Το τελευταίο δεκαήµερο του Ιουλίου του 1914, µε σφραγισµένους φακέλους προς τους προέδρους των κοινοτήτων καλούσαν οι Τούρκοι σε επιστράτευση ‘’πάντες τους άγοντες ηλικίας 20-45 ετών Μωαµεθανούς και µη Μωαµεθανούς’’. Ολόκληρος ο τουρκικός τύπος µε επικεφαλής την ‘’Τανίν’’ ανέγραφε τις πρώτες επιτυχίες των Γερµανών και επετίθετο εναντίον της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας.
Η Τουρκία ήταν έτοιµη να µπει στον πόλεµο, στο πλευρό φυσικά της Γερµανίας και της Αυστροουγγαρίας. Πριν από τον πόλεµο και αµέσως µετά την έναρξή του, ο αρχηγός της Γερµανικής Στρατιωτικής Αποστολής Λίµαν φον Σάντερς µε τους τεχνικούς του συµβούλους διαπραγµατεύονταν, µε τον Ταλαάτ και τον Εµβέρ που εκπροσωπούσαν την Τουρκική κυβέρνηση, τους µυστικούς όρους της συµφωνίας σε περίπτωση που η Τουρκία θα ήταν στο πλευρό της Γερµανίας και Αυστροουγγαρίας. Έτσι λοιπόν οι Γερµανοί εισηγήθηκαν ως Πόντιος Πιλάτος την ‘’Λύση του εσωτερικού ζητήµατος τη Τουρκίας’’
Αφήνοντας να εννοηθεί ότι αφού είναι εσωτερικό ζήτηµα της Τουρκίας οι Αρµένιοι και οι Πόντιοι είναι ελεύθερη η Τουρκία να το λύσει κατά το δοκούν. Αυτό µετεφράσθει σε χιλιάδες θύµατα και σε ποταµούς αιµάτων. Μέχρι τον Ιούνιο του 1915 εσφαγιάσθησαν 1.300.000 (ένα εκατοµµύριο τριακόσιες χιλιάδες Αρµένιοι υπό τις εντολές του Τσέτη Τοπάλ Οσµάν, του άσηµου, αγράµµατου βαρκάρη της Κερασούντας που µετετράπει σε προάγγελο του Χίτλερ.
Και µετά τους «Αρµενίους συνέχισαν την ‘’λύση του εσωτερικού τους ζητήµατος’’ µε την εξόντωση των Ποντίων. Πανοµοιότυπος ο τρόπος µε το ‘’Λύσις του εσωτερικού ζητήµατος’’ του Ναζισµού. Αποδεικνύει περίτρανα την πατρότητα και τους ‘’ειδικούς’’ που επεξεργάσθηκαν και τα µέσα και τις λεπτοµέρειες αυτής της ‘’λύσης’’. Ο ιστορικός του Πόντου Γ. Βαλαβάνης αναφέρει: ‘’ Η Γερµανία παραχωρεί πλήρη ελευθερίαν δράσεως εις την Τουρκική κυβέρνηση δια να λύσει αυτή, ως βούλεται, το εσωτερικό της πρόβληµα, ως ελεύθερου κράτους, υπό τον όρον ότι τα µέτρα τα οποία θα έθετεν εις χρήσιν η τουρκική κυβέρνησης θα ελαµβάνοντο υπό ταύτης, υπό τύπον αντιποίνων, δικαιολογηµένων εκ της εννοίας της ασφαλείας του κράτους’’.
Η Τουρκία ήταν ελεύθερη να εφαρµόσει όπως νόµιζε το σχέδιο για την ‘’λύση του εσωτερικού προβλήµατος’’ και να είναι ήσυχη ότι η Γερµανία, ούτε η Αυστροουγγαρία θα διαµαρτυρηθούν ποτέ, ως ‘’πολιτισµένα’’ κράτη κατά των σφαγών, αρκεί αυτά τα εγκλήµατα να καλυφθούν µε το πρόσχηµα των αντιποίνων. Δηλαδή για να καταστείλει δήθεν τις εξεγέρσεις των µειονοτήτων ‘’εν ώρα πολέµου’’.
Οι µυστικοί όροι ήταν αυτοί κατά τον ιστορικό Βαλαβάνη µεταξύ Τουρκίας και Γερµανίας. Το σχέδιο καταστρώθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Έγινε µια ειδική επιτροπή η οποία ανέλαβε να µελετήσει τον καλύτερο τρόπο και χρόνο εφαρµογής των µέτρων και να εξεύρει τα ‘’µέσα’’ µε τα οποία θα δικαιολογούσαν τα ‘’αντίποινα’’.
Για την δηµιουργία των ‘’αντιποίνων’’ στην περιοχή του Πόντου προεκρίθει ο πρόεδρος της επιτροπής, ο σατανικός ιατρός Μπαχαεντίν Σακήρ και ο νοµάρχης του Σιβάς Μοναµέρβεης ανέλαβε να εξολοθρεύσει όλες τις συνοδείες των Χριστιανών (Αρµενίων και Ελλήνων) µέχρι τις όχθες του Ευφράτη από τα παράλια. Οι σφαγές ήταν απερίγραπτες. Ο υπουργός εσωτερικών Ταλαάτ πασάς σε συνοµιλία του µε τον πρεσβευτή των Ηνωµένων Πολιτειών στην Κων/πολη Μοργκεντάου που διαµαρτυρόταν για τις ανήκουστες θηριωδίες είπε κυνικά: ‘’διατί ενδιαφέρεσθε δια τους Χριστιανούς; Εσείς είσθε Εβραίος και αυτοί Χριστιανοί (Αρµένιοι, Πόντιοι). Γιατί δεν µας αφήνετε ελεύθερους να κάµωµε ό,τι θέλοµε; Έχοµε ξεκαθαρίσει τα τρία τέταρτα. Αφήστε µας να κάµωµεν τη δουλειά µας’’.
Δεν περιγράφονται τα πάθη των δύο λαών µέχρι της τελικής εξόντωσής τους. Τα βασανιστήρια, να πορεύονται ολόγυµνοι στα χιόνια, χωρίς αρχή και τέλος ο προορισµός τους. Να τρώνε απ’ την πείνα τις σόλες των παπουτσιών, όσοι φορούσαν και να µαλώνουν για ένα κοµµάτι σόλας. Να ρίχνονται στα καζάνια των ατµόπλοιων. Τα παιδιά τους, µέσα σε τσουβάλια, ζωντανά, να ρίχνονται στην θάλασσα. Να θάβονται ζωντανοί. Τέσσερα 18χρονα κορίτσια και ένα δωδεκάχρονο αγόρι τα έθαψαν ζωντανά. Θα τα άφηναν αν δήλωναν πως θα γινόταν Μουσουλµάνοι. Το 12χρονο αγόρι θάφτηκε ζωντανό και τα τρία 18χρονα κορίτσια. Το τέταρτο κορίτσι δεν άντεξε όταν ένοιωσε να καλύπτεται απ’ το χώµα. Πετάχτηκε ουρλιάζοντας: ‘’σώστε µε, γίνοµαι Μουσουλµάνα’’ κι έτσι την έβγαλαν απ’ τον λάκκο.
Την ερυθρά σφαγή των Αρµενίων την διεδέχθει η λευκή σφαγή των Ποντίων, ο λευκός θάνατος. Γιατί στην Αµερική ηγέρθη τεράστιος θόρυβος για τις σφαγές των Αρµενίων. Ο Ελληνικός πληθυσµός αφανίσθηκε δια των εξοριών, της πείνας, του ψύχους και της έλλειψης πάντων των χρειωδών.
Τα Αµελέ Ταµπαρού του Πφακήρ Ματέν, του Οσµανιέ (Αργάνη Ματέν) Δερµούλ, Χαρπούτ και Διαρβεκίρ οδού, δικαίως επονοµάσθηκαν ΤΑΓΜΑΤΑ ΘΑΝΑΤΟΥ. Ο παγκόσµιος πόλεµος έµπαινε στο τρίτο έτος και το µέτωπο του Καυκάσου κατέρρευσε. Ο Ρωσικός στρατός προχωρούσε ακάθεκτος σε σχήµα ψαλίδας της οποίας η µία αιχµή κατευθυνόταν στην Τραπεζούντα και η άλλη προς Ερζερούµ και Ερζιγκιάν, αφού δηµιούργησε εξωφρενικό πανικό στους Τουρκικούς πληθυσµούς των περιοχών που καταλαµβάνονταν από τον προελαύνοντα στρατό γιατί είχε προηγηθεί η φρικαλέα σφαγή των Αρµενίων και υπήρχε φόβος τροµερών αντιποίνων σε βάρος των Τούρκων από τους Αρµενίους του ρωσικού στρατού και από τους διασωθέντες από τις σφαγές. Κατά χιλιάδες οι ορεσίβιοι και άγριοι Τούρκοι µε τις οικογένειες τους έτρεχαν να σωθούν. Αλλά και αυτό το απλό πέρασµα τους ήταν σίφουνας και καταστροφή για τα χωριά του Πόντου που περνούσαν έπειτα σαν γύπες.
Μαρτύρια υπέστησαν οι Πόντιοι από τους άγριους αυτούς Τουρκολαζοί. Πέρασαν από την Τραπεζούντα καταστρέφοντας τα πάντα, πέρασαν το όρος Ζίγανα εισήλθαν εις το Τορούλ εις την Αρδασαν, τον µικροπόταµο Τσίτες, τα Επτά Ράσια τον µικροπόταµο Αµπρικάντων Χόψας. Αυτοί τοι Τουρκοπρόσφυγες προχώρησαν φονεύοντας και κλέβοντας. Κατέλαβαν το Γολή, Τσαράχ, Κίρχαµαν, Σίµιλη, Δέσµενα, Γαργάενα. Σκότωσαν, ελεηλάτησαν και ικανοποίησαν τις κτηνώδεις ορέξεις τους βιάζοντας τις χριστιανοπούλες.
Οι δυστυχισµένοι κάτοικοι των Κοτυώρων (Ορδού) και των γύρω χωριών εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στην βουλιµία των Τούρκων και πήραν τον σκληρό δρόµο της εξορίας γυµνοί σχεδόν και χωρίς εφόδια. Βάδιζαν προς άγνωστο προορισµό µέσα από δύσβατα βουνά. Η συνεχής και εξαντλητική πορεία έφερνε τα αποτελέσµατα της: το θάνατο. ‘’Ιλερή – Εµπρός’’ ήταν η τροµερή φράση που συνοδεύονταν πάντα µε µαστιγώµατα. Η φάλαγγα των 3.000 εξόριστων από τα Κοτυώρα και τα γύρω χωριά βάδιζα συνεχώς προς το θάνατο που το ονόµαζαν ‘’ τόπο προορισµού’’. Η πείνα, η εξάντληση, οι εκτελέσεις, δεν ήταν τα µόνα µέσα που εφαρµόζονταν στις χιλιάδες των εξόριστων που προχωρούσαν κατά φάλαγγες µέσα στην άγρια βαρυχειµωνιά µε ουσιαστικό προορισµό τον θάνατο. Η γερµανική σατανικότης και η τουρκική θηριωδία εφάρµοσαν ένα νέο είδος φαρµάκου. Το φάρµακο της ‘’υγείας’’. Τους κλιβάνους και τα θερµά λουτρά. Οι εκτοπιζόµενοι Χριστιανοί, µε την πρόφαση τάχα ότι θέλουν να τους προφυλάξουν από µολυσµατικές αρρώστιες τους έβαζαν αγεληδόν στους λουτρώνες και µετά, εξασθενηµένα και γυµνά τα σώµατά τους, αδύναµα απ’ τις ταλαιπωρίες, πέθαιναν απ’ το κρύο. Πνευµονία και ψύξη τελείωναν, απ’ την σατανική επινόηση οι δυστυχισµένοι, εκτοπισµένοι Πόντιοι, τα µαρτύρια εξόντωσης τους, µε πρόσχηµα δήθεν την µετακίνησή τους (εφεύρεση του Λίµαν φον Σάντερς) δεν περιγράφονται.
Αυτό είναι µόνο µια µικρή, πολύ µικρή περίληψη από την ανάγνωση του βιβλίου του Πόντιου συγγραφέα Λαµψίδη. Γράφτηκε στην µνήµη των χιλιάδων Ποντίων και Αρµενίων για υπενθύµιση τι πρόκειται να πάθουν τα νησιά µας αν αποστρατικοποιηθούν, αν µοιραστεί – ω, µη γένοιτο- το Αιγαίο!!
Άννα Κωνσταντουδάκη – Αγγελάκη