«Το πιο συγκλονιστικό ήταν η αντίδραση ενός ανθρώπου που σηκώθηκε κι αγκάλιασε τον μετανάστη. Υστερα από αυτή τη λήψη έσπασε κάτι μέσα μου. Δεν μπορούσα να συνεχίσω».
Ο Τηλέμαχος Κρεβάικας είναι ο ηθοποιός που υποδύεται τον ρατσιστή στο βίντεο – κοινωνικό πείραμα της ActionAid για την αυριανή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού, που κάνει θραύση στο Διαδίκτυο.
Είναι ο Ελληνας που επιτίθεται λεκτικά με ρατσιστικές βρισιές σε έναν μετανάστη σε στάση λεωφορείου, ώστε να καταγραφούν από την αθέατη κάμερα οι αντιδράσεις όσων ανυποψίαστων βρίσκονται εκεί.
«Η πιο προβλέψιμη αντίδραση ήταν η σιωπή. Είμαστε κοινωνία φοβική. Κλινόμαστε στον εαυτό μας και κοιτάμε μόνο το συμφέρον μας. Λειτουργούμε με το «καλύτερα μην μπλέξω». Δεν θα μας οδηγήσει πουθενά αυτό». Εχει τύχει σε πραγματικές καταστάσεις λεκτικής βίας, όπου «συνήθως οι γύρω είναι αμέτοχοι».
Γι’ αυτό, όπως λέει στο «Εθνος», τον εξέπληξαν ευχάριστα οι πολλοί που αντέδρασαν για να υπερασπιστούν τον μετανάστη. «Hταν ελπιδοφόρο. Στις πρωινές λήψεις οι αντιδράσεις ήταν κυρίως απάθειας. Κάποιοι μάλιστα σιγοντάρανε. Οσο περνούσε η ώρα πλήθαιναν οι αντιδράσεις υπεράσπισης».
22 φορές σε 8 ώρες
Η σκηνή επαναλήφθηκε 22 φορές σε 8 ώρες μπροστά σε διαφορετικούς παρευρισκομένους. Περισσότερα από 200 άτομα την παρακολούθησαν. Τα αποτελέσματα, όπως παρατηρεί η ActionAid, λένε ένα δυνατό «όχι» στον ρατσισμό: 4 φορές ο κόσμος αδιαφόρησε, 2 φορές τάχθηκε υπέρ της ρατσιστικής συμπεριφοράς και 15 φορές υπερασπίστηκε τον άνθρωπο που δέχτηκε την επίθεση. Μια φορά παρατηρήθηκαν συγχρόνως οι δύο αντιδράσεις.
«Ο ρατσισμός ξεκινάει από εμάς και τελειώνει από εμάς. Ο καθένας μας και όλοι μαζί πρέπει να σταθούμε απέναντι στον ρατσισμό και δίπλα στους ανθρώπους που τον υφίστανται» δηλώνει ο Γεράσιμος Κουβαράς, γενικός διευθυντής της ActionAid Ελλάς.
«Η υπεράσπιση ποίκιλλε από κατανόηση προς τον συνάνθρωπο του τύπου έλα, άσ’ τον, τι είναι αυτά που λες, μέχρι απόψεις έντονες και πολιτικές», λέει ο κ. Κρεβάικας. Οι πιο εντυπωσιακές ήρθαν από ανθρώπους που δεν το περιμένεις. «Ηταν μια ηλικιωμένη γυναίκα. Από το στυλ και την ηλικία της έλεγες θα κάτσει στη γωνία. Κι όμως μίλησε και η στάση της ήταν αφάνταστα ανθρωπιστική και υπέροχη».
Ο Μπαγκλαντεσιανός μετανάστης εξεπλάγη κι αυτός ευχάριστα, κατά τον κ. Κρεβάικα, από τις αντιδράσεις συμπαράστασης του κόσμου. «Μένει 15 χρόνια στην Ελλάδα. Τη σιωπή και τις κατηγορίες τις είχε και παλιότερα αντιμετωπίσει, μου είπε. Δεν του ήταν ξένες»…
Ο Ελληνας ηθοποιός, πάντως, έκανε μέρες να συνέλθει από τη διαδικασία. Να του φύγει ο κόμπος από το στομάχι. «Οσο περνούσε η ώρα, η εσωτερική σύγκρουση και η ένταση γινόταν αφόρητη». Το πιο δύσκολο ήταν πως υπήρχαν άνθρωποι που τον φοβόντουσαν. «Εβλεπα στο μάτι των άλλων τον φόβο. Οπισθοχωρούσαν όταν πλησίαζα. Ηταν σοκαριστικό. Και είναι απάνθρωπο και συμπλεγματικό να επιδιώκεις να σε φοβάται ο άλλος».
Η 65χρονη Παναγιώτα Τσαματάνη, παρούσα σε μια από τις σκηνές, ομολογεί πως φοβήθηκε. «Στην αρχή είχα μουδιάσει. Φοβήθηκα μήπως μας πλακώσει στο ξύλο. Για να είμαι ειλικρινής σκέφτηκα πως είναι χρυσαυγίτης». Μετά κάποιος αντέδρασε και πήραν όλοι φωτιά στη στάση.
«Του είπα ντροπή σου. Πολύ με ξένισε. Δεν μπορεί να είναι Ελληνας και να μιλάει έτσι άσχημα. Δεν χαρακτηρίζει τους Ελληνες αυτό. Δυστυχώς όμως υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι. Δεν μας φταίνε οι ξένοι για τα δεινά μας. Εχουμε κι εμείς μετανάστες συγγενείς στην Αυστραλία και ξέρουμε από ξενιτιά»…
Για τον 22χρονο Θωμά Τσαμασιώτη, δεν ήταν η πρώτη φορά που γινόταν μάρτυρας ρατσιστικής συμπεριφοράς. «Μέσα σε λεωφορείο τέσσερις 16χρονοι έβαλαν στο μάτι έναν Πακιστανό. Στη στάση του έδωσαν 2-3 κλωτσιές κι έφυγαν τρέχοντας».
Τότε δεν πρόλαβε να αντιδράσει. Τώρα μπήκε μπροστά. «Εχει παραγίνει το κακό. Η κοινωνία μας είναι πολύ ρατσιστική. Δεν είναι μόνο οι μετανάστες που πέφτουν θύματα. Είναι οι χοντροί, οι κάπως καθυστερημένοι, οι γκέι. Βλέπεις επιθέσεις στα σχολεία, παντού. Ειδικά μετά την άνοδο της Χρυσής Αυγής. Πρέπει να μην υπάρχει καθόλου ρατσισμός και φασισμός. Αυτοί που κάνουν τέτοια πράγματα, επιθέσεις, είναι άνθρωποι αμόρφωτοι».
Η συνταξιούχος κ. Τσαταμάνη, που μένει στον Νέο Κόσμο, σε μια γειτονιά με αρκετούς μετανάστες, θα πει «δεν μας έχουν πειράξει ποτέ. Δεν έχουμε πρόβλημα». Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Οπως σπεύδει να συμπληρώσει, «ποτέ δεν θα έκανα μια πράξη που να μη με τιμά σαν άνθρωπο»…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=NhIaPWvW07o”]