Του Φώτη Ποντικάκη *
Εργαλείο και δείγμα δημοκρατίας είναι η περιβαλλοντική ευαισθησία και δράση που αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ομάδες πολιτών που δραστηριοποιούνται για την προστασία του περιβάλλοντος, για τις παραλίες του Σταυρού και των Αγίων Αποστόλων, για το πράσινο της πόλης και το πάρκο στο πρώην στρατόπεδο Μαρκοπούλου, για τους πυλώνες και την προστασία των βουνών, για τον υπερτουρισμό που απειλεί ακτές, πόλη και πολιτιστική κληρονομιά, για το δικαίωμα των πεζών, των ηλικιωμένων και των ποδηλάτων στην πόλη.
Αυτές οι πρωτοβουλίες πολιτών δεν κινούνται για την προώθηση οικονομικών συμφερόντων αλλά για την υπεράσπιση αξιών όπως είναι το περιβάλλον, η δημόσια υγεία, το δικαίωμα όλων στη φύση και στην πόλη, η καθαρή θάλασσα κι οι ελεύθερες ακτές, η πολιτιστική κληρονομιά κ.ο.κ. Διεκδικούν ένα καλύτερο παρόν και μέλλον για όλους κι όχι μόνο για λίγους.
Σε οποιαδήποτε δημοκρατική πολιτεία, οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι όχι μόνο δεν είναι ενάντια σε τέτοιες πρωτοβουλίες πολιτών, αλλά τις θεωρούν συμμάχους τους στην υπεράσπιση της πόλης, της φύσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην προώθηση της ισότητας και της δημοκρατίας.
Γιατί η ουσία της δημοκρατίας είναι η ενεργός συμμετοχή των πολιτών. Δημοκρατία δεν είναι να αποφασίζουν κάποιοι και να εκτελούν οι υπόλοιποι. Αυτό είναι ολιγαρχία. Στη δημοκρατία οι αποφάσεις είναι συλλογικές και για να γίνει αυτό χρειάζεται η ενεργός συμμετοχή των πολιτών. Κι ενεργός συμμετοχή των πολιτών δεν είναι μόνο μια φορά στα 4 ή 5 χρόνια στις εκλογές. Είναι ενεργός συμμετοχή κάθε μέρα.
Αυτή η ενεργός συμμετοχή των πολιτών κάθε μέρα επιτυγχάνεται μέσα από πρωτοβουλίες και ομάδες πολιτών που κινητοποιούνται, συζητούν, δρουν. Σε μια δημοκρατική πολιτεία τέτοιες ομάδες και πρωτοβουλίες πολιτών είναι ευλογία όχι αντίπαλοι .
Μπορεί να ψηφίζει κανείς τους καλύτερους νόμους ή να παίρνει τις καλύτερες αποφάσεις, χωρίς όμως την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, οι νόμοι κι οι αποφάσεις μένουν κενό γράμμα. Π.χ. μπορεί να παίρνεις απόφαση ως πολιτεία ότι όλα τα σκουπίδια ανακυκλώνονται ή γίνονται οργανικό λίπασμα, αν αυτό όμως δε γίνει υπόθεση των πολιτών, τότε θα μείνει στα χαρτιά. Δε μπορεί να έχεις έναν υπάλληλο του Δήμου να τρέχει πίσω από κάθε πολίτη να μαζεύει ό,τι πετάει. Βεβαίως χρειάζονται περισσότεροι υπάλληλοι του Δήμου, αν όμως οι ίδιοι οι πολίτες δε συμμετέχουν στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση, κομποστοποίηση και ανακύκλωση των σκουπιδιών, το πρόβλημα δε λύνεται. Κι εδώ είναι που παίζουν τεράστιο ρόλο η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες των πολιτών.
Το ίδιο ισχύει και για την προστασία των ακτών αλλά και της φύσης γενικότερα. Δεν μπορεί ως πολιτεία να έχεις ποτέ αρκετούς υπαλλήλους για να προστατέψεις τις ακτές και τη φύση. Οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες των πολιτών προσφέρουν πραγματικό εθελοντικό έργο στην υπηρεσία της φύσης και της δημοκρατίας. Είναι σύμμαχοι της πολιτείας, αρκεί η πολιτεία να καταλάβει ότι στη δημοκρατία η εξουσία μοιράζεται και δεν είναι μονοπώλιο κάποιων λίγων, εκλεγμένων ή μη.
* Εκπαιδευτικός, μέλος των Πράσινων – Οικολογία