Του Βασίλη Γιαννακόπουλου
Καθώς η τουρκική εισβολή στη βορειοανατολική Συρία συνεχίζεται για δεύτερη εβδομάδα και επεκτείνεται δυτικότερα, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις αναζωπύρωσης της παρουσίας και δραστηριοποίησης του Ισλαμικού Κράτους. Η απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να αποχωρήσουν από τη Συρία ενθάρρυνε τους τζιχαντιστές, όχι μόνο στη Συρία, αλλά σε όλο τον κόσμο. Πλέον η «επιστροφή του Ισλαμικού Κράτους» θεωρείται δεδομένη.
Οι πρώτες τζιχαντιστικές επιθέσεις
Ήδη, στις 8 Οκτωβρίου, λίγο πριν από την έναρξη της επιχείρησης της τουρκικής εισβολής, δύο μικροί εν υπνώσει πυρήνες τζιχαντιστών στοχοποίησαν θέσεις των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων στην περιοχή της Ράκα. Πληροφορίες του Συριακού Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Syrian Observatory for Human Rights) ανέφεραν ότι δύο μαχητές του Ισλαμικού Κράτους συμμετείχαν σε μια επίθεση στο εσωτερικό της πόλης, όπου σημειώθηκε και μια έκρηξη.
Την επόμενη ημέρα, κατά τη διάρκεια βομβαρδισμού του Καμισλί (ντε φάκτο πρωτεύουσα της αυτόνομης περιοχής της βόρειας Συρίας υπό την ηγεσία των Κούρδων) από τις τουρκικές δυνάμεις, σημειώθηκε έκρηξη βόμβας σε αυτοκίνητο, σε έναν πολυσύχναστο δρόμο, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις άνθρωποι και άλλοι εννέα να τραυματιστούν. Αμέσως το Ισλαμικό Κράτος ανακοίνωσε ότι «οι στρατιώτες του χαλιφάτου στοχοποίησαν μια ομάδα του ΡΚΚ κοντά στην έδρα των υπηρεσιών πληροφοριών στο Καμισλί».
Επιπρόσθετα το Ισλαμικό Κράτος αφενός ανακοίνωσε τη διεξαγωγή και άλλων επιθέσεων κατά των SDF, σε χωριά της ανατολικής επαρχίας Ντέιρ αλ Ζορ και πλησίον της πόλης Αλ Μαγιαντίν, αφετέρου ανέλαβε την ευθύνη για τον θάνατο αρκετών Κούρδων ανταρτών στο χωριό Αλ Καραμάχ (νοτιοανατολικά της Ράκα) και στο χωριό Αλ Μανσουράχ (νοτιοδυτικά). [1]
Απόδραση τζιχαντιστών
Πέραν της περιορισμένης προς το παρόν δραστηριοποίησής τους, οι τζιχαντιστές του πρώην Ισλαμικού Χαλιφάτου άρχισαν να δραπετεύουν από τα κέντρα κράτησής τους στη βόρεια Συρία εκμεταλλευόμενοι τα κενά ασφαλείας που προκάλεσε η εισβολή των Τούρκων. Σχεδόν 800 τζιχαντιστές διέφυγαν, στις 13 Οκτωβρίου, από ένα στρατόπεδο κράτησης στην Αΐν Ίσα (βόρεια της Ράκα) μετά την αποχώρηση των κουρδικών δυνάμεων ασφαλείας. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ανέφεραν ότι η απόδραση έγινε σε συντονισμό με μαχητές του Ισλαμικού Κράτους έξω από το στρατόπεδο.
Γίνεται κατανοητό ότι, στην παρούσα φάση, οι μαχητές του Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι έχουν μια πρώτης τάξης ευκαιρία να απελευθερώσουν περισσότερους από 10.000 τζιχαντιστές, οι οποίοι κρατούνται στη βόρεια Συρία.
Η απόσυρση των Αμερικανών
Ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε την απόσυρση των Αμερικανών στρατιωτών από τη βορειοανατολική Συρία παρότι, τον Φεβρουάριο του 2019, η πολυεθνική στρατιωτική δύναμη, που διεξάγει την «Επιχείρηση Εγγενής Αποφασιστικότητα» κατά της απειλής του Ισλαμικού Κράτους και των υπόλοιπων τζιχαντιστικών οργανώσεων, αξιολόγησε ότι «οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις θα ήταν ανίκανες να διεξάγουν σοβαρές αντι-τζιχαντιστικές επιχειρήσεις, χωρίς συνεχή αεροπορική υποστήριξη». [2]
Επιπρόσθετα εκτιμήσεις αναλυτών έκαναν λόγο για «επιστροφή του Ισλαμικού Κράτους» και ανακατάληψη εδαφών εάν οι ΗΠΑ αποσυρθούν από την ανατολική Συρία, καθώς και για περισσότερο καταστροφική δραστηριότητα των τζιχαντιστών σε σύγκριση με το παρελθόν. Από την πλευρά του το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (Institute for the Study of War – ISW) εκτιμά ότι το Ισλαμικό Κράτος επιβιώνει ως παγκόσμια στρατιωτική οργάνωση. Ήδη αναζωπυρώνεται στο Ιράκ και τη Συρία, ενώ οι υποστηρικτές του συνεχίζουν να το θεωρούν νόμιμο και ικανό, παρά την απώλεια του Χαλιφάτου. [3]
Τον Ιούνιο του 2019, μερικούς μήνες πριν από την έναρξη της αιματηρής τουρκικής επιχείρησης με το όνομα «Πηγή Ειρήνης» (!), ο Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι έδωσε εντολή για την έναρξη μιας νέας επιθετικής εκστρατείας στο Ιράκ και τη Συρία προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για μελλοντικές επιχειρήσεις ανακατάληψης εδαφών. Μερικές ημέρες νωρίτερα (31 Μαΐου 2019) ανακοίνωσε μια νέα εκστρατεία σε παγκόσμιο επίπεδο και ανέλαβε την ευθύνη των τζιχαντιστικών επιχειρήσεων που διεξάγουν οι μαχητές του στη Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Δυτική Αφρική, τη Λιβύη, τη Σομαλία, την Κεντρική Αφρική, το Πακιστάν και τη χερσόνησο του Σινά.
Διεθνής ανησυχία
Προκειμένου να κατευνάσει τις ανησυχίες της διεθνούς κοινότητας και κυρίως των Ευρωπαίων, η Τουρκία υποστήριξε πως θα εμποδίσει τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους να φύγουν από τη βορειοανατολική Συρία, ενώ προηγουμένως κατηγόρησε τις κουρδικές δυνάμεις ότι εσκεμμένα άφησαν τους τζιχαντιστές να διαφύγουν, ώστε να «σπείρουν το χάος» στην περιοχή. Αντίθετα, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ κατήγγειλε έντονα την απαράδεκτη τουρκική εισβολή στη Συρία τονίζοντας πως είχε αποτέλεσμα την απελευθέρωση πολυάριθμων επικίνδυνων κρατουμένων τζιχαντιστών.
Στην παρούσα φάση είναι λογική η έντονη ανησυχία των Ευρωπαίων για την πιθανή διαφυγή τζιχαντιστών από τη Συρία προς την Τουρκία και εν συνεχεία προς την Ευρώπη. Σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελαν να βιώσουν νέες βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας ή άλλου είδους τζιχαντιστικές επιθέσεις στη Γηραιά Ήπειρο.
Ακόμη πιο έντονη είναι η ανησυχία από ελληνικής πλευράς, καθότι τους τελευταίους μήνες παρατηρείται σημαντική αύξηση μεταναστευτικών ροών.
Οι πληροφορίες για την απόδραση τζιχαντιστών στην ανατολική Συρία, για την έντονη δραστηριότητα των διακινητών που παρατηρείται στις τουρκικές ακτές, αλλά και η συσσώρευση μεγάλου αριθμού μεταναστών – προσφύγων στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κλίμα και δυσχεραίνουν το έργο των αρχών.
* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Ισλαμικό Κράτος – Οι ρίζες, η δημιουργία και η απειλή του Ισλαμικού Χαλιφάτου»
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Caleb Weiss, Long War Journal, «Islamic State targets Syria’s Qamishli with car bombing», October 11, 2019
[2] U.S. Department of Defense, Office of the Inspector General, «Operation Inherent Resolve and Other Overseas Contingency Operations: October 1, 2018 December 31, 2018», February 5, 2019
[3] Jennifer Cafarella, Brandon Wallace and Jason Zhou, Institute for the Study of War (ISW), «ISIS’s Second Comeback – Assessing The Next ISIS Insurgency», June 2019