Ο Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν καλεί την Ευρώπη να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να αντιμετωπίσει με ρεαλισμό την οικονομική κατάσταση και την περίπτωση της Ελλάδας. Αναφερόμενος ιδιαίτερα στους Γερμανούς του καλεί “να κάνουν το σωστό και να εγκαταλείψουν μύθους και ηθικολογίες”.
Σε άρθρο του στους New York Times επισημαίνει πως “η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά στο ελληνικό τεστ”. “Πολλοί πιστεύουν πως τα δάνεια που πήρε η Ελλάδα από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά, χρησιμοποιήθηκαν για να επιδοτήσουν τις δαπάνες. Η αλήθεια είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων πήγαν για να πληρωθούν τόκοι και κεφάλαιο του χρέους”, υπογραμμίζει και συνεχίζει: “Με την παρούσα κατάσταση το μόνο που καταφέρνει η Ελλάδα μέσω του διεθνούς δανεισμού είναι να συντηρεί την αποπληρωμή των τόκων και του αρχικού κεφαλαίου”.
Ως λύση ο Πολ Κρούγκμαν προτείνει “ως την πλέον συνετή λύση την απομείωση του ελληνικού χρέους και τη θέσπιση μικρότερων και ρεαλιστικών πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό της, λύση που θα βοηθήσει και τη νεοεκλεγείσα κυβέρνηση να εκπληρώσει την υπόσχεσή της περί πάταξης της λιτότητας -σε αντίθεση βέβαια με την κρατούσα συλλογιστική/ ηθικολογία της Ευρώπης περί απαίτησης των δανειστών να τηρήσει η Ελλάδα κατά γράμμα τις δεσμεύσεις της”.
“Στα πέντε χρόνια που πέρασαν από τότε που άρχισε η κρίση, η καθαρή σκέψη βρίσκεται σε “σύντομο ανεφοδιασμό”. Αλλά, αυτή η ασάφεια πρέπει να τερματιστεί, και τα πρόσφατα γεγονότα στην Ελλάδα θέτουν μια θεμελιώδη πρόκληση για την Ευρώπη. Μπορεί να αφήσει κατά μέρος τους μύθους και την ηθικολογία και να ασχοληθεί με την πραγματικότητα, με τον τρόπο που καθορίζουν οι βασικές αξίες της ηπείρου. Αν όχι, τότε το όλο ευρωπαϊκό εγχείρημα -της προσπάθειας οικοδόμησης της ειρήνης και της δημοκρατίας μέσω της κοινής ευημερίας- θα υποστεί ένα φοβερό και ίσως θανάσιμο πλήγμα”, αναφέρει και συνεχίζει:
“Πολλοί πιστεύουν πως τα δάνεια που πήρε η Ελλάδα από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά χρησιμοποιήθηκαν για να επιδοτήσουν τις δαπάνες. Η αλήθεια είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων πήγαν για να πληρωθούν τόκοι και κεφάλαιο του χρέους. Τα τελευταία δύο χρόνια γινόταν μια ανακύκλωση: η ελληνική κυβέρνηση λειτουργούσε ως μεσάζων, με τους πολίτες να βλέπουν την καταστροφική πτώση του βιοτικού επιπέδου τους και να απαιτείται να κάνουν θυσίες προκειμένου να προσφέρουν περισσότερα στο πρόγραμμα που είχε υποβληθεί από τους δανειστές.
Για να καταλάβουμε πώς σκέφτεται η νέα κυβέρνηση αρκεί να σημειώσουμε ότι επιθυμεί να μειώσει το μέγεθος τής συνεισφοράς των πολιτών σε αυτό το πρόγραμμα. Κανείς δεν μιλάει για περισσότερες δαπάνες από όσες χρειάζεται πραγματικά η Ελλάδα. Αυτό που πρέπει να μπει στο τραπέζι είναι να υπάρξουν λιγότερες δαπάνες για τόκους και περισσότερες για αρωγή στους ενδεείς ή σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη. Κάτι τέτοιο θα είχε και άμεση συνέπεια στη μείωση της ανεργίας, που έχει φτάσει στο 25%. Η ηθικολογία αρχίζει με το επιχείρημα ότι η Ελλάδα έχει υποχρέωση να πληρώσει τα χρέη της”.
“Είναι αλήθεια”, σημειώνει, “πως η Ελλάδα την περίοδο 2004-2009 με κεντροδεξιά κυβέρνηση δανείστηκε τεράστια ποσά σε εθελοντική βάση. Αλλά και η Γερμανία με τη σειρά της δάνειζε οικειοθελώς την Ελλάδα. Θα περίμενε κανείς και οι δύο πλευρές να αποδεχθούν το λάθος και να πληρώσουν το τίμημα. Και ενώ ιδιώτες δανειστές έχουν διασωθεί σε μεγάλο βαθμό (παρά το “κούρεμα” του 2012), η Ελλάδα συνεχίζει να πληρώνει”.
“Τώρα, η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν πιστεύει πως η Ελλάδα μπορεί να αποπληρώσει πλήρως το χρέος της. Γιατί λοιπόν να μην αποδεχθούν την πραγματικότητα και να μειώσουν τις πληρωμές έτσι που να μην συνεχιστεί η ατέλειωτη δυστυχία; Είναι στόχος να καταστεί η Ελλάδα ένα παράδειγμα για τους άλλους δανειολήπτες; Αν ναι, τότε τι υποτίθεται πως είναι η ένωση των κυρίαρχων δημοκρατικών κρατών; Εάν είχαμε να κάνουμε με τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας, τότε η χώρα θα μπορούσε να κηρύξει πτώχευση. Θα σταματούσε να λαμβάνει νέα δάνεια και να πληρώνει τις υφιστάμενες οφειλές, ενώ οι ταμειακές ροές θα βελτιώνονταν πραγματικά”.
“Το πρόβλημα για την Ελλάδα, ωστόσο, είναι η ευθραυστότητα των τραπεζών της, καθώς όπως όλες οι τράπεζες της Ευρωζώνης εξαρτώνται από την ΕΚΤ. Αν κοπούν οι πιστώσεις, τότε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα λιώσει μέσα σε ένα τεράστιο bank run. Όσο η Ελλάδα μένει εντός ευρώ, χρειάζεται την καλή θέληση της ΕΚΤ, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από τις διαθέσεις της Γερμανίας και των άλλων πιστωτριών κρατών. Είναι άραγε έτοιμη η Γερμανία να πει σε έναν εταίρο «ή πληρώνεις ή καταστρέφω το τραπεζικό σου σύστημα;»”.
“Ας σκεφτούμε τι θα συμβεί αν η ελληνική κυβέρνηση, που έχει λάβει νωπή εντολή, πει πως δεν πληρώνει. Τότε, αναγκαστικά θα φύγει από το ευρώ και αυτό θα έχει καταστροφικές πολιτικές και οικονομικές συνέπειες για όλη την Ευρώπη. Αντικειμενικά, η επίλυση αυτής της κατάστασης δεν είναι δύσκολη.
Η Ελλάδα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στην ανταγωνιστικότητα, με τη δραματική μείωση του κόστους και των μισθών, άρα η λιτότητα είναι αυτή που κρατάει τα πράγματα. Ας αφήσουν την Ελλάδα να “τρέξει” μικρότερα θετικά πλεονάσματα που θα ανακουφίσουν τους Έλληνες από τον πόνο.
Ας αφήσουν τη νέα ελληνική κυβέρνηση να πετύχει κάτι προς εκτόνωση των αντιδημοκρατικών δυνάμεων που περιμένουν να εκμεταλλευτούν τις συνθήκες. Στο μεταξύ, το κόστος για τους φορολογούμενους των άλλων κρατών θα είναι ελάχιστο, από τη στιγμή που ποτέ δεν πρόκειται να αποπληρωθεί το σύνολο του χρέους. Οι Γερμανοί ειδικότερα πρέπει να κάνουν το σωστό και να εγκαταλείψουν τους μύθους και την ηθικολογία”, καταλήγει.