Διεπιστημονικό Συνέδριο για την Ιστορία, την Πνευματικότητα, την Τέχνη και τον Πολιτισμό του Κρητικού Νότου
ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 11 ΜΑΡΤΙΟΥ ΣΤΗΝ «ΑΝΔΡΟΓΕΩ 19
Τα αποτελέσματα μιας διεπιστημονικής προσπάθειας ανάπλασης της ανθρώπινης μορφής από τα οστά του κρανίου θα παρουσιαστούν σε ανοικτή εκδήλωση που θα γίνει τη Δευτέρα 11 Μαρτίου και ώρα 7.00 το απόγευμα στη δημοτική αίθουσα της οδού Ανδρόγεω στο Ηράκλειο.
Πρόκειται για τη μελέτη που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία ερευνητών του Πανεπιστημίου Κρήτης, του ΤΕΙ Κρήτης και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου και είχε ως αντικείμενο την ανάπλαση της μορφής του Αγίου Ευτυχίου, Επισκόπου Γορτύνης, η κάρα του οποίου φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Οδηγητρίας Μεσαράς. Η εργασία αυτή συμπληρώθηκε από ανεξάρτητους ερευνητές και καλλιτέχνες και παρουσιάστηκε στο 1ο Διεπιστημονικό Συνέδριο Μεσαράς που έγινε τον προηγούμενο Σεπτέμβριο με τον γενικό τίτλο «Εν Γορτύνη και Αρκαδία εγένετο».
Η τοπική κοινωνία θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει μια εκλαϊκευτική ανάλυση των μεθόδων που χρησιμοποιεί η ιατροδικαστική επιστήμη προκειμένου να προσεγγίσει τη μορφή ανθρώπων που έχουν ζήσει πολλούς αιώνες πριν από μας. Πέρα από την εξαιρετικά λεπτή και δύσκολη εργασία της ανάπλασης της μορφής, η επιστημονική ομάδα προχώρησε σε μια πρωτοποριακή μελέτη του τρόπου με τον οποίο αποδίδεται το πρόσωπο στην τέχνη καθώς και της σχέσης του «πρωτοτύπου» με τις μορφές που μας παραδίδει η βυζαντινή αγιογραφία.
Η βυζαντινή τέχνη είναι μια τέχνη καθαρά θεολογική και συμπληρώνει την διά των αισθήσεων πρόσληψη του θείου λόγου. Όπως αναφέρεται από τους Πατέρες της Εκκλησίας η εικόνα είναι «μίμημα του αρχετύπου» και ο ρόλος της στην ορθόδοξη πίστη είναι πολυσύνθετος. Η επιστημονική ομάδα συνεργάστηκε αρμονικά με την τοπική Εκκλησία, τόσο με τον Σεβ. Μητροπολίτη Γορτύνης και Αρκαδίας κ.κ. Μακάριο όσο και με τον Ηγούμενο της Μονής Οδηγητρίας κ.κ. Παρθένιο (Χημικό Μηχανικό) και την αδελφότητα της ιεράς μονής.
Η αρχική πρόταση για τη μελέτη της Κάρας διατυπώθηκε από το Τμήμα Ιατροδικαστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η ομάδα προχώρησε αρχικά στη δημιουργία ενός ψηφιακού και στη συνέχεια ενός στερεοσκοπικού αντιγράφου με συνθετικό υλικό, εργασία που πραγματοποιήθηκε στο ΤΕΙ Κρήτης. Ειδικοί από το Τμήμα Πλαστικής Χειρουργικής και το Οδοντιατρικό Τμήμα προχώρησαν σε παραπέρα μελέτη αναπλάθοντας τη μορφή του Αγίου. Στη συνέχεια οι εικαστικοί καλλιτέχνες μελέτησαν την τελική μορφή και τον τρόπο με τον οποίο αποδίδεται από τη γλυπτική και από τη βυζαντινή αγιογραφία.
Όλη η εργασία της μεταφοράς από την Ιερά Μονή στο εργαστήριο Ιατροδικαστικών Επιστημών, τη μελέτη, τη στερεοτυπική εκτύπωση και την τελική εικαστική απόδοση κινηματογραφήθηκε σε όλες τις λεπτομέρειές της. Το πολύτιμο αυτό υλικό αποτέλεσε τον πυρήνα του ντοκιμαντέρ
«Κατ’ εικόνα και ομοίωσιν»
που σκηνοθετήθηκε από τον Γιώργο Νικολακάκη και την Έφη Ψιλάκη και μονταρίστηκε από τον Περικλή Μοσχολάκη. Παρουσιάζει αναλυτικά τη μέθοδο καθώς και τις φιλοσοφικές αντιλήψεις γύρω από τον ρόλο της εικόνας στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
Συνέντευξη Τύπου-Δηλώσεις
Σε σημερινή συνέντευξη τύπου στην Περιφέρεια Κρήτης παρόντων του Περιφερειάρχη Σταύρου Αρναουτάκη, του αντιπεριφερειάρχη Ευριπίδη Κουκιαδάκη, εκπροσώπων της επιστημονικής ομάδας-συντελεστών του συνεδρίου- Γ. Νικολακάκη, Μ. Μιχαλοδημητράκη, Δ. Νάθενα, Α. Ράντζου, Ν.Ψιλάκη, ο Πρόεδρος της οργανωτικής Επιτροπής Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακάριος επεσήμανε ότι πρόκειται για μια παγκοσμίως πρωτότυπη επιστημονική εργασία. «Η ανάπλαση του Αγίου Ευτυχίου σε σχέση με το πρωτότυπο γίνεται με βάση τις μορφές που μας παραδίδει η Βυζαντινή Αγιογραφία. Στην εκδήλωση της Δευτέρας θα γίνουν πρωτοποριακές ανακοινώσεις, και ένα μέρος από το συνέδριο αφορά την ανάπλαση του προσώπου του Αγ. Ευτυχίου Επισκόπου Γορτύνης, με βάση τα ιερά λείψανα που φυλάσσονται στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγητρίας». Ο Μητροπολίτης παράλληλα απεύθυνε κάλεσμα στους φορείς και τους πολίτες να παραβρεθούν στην εκδήλωση της Δευτέρας.
Ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης ανέφερε ότι πρόκειται για ένα πολύ ξεχωριστό γεγονός που συνδέει την Εκκλησία την Επιστήμη την Τέχνη «και εμείς ως Περιφέρεια θεωρούμε το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε να υποστηρίξουμε αυτή την προσπάθεια. Θεωρούμε ότι τα αποτελέσματα θα είναι εξαίρετα για όλη την κοινωνία, την επιστήμη, την Θρησκεία».
Ο Πανεπιστημιακός καθηγητής Γιώργος Νικολακάκης ανέφερε ότι μαζί με την Έφη Ψιλάκη ασχολήθηκε με το ντοκιμαντέρ που θα προβληθεί την Δευτέρα. «Παρακολουθήσαμε όλη την διαδικασία, δηλαδή από την Ακολουθία της Εξόδου της Κάρας από το Μοναστήρι, ως το ιατροδικαστικό τμήμα, τον Αγιογράφο και την γλύπτρια που ‘δοκίμασαν’ αναπαράσταση της μορφής» είπε μεταξύ άλλων ο κ. Νικολακάκης.
Ο προϊστάμενος της ιατροδικαστικής υπηρεσίας στο ΠΑΓΝΗ Μανόλης Μιχαλοδημητράκης είπε ότι έγινε μια προσπάθεια που διήρκησε αρκετό χρονικό διάστημα, « και εφαρμόστηκαν μέθοδοι της Ιατρικής και όχι μόνο, με σκοπό την ανάπλαση προσώπου της εποχής εκείνης».
Τέλος η ιατροδικαστής στο ΠΑΓΝΗ Δέσποινα Νάθενα υπογράμμισε ότι « παραλάβαμε με δέος την Κάρα του Αγίου προκειμένου να πραγματοποιήσουμε αξονική τομογραφία στο ΠΑΓΝΗ. Είναι κάτι πρωτοποριακό, δεν έχει ξαναγίνει τέτοιου είδους εξέταση σε πρόσωπο Αγίου, ενώ έγινε και μια μελέτη για τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του».
Ο ΑΓΙΟΣ ΕΥΤΥΧΙΟΣ
Ο άγιος Ευτύχιος υπήρξε επίσκοπος Γορτύνης και αναφέρεται από μια σημαντική ιστορική πηγή των μεσοβυζαντινών χρόνων, τη «διαθήκη» του Αγίου Ιωάννη του Ξένου ή Ερημίτη, που γράφτηκε στις αρχές του 11ου αιώνα. Ο Ιωάννης ο Ξένος ήταν εκείνος που ανακάλυψε τα λείψανα του Ευτυχίου, μαζί με τα λείψανα του αδελφού του Ευτυχιανού, σε ένα ερημικό σπήλαιο της νότιας Κρήτης. Από τότε οι δυο κάρες φυλάσσονται σε μοναστήρια της περιοχής, αρχικά στη Μονή των Ευτυχιανών στη θέση «Αγιούς» και στη συνέχεια στο μεγάλο μοναστήρι της Παναγιάς της Οδηγήτριας.
ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Το 1ο Διεθνές Συνέδριο Γόρτυνας συνδιοργανώθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Γορτύνης και Αρκαδίας, την Περιφέρεια Κρήτης, το Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Κρήτης και την Βαλκανική Ακαδημία Ιατροδικαστικών Επιστημών και πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2012 στη Μεσαρά.
Η επιστημονική ομάδα που επιμελήθηκε την ανάπλαση:
Μ. Μιχαλοδημητράκης, Δ. Νάθενα (ιατροδικαστική τεκμηρίωση)
Κ. Σπανάκης, Α. Καραντάνας (Εργαστήριο Ακτινολογίας ΠΑΓΝΗ)
Μ. Πετούσης, Ν. Βιδάκης (Εργαστήριο Μηχανολογίας ΤΕΙ Κρήτης)
Α. Μανιός (Μονάδα Πλαστικής Χειρουργικής ΠΑΓΝΗ)
Μ. Φραγκάκης (Οδοντιατρικό Τμήμα ΠΑΓΝΗ)
Γ. Νικολακάκης – Ε. Ψιλάκη (ιστορική, ανθρωπολογική, εικονολογική τεκμηρίωση)
Γ. Ζαχαρόπουλος, Μ. Παπαδάκης (ιατρικοί συνεργάτες)
Α. Παλιούρας (αρχαιολογική συμβολή)
Α. Παπαδοπεράκη (γλυπτική εποπτεία)
Δ. Δασκαλάκης (αγιογραφική απόδοση)