 βαθμούς C. “Kαι τα οικοσυστήματα θα υποφέρουν”. Κάπου εδώ μάλλον πρέπει να σημειώσουμε και ότι η Αθήνα είναι ήδη η πιο ζεστή πόλη της Ευρώπης, γιατί είναι και μια εξ αυτών που έχουν το περισσότερο τσιμέντο και από εκείνες με το λιγότερο πράσινο.
“Το χτισμένο περιβάλλον, δηλαδή το τσιμέντο δεν μπορείς να το αλλάξεις. Ξεκίνησε από τη δεκαετία του ’50 να είναι άναρχο στην Ελλάδα. Είχαν πάρει οι μηχανικοί στα χέρια τους την ανάπτυξη της χώρας εκείνη τη δεκαετία -με τις αντιπαροχές-, χωρίς να υπάρχουν όρια και παραγκώνισαν τους αρχιτέκτονες. Αυτό δεν συνέβη σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις και για αυτό υπάρχουν όμορφες εικόνες. Εμείς καταλήξαμε να έχουμε και άσχημα κτίρια και υπερχτισμένες πόλεις. Αντιμετωπίσαμε το πράσινο σαν να ήταν κάτι που έπρεπε να κατακτήσουμε. Όχι σαν κάτι που μας πρόσφερε πράγματα”.
Επί του πρακτέου “η Ελλάδα έχει από τις χειρότερες μονώσεις στα κτίρια της, καθώς τα κελύφη χτίστηκαν με την προϋπόθεση ότι ο καιρός θα είναι καλός. Η συνέπεια ήταν να μη ληφθεί υπ’ όψιν η ανάγκη για τα σωστά αλουμίνια και τις σωστές μονώσεις ώστε να μην ‘καίμε’ πετρέλαιο ή αέριο ατελείωτα το χειμώνα και air condition το καλοκαίρι”.
ΤΙ ΜΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ -ΒΑΣΕΙ ΝΟΜΟΘΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ ΟΛΗ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η παγκόσμια ηγέτης στο θέμα της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής “και έχει στόχο έως το 2050 να είναι κλιματικά ουδέτερη. “Τότε είναι το deadline του στόχου για μηδενισμό εκπομπών”. Πώς θα γίνει αυτό; “Είναι πολύ φιλόδοξο πλάνο που αφορά πολλά μέτρα. Η εφαρμογή τους θα αλλάξει όλη την οικονομία. Ζούμε σε εποχή που θα αλλάξει η οικονομία του πλανήτη. Και αυτό είναι καλό”.
Δηλαδή
✔ έως το 2050 δεν θα υπάρχει αυτοκίνητο που να χρησιμοποιεί βενζίνη ή πετρέλαιο -επιδοτούνται ήδη τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και αναμένεται να γίνουν πιο φθηνά, γιατί ο άνθρακας θα έχει κόστος, πολλούς δασμούς και φόρους.
✔ θα αλλάξουν οι μονώσεις των κτιρίων. Στην Ελλάδα έχουμε τα ΕΣΠΑ (εξοικονόμηση κατ οίκον) που επιδοτούν την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Θα έχουμε 80 και 90 τοις εκατό μείωση στις ενεργειακές ανάγκες, μέσω καλύτερης μόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου, καλύτερων αλουμινίων, παθητικά -βιοκλιματικά-κτίρια (πχ δεν θα ανάβουμε φώτα όσο υπάρχει το φως του ήλιου. Θα υπάρχουν υαλοπίνακες)
✔ θα υπάρχει τρόπος φυσικού αερισμού των κτιρίων, ώστε να μην χρειάζεται να βάζουμε το air condition το καλοκαίρι και πετρέλαιο ή αέριο το χειμώνα.
✔ θα γίνει χρήση γεωθερμίας -πρακτικά, μπαίνει σύστημα σωληνώσεων στα 2-3 μέτρα μέσα στο έδαφος όπου η θερμοκρασία είναι σταθερή όλο το χρόνο και μέσω αυτών γίνεται η επανακυκλοφορία του νερού που δίνει δροσιά το καλοκαίρι και ζέστη το χειμώνα, με το 1/30 της μέσης κατανάλωσης ενός σπιτιού.
“Όλα αυτά θα υπάρχουν από την αρχή στα νέα κτίρια και θα τοποθετηθούν στα υπάρχοντα”.
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΜΕ ΜΗΔΕΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η αρχή γίνεται με τον ενεργειακό μετασχηματισμό της οικονομίας “την αλλαγή του ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας, που έχει ήδη ξεκινήσει στην Ελλάδα”. Με τι; “Με το κλείσιμο λιγνιτικών εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας και την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών”.
Τι είναι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; “Οι ανεμογεννήτριες, τα φωτοβολταϊκά, η γεωθερμία, η κυματική ενέργεια -είναι σε πειραματικό στάδιο- και κάποιες άλλες. Τα υδροηλεκτρικά έχουν επιπτώσεις στο οικοσύστημα (κόβουμε τη ροή του ποταμιού, που γίνεται λίμνη, πγίνεται ό,τι είναι να πνιγεί και εφόσον δεν υπάρχει νερό πια από κάτω, δεν υπάρχει και ζωή). Είναι όμως, καλύτερη πηγή από τον άνθρακα -που προκαλεί και καρκίνο. Επίσης, δεν αναπτύσσονται παντού, αλλά μόνο όπου υπάρχουν ποτάμια”.
Στην Ελλάδα το θέμα με τις ανεμογεννήτριες συναντά πολλά εμπόδια, για πολλούς διαφορετικούς λόγους. Κυρίως εξαιτίας ενστάσεων των κατοίκων περιοχών που θα τις έχουν κοντά. “Και οι δυο πλευρές πρέπει να αναθεωρήσουν τη στάση τους” λέει ο κύριος Ηλιόπουλος, πριν μας ζητήσει να δούμε το θέμα, βάσει των δεδομένων που υπάρχουν. “Δεν υπάρχει τρόπος παραγωγής ενέργειας, με μηδενικές επιπτώσεις. Σε ό,τι αφορά τις ανεμογεννήτριες, υπάρχουν επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα -κάποια πουλιά μεταξύ τους και κάποια προστατευόμενα είδη, δεν τις αναγνωρίζουν, δεν τις ήξεραν χιλιετίες, πέφτουν επάνω τους και σκοτώνονται. Υπάρχει ηχητική ρύπανση σε κοντινά χωριά -αν και αυτό συμβαίνει σπάνια- και ένα άλλο θέμα είναι η αισθητική”. Η εναλλακτική είναι να συνεχίσουμε με τις πηγές ενέργειας που έχουμε και σε 100 χρόνια να μην υπάρχει τίποτα να θυμίζει τη γη.
Η αποκάλυψη που έγινε είναι ότι η εφαρμογή των νέων δεδομένων έχει ξεκινήσει υποβρύχια
“Ο υλοποιητής του ενεργειακού μετασχηματισμού της χώρας μας σήμερα, είναι ο ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας). Η ΔΕΗ (και οι άλλοι πλέον παραγωγοί) παράγει την ενέργεια και ο ΑΔΜΗΕ τη μεταφέρει σε όλη τη χώρα μέσω του δικτύου. Ο ΑΔΜΗΕ λοιπόν, έχει ξεκινήσει το δίκτυο διασύνδεσης των νησιών της χώρας και άλλων περιοχών που δεν είχαν διασυνδεθεί επαρκώς, με αποτέλεσμα να είναι πλέον εφικτός ο ενεργειακός μετασχηματισμός της χώρας και η αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο σύστημα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθούν οι εκπομπές CO2 σε εθνικό επίπεδο, να μειωθεί η αέρια ρύπανση αλλά και τα νησιά να απολαμβάνουν καλύτερης ποιότητας ενέργεια. Ο ΑΔΜΗΕ πλέον, για να το πούμε απλά, απλώνει ειδικά καλώδια και συνδέει τα νησιά και τις άλλες περιοχές με το κεντρικό σύστημα μεταφοράς ενέργειας της χώρας”. Ναι, δεν υπήρχε ούτε αυτό.
Τι σημαίνει αυτό; “Στη Μυτιλήνη για παράδειγμα, όταν ήμουν φοιτητής υπήρχε ένα εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από πετρέλαιο. Όποτε έβρεχε, θυμάμαι είχαμε συνεχείς διακοπές στο ρεύμα και παράλληλα αυξομειώσεις στην τάση, με αποτέλεσμα να καίγονται συνεχώς οι ηλεκτρικές συσκευές . Αυτό γινόταν γιατί το σύστημα δεν ήταν διασυνδεδεμένο με το κεντρικό, ώστε να υπάρχει σταθερή τάση. Επίσης, ένα σημαντικό όφελος από τη διασύνδεση των νησιών, είναι ότι δεν θα υπάρχει πια η ανάγκη για πετρέλαιο”.
Το έργο γίνεται έγκαιρα και γρήγορα και αφορά πλάνο 15ετιας. Στο τέλος της διαδρομής “θα είμαστε η χώρα με το μεγαλύτερο υποθαλάσσιο καλώδιο, παγκοσμίως. Το καλώδιο που θα κάνει τη σύνδεση, θα είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο. Θα πάρουν δηλαδή, άλλοι την τεχνογνωσία από εμάς και το πιο σημαντικό είναι πως θα αλλάξει όλο το ενεργειακό τοπίο, στη χώρα”.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Προκειμένου να αποκτήσουμε μια πρώτη εικόνα για τις θερμοκρασίες αυτού του καλοκαιριού, ζητήσαμε τη βοήθεια του διευθυντή της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας και μετεωρολόγο του NEWS 24/7, Θοδωρή Κολλυδά.
“Οι εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη λαμβάνοντας υπόψη ότι το αποτέλεσμά τους αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου αναφοράς (40 – 60%). Σε καμία όπερίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας την προοπτική βελτίωσής τους. Οι πρόσφατες προγνώσεις έδειχναν για την άνοιξη υψηλότερες τιμές, ενω ειδικά για την Ευρώπη σημειώθηκαν χαμηλές τιμές.
Παρότι το ευρωπαϊκό κέντρο μεσοπρόθεσμων προγνώσεων αποτελεί ένα αξιόπιστο κέντρο στις προγνώσεις μέσης κλίμακας (για διάστημα έως και 15 ημερών) στις μηνιαίες προβλέψεις τα ποσοστά επιτυχίας δεν είναι τόσο ικανοποιητικά. Γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί.
Η τριάδα των χαρτών για τη θερμοκρασία (Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος) μας δείχνουν θερμοκρασίες πάνω από τη μέση κλιματική τιμή έως και 1 βαθμό για τον Ιούνιο και απο 1-1,5 βαθμό για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Πρόκειται για τιμές που δεν είναι ιδιαίτερα υψηλές.
Ο μεγάλος άγνωστος και το ζητούμενο για την θερμοκρασία δεν είναι όμως, το πόσο πάνω θα βρίσκονται οι μέγιστες τιμές από τον μέσο όρο, αλλά εάν θα υπάρχει για μεγάλο χρονικό διάστημα κάποιο παρατεταμένο διάστημα καύσωνα.
Κανένα κλιματικό μοντέλο, εξ όσων υπάρχουν, δεν είναι ικανό να μας δώσει μια ικανοποιητική απάντηση. Γι’ αυτό και συνήθως οι μετεωρολόγοι περιορίζονται συνήθως στις επιχειρησιακές προγνώσεις το πολύ 10 έως 15 ημερών, οι οποίες είναι σαφέστερες και πλήρεις με πολύ μεγάλα ποσοστά επιτυχίας.
Για τις βροχές δεν υπάρχει κάτι το αξιόλογο και τα προγνωστικά δείχνουν κανονικές τιμές για το τρίμηνο των χαρτών. άλλωστε, οι καλοκαιρινοί μήνες έχουν μικρά υψη βροχής“.