Έναν κόσμο που ζει σε «μια άνευ προηγουμένου στιγμή πολλαπλών κρίσεων» περιγράφει στη νέα της έκθεση για την ανισότητα στον πλανήτη η οργάνωση Oxfam. «Δεκάδες εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την πείνα. Εκατοντάδες εκατομμύρια περισσότεροι αντιμετωπίζουν απίστευτες αυξήσεις στο κόστος βασικών αγαθών ή θέρμανσης των σπιτιών τους. Ενώ η πολεμική ατμόσφαιρα γενικεύεται επικίνδυνα, η κλιματική κατάρρευση ακρωτηριάζει τις οικονομίες και οι ξηρασίες, οι κυκλώνες και οι πλημμύρες αναγκάζουν ανθρώπους να φύγουν από τα σπίτια τους. Η φτώχεια αυξήθηκε για πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια». Και ποια είναι η απάντηση των Ευρωπαίων; Περισσότερες στρατιωτικές δαπάνες!
Στα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης περιλαμβάνονται τα εξής: από το 2020, το πλουσιότερο 1% έχει λάβει σχεδόν τα δύο τρίτα του συνόλου του νέου πλούτου – σχεδόν διπλάσια χρήματα απ’ ό,τι το υπόλοιπο 99% του ανθρώπινου πληθυσμού. Οι περιουσίες των δισεκατομμυριούχων μεγαλώνουν κατά 2,7 δισ. δολάρια την ημέρα (!), την ίδια ώρα που ο πληθωρισμός αυξάνεται γρηγορότερα από τους μισθούς. Οι εταιρείες τροφίμων και ενέργειας υπερδιπλασίασαν τα κέρδη τους το 2022.
Μόλις 4 σεντ από κάθε δολάριο φορολογικών εσόδων προέρχονται από φόρους στον πλούτο και οι μισοί από τους δισεκατομμυριούχους του πλανήτη ζουν σε χώρες χωρίς φόρο κληρονομιάς στα χρήματα που αφήνουν στα παιδιά τους. Ένας φόρος της τάξης του 5% στους πολυεκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους του πλανήτη θα μπορούσε να αποφέρει 1,7 τρισ. δολάρια ανά έτος, αρκετά για να ξεφύγουν από τη φτώχεια 2 δισ. άνθρωποι και να χρηματοδοτηθεί ένα παγκόσμιο σχέδιο για το τέλος της πείνας.
Με τα στοιχεία αυτά συμφωνεί και ο γνωστός οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί, που σε άρθρο του στο Project Syndicate με τίτλο «Μια σειρά από αλληλένδετες μεγα-απειλές θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον μας» αναφέρει: «Ο πεισματικά χαμηλός πληθωρισμός τής προ πανδημίας περιόδου έχει δώσει τη θέση του στον υπερβολικά υψηλό σημερινό πληθωρισμό.
Η στασιμότητα -διαρκής χαμηλή ανάπτυξη λόγω της αδύναμης συνολικής ζήτησης- έχει εξελιχθεί σε στασιμοπληθωρισμό, καθώς οι αρνητικές διαταραχές στη συνολική προσφορά έχουν συνδυαστεί με τις επιπτώσεις των χαλαρών νομισματικών και δημοσιονομικών πολιτικών. Επιπλέον, οι νέες γεωπολιτικές απειλές αυξάνουν τον κίνδυνο ψυχρών και θερμών πολέμων και “βαλκανοποιούν” περαιτέρω την παγκόσμια οικονομία».
Στη χώρα μας τα φαινόμενα αυτά είναι ακραία. Για παράδειγμα, στον τομέα των καυσίμων, οι υπέρογκες χρεώσεις δεν ήταν αναλογική συνάρτηση αύξησης των πρώτων υλών και του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας. Διότι αν ήταν τα κέρδη των δύο διυλιστηρίων, που ελέγχονται πλέον από τους Ομίλους Βαρδινογιάννη και Λάτση, θα ήταν σταθερά. Πλην όμως, τα κέρδη για τα δύο διυλιστήρια στο τρέχον έτος αναμένεται να αγγίξουν τα 3 δισ. ευρώ! Για να γίνει κατανοητό, στο πρώτο εξάμηνο του 2021 τα κέρδη τους ήταν 72 εκατομμύρια, ενώ για το 2022, στο ίδιο διάστημα του πρώτου εξαμήνου, είχαν εκτοξευτεί στα 874 εκατομμύρια! Τα ίδια ισχύουν και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Ανάλογη είναι και η κατάσταση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπου οι ελεγχόμενες από κερδοσκοπικά κεφάλαια τράπεζες αναμένεται να καταγράψουν κέρδη ρεκόρ. Φέτος η κερδοφορία των τραπεζών εκτιμάται πως θα φτάσει τα 3,5 δισ. ευρώ! Και όσο κλείνουν καταστήματα και απολύουν εργαζόμενους τόσο περισσότερο θα μεγαλώνουν.
Και η τακτική αυτή είναι πλέον επιλογή των ελίτ. Η πρόσφατη είδηση αναφέρει ότι η Microso\ Corp ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι θα καταργήσει 10.000 θέσεις εργασίας καθώς οι πελάτες της στο cloud computing περιορίζουν τις δαπάνες τους. Περικόπτει έτσι σχεδόν το 5% του εργατικού δυναμικού της. Κι αν χρειαστούν περισσότερες περικοπές για να μείνουν σταθερά υψηλά τα κέρδη των μετόχων, θα συνεχίσουν.
Αν προσθέσουμε τις ανυπέρβλητες δυσκολίες των δανειοληπτών από τις αυξήσεις των επιτοκίων και τους κινδύνους για νέο κύμα κόκκινων δανείων, που, εκτός από νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αφορούν και την εξυπηρέτηση των δανείων της υπερχρεωμένης Ελλάδας, τότε μπορούμε βάσιμα να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης φεύγοντας θα παραδώσει -κυριολεκτικά- «καμένη γη».