Του Ανδρέα Σπανουδάκη
Το μεγαλύτερο τμήμα του νέου ΒΟΑΚ θα είναι το Χανιά – Ηράκλειο το οποίο θα υλοποιηθεί με σύμβαση παραχώρησης και εκτιμώμενο κόστος 1,32 δισ. ευρώ. Το μήκος του αυτοκινητοδρόμου θα είναι 157,5 χλμ. παράπλευρου και κάθετου δικτύου περίπου 150 χλ.
Με την σύμβαση παραχώρησης μεταξύ κατασκευαστικών εταιρειών και Δημοσίου, η αμοιβή της αναδόχου εταιρείας συνίσταται κυρίως στην παραχώρηση της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης του έργου ή της υπηρεσίας στη συγκεκριμένη εταιρεία. Παράδειγμα: μια ιδιωτική εταιρεία κατασκευάζει και διαχειρίζεται έναν αυτοκινητόδρομο και αμείβεται μέσω των διοδίων που εισπράττει.
Ως ασφαλιστική δικλείδα, όλες οι παρόμοιες συμβάσεις κάνουν λόγο για τους κινδύνους από τη λειτουργία του έργου διακινδυνεύοντας έτσι η εταιρεία να μην αποσβέσει την επένδυσή της.
Χαρακτηριστική είναι η απαίτηση των επτά παραχωρησιούχων αυτοκινητόδρομων που ζήτησαν να τους καταβάλει το κράτος συνολικά 83,41 εκατ. ευρώ για τις απώλειες εσόδων που είχαν στα διόδια λόγω κορωνοϊού.
Επομένως σε περίοδο που τα έσοδα από τα διόδια στην Κρήτη λόγω έλλειψης τουριστών θα είναι χαμηλά, ο παραχωρησιούχος θα απαιτήσει αποζημίωση από το Δημόσιο ανεξάρτητα αν η εταιρεία του είναι ασφαλισμένη έναντι δυνητικών κινδύνων απώλειας εσόδων.
Ο κρητικός λοιπόν σε περιόδους χαμηλής κυκλοφοριακής κίνησης θα πληρώνει (μέσω του κρατικού κορβανά) διόδια είτε χρησιμοποιεί τον ΒΟΑΚ είτε όχι.
Το σημαντικό όμως είναι το εξής: Ενόσω κατασκευάζεται η μεγαλύτερη οδική αρτηρία Χανιά-Ηράκλειο θα πρέπει να είναι ανοικτή στη κυκλοφορία και το μεγαλύτερο μέρος των έργων θα αφορά στην ΔΙΑΠΛΑΤΥΝΣΗ του ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ άξονα με την ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ των υφιστάμενων κόμβων σε Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο.
Να σημειωθεί ότι τα άλλα τμήματα του ΒΟΑΚ θα εκτελεστούν με δημόσιες δαπάνες και τη συμμετοχή της ευρωπα’ι’κής τράπεζας επενδύσεων.
Υπάρχει το προηγούμενο της υπογραφής σύμβασης μεταξύ Εγνατίας Οδού και ΑΚΤΩΡ (μια από τις τρείς εταιρείες που θα κατασκευάσει την αρτηρία Χανιά-Ηράκλειο) για την κατασκευή ΔΙΟΔΙΩΝ στη Μέστη σε ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ τμήμα της Εγνατία Οδού.
Εφ’ όσον λοιπόν θα γίνει διαπλάτυνση της ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ οδικής αρτηρίας Χανιά-Ηράκλειο θα κατασκευαστούν ΔΙΟΔΙΑ με την έναρξη των εργασιών ή μετά το πέρας κατασκευής του ΒΟΑΚ;
Σ’ αυτήν την περίπτωση θα ήταν πολύ βολικό για τον παραχωρησιούχο να υπερβεί (με διάφορες δικαιολογίες) το χρόνο παράδοσης του έργου προκειμένου τα κεφάλαια για την κατασκευή του έργου να τα αντλήσει από τα διόδια και όχι από ίδια κλεφάλαια;
Το χρονοδιάγραμμα των 36 μηνών για την παράδοση του έργου μόνο γέλια….μέχρι σκασμού προκαλεί.
Το έργο αν και θα γίνει με παραχώρηση της εκμετάλλευσης των διοδίων από τους παραχωρησιούχους οι κρητικοί θα χρηματοδοτήσουν την ΔΙΑΠΛΑΤΥΝΣΗ του ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ δρόμου του ΒΟΑΚ με τις εισπράξεις από τα διόδια;
Τα μικρότερα τμήματα του νέου ΒΟΑΚ με πολύ μικρότερο προ’υ’πολογισμό θα γίνουν με ΠΡΟΑΙΡΕΣΗ στη σύμβαση παραχώρησης όταν το τμήμα Χανιά-Ηράκλειο απαιτεί επενδύσεις ύψους 1,3 δις όταν το συνολικό κόστος του ΒΟΑΚ είναι 1,7 δις.