Σήμερα τιμούμε τις γυναίκες. Αυτές που αγωνίστηκαν για τα δικαιώματά τους, για τα δικαιώματα όλων, που συγκρούστηκαν και έδωσαν το αίμα τους για “ψωμί και τριαντάφυλλα”.
Η 8η Μάρτη ως Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας καθιερώθηκε στη Β’ Διεθνή Συνδιάσκεψη των Σοσιαλιστών Γυναικών στην Κοπεγχάγη το 1910, μετά από πρόταση της επαναστάτριας Κλάρας Τσέτκιν.
Η συγκεκριμένη ημερομηνία επιλέχθηκε για να υπενθυμίζει τον αγώνα των εργατριών των υφαντουργείων της Νέας Υόρκης όταν το 1857, την ίδια ημερομηνία κατέβηκαν σε απεργία για να απαιτήσουν μείωση ωρών εργασίας (16 ώρες ανά ημέρα) και βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Πριν όμως από τη συγκεκριμένη απεργία είχαν προηγηθεί αρκετές άλλες, με την πρώτη να καταγράφεται το 1804 στο Ουόρτσεστερ της Αγγλίας από τις γυναίκες που κατασκεύαζαν γάντια.
Το σύνθημα “Ψωμί και Τριαντάφυλλα” που συνδέθηκε με τους αγώνες των γυναικών προήλθε από έναν λόγο που έδωσε η Rose Schneiderman, μια αμερικανίδα σοσιαλίστρια και φεμινίστρια, που είπε κατά τη διάρκεια κινητοποίησης γυναικών κλωστοϋφαντουργών στη Μασσαχουσέτη των ΗΠΑ:
“Αυτό που θέλει η γυναίκα που εργάζεται είναι το δικαίωμα να ζει, όχι απλά να υπάρχει – το δικαίωμα στη ζωή, όπως και η πλούσια γυναίκα έχει το δικαίωμα στη ζωή, στον ήλιο, στη μουσική, στην τέχνη. Ο εργάτης, πρέπει να έχει ψωμί, όμως πρέπει να έχει και τριαντάφυλλα.”
Η απεργία έμεινε στην ιστορία ως “απεργία για ψωμί και τριαντάφυλλα”, εκφράζοντας το αίτημα για δίκαιους μισθούς και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας. Από εκεί, κατέκτησε τον κόσμο, έγινε ποίημα από τον James Oppenheim, και τραγούδι.
Οι στίχοι του είναι ιδιαίτερα όμορφοι:
As we come marching, marching in the beauty of the day,A million darkened kitchens, a thousand mill lofts gray,Are touched with all the radiance that a sudden sun discloses,For the people hear us singing: “Bread and roses! Bread and roses!”As we come marching, marching, we battle too for men,For they are women’s children, and we mother them again.Our lives shall not be sweated from birth until life closes;Hearts starve as well as bodies; give us bread, but give us roses!As we come marching, marching, unnumbered women deadGo crying through our singing their ancient song of bread.Small art and love and beauty their drudging spirits knew.Yes, it is bread we fight for — but we fight for roses, too!As we come marching, marching, we bring the greater days.The rising of the women means the rising of the race.No more the drudge and idler — ten that toil where one reposes,
But a sharing of life’s glories: Bread and roses! Bread and roses!
Στην ιστορία έχει μείνει και η Πορεία των Γυναικών στις Βερσαλλίες. Στις 5 του Οκτώβρη του 1789 οι πεινασμένες γυναίκες των Βερσαλλιών άρχισαν να αποκαλούν τους άντρες δειλούς φωνάζοντας στους δρόμους:
“Εμείς θα πάρουμε τον έλεγχο”.
Τα συγκεκριμένα γεγονότα έληξαν την ανεξαρτησία του Βασιλιά. Η πορεία αποτέλεσε μία αποφασιστική στιγμή της Επανάστασης.
Όμως, και στη Ρώσικη Επανάσταση, ο ρόλος των γυναικών ήταν σημαντικός. Το 1917, οι εργάτριες του Πέτρογκραντ έσπειραν την ιδέα μίας γενικής απεργίας στις 8 του Μάρτη, Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας. Εκεινη τη μέρα, εκατοντάδες γυναίκες άρχισαν να ρίχνουν πέτρες στα παράθυρα των εργοστασίων και εξώθησαν τους άνδρες εργάτες να βγουν στους δρόμους, όπου τα εξεγερμένα πλήθη καλούσαν σε επανάσταση. Οι γυναίκες συμμετείχαν στην εξέγερση ενεργά, κάνοντας επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα. Πολλές γυναίκες είχαν μαζί τους και τα παιδιά τους.
Όπως έγραψε και ο Λέων Τρότσκι, οι γυναίκες πήραν τα όπλα των στρατιωτών και τους είπαν να έρθουν μαζί τους και μέσα σε πέντε μέρες, το καθεστώς του Τσάρου είχε καταρρεύσει.
Διαβάστε και την εκπληκτική εργασία του Ε.P. Thompson – The Moral Economy of the English Crowd in the Eighteenth Century.
Eπίσης, το άρθρο της Guardian για τον ξεσηκωμό των γυναικών στο Petrograd που ξεκίνησε την Επανάσταση στη Ρωσία: