Η παρακάτω επιστολή εστάλη στον υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Τσιρώνη στις 30 Ιανουαρίου 2016, εξηγώντας τους λόγους προστασίας της περιοχής Τοπλού – Κάβο Σίδερο. Στις 11 Μαρτίου δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το Προεδρικό Διάταγμα που δίνει το πράσινο φως στην επένδυση της βρετανικής εταιρείας Minoan Group με τις υπογραφές των υπουργών Γιώργου Σταθάκη, Αριστείδη Μπαλτά, Πάνου Σκουρλέτη και Γιάννη Τσιρώνη.
Αγαπητέ υπουργέ,
χαιρετίζω την ευαισθησία σου να ζητήσεις την άποψή μου για την περιοχή Τοπλού Κάβο Σίδερο. Δεν πρόκειται βέβαια για ατομική άποψη, αλλά για απόπειρα συμπύκνωσης ενός κινήματος που απλώθηκε σε όλο τον κόσμο για τη σωτηρία της περιοχής.
Η επίμαχη περιοχή Τοπλού Κάβο Σίδερο θα μπορούσε να γίνει ένα παγκόσμιας ακτινοβολίας φυσιολατρικό και πολιτιστικό πάρκο με μόνιμα οφέλη για την τοπική και γενικότερα ελληνική οικονομία.
Θα μπορούσε να γίνει η Ολυμπία της Κρήτης, οι Δελφοί της Κρήτης.
Είναι μια περιοχή ξηροθερμική, σχετικά άθικτη, όπου ο επισκέπτης μπορεί να δει όχι μόνο την ίδια θάλασσα και τον ίδιο ουρανό αλλά εν πολλοίς και την ίδια γη που έθρεψε και ενέπνευσε τους Μινωίτες.
Από αυτό το αρχαιοβριθές άκρο της Κρήτης ξεκινούσαν τα ταξίδια τους στην Ανατολική Μεσόγειο και Βόρεια Αφρική.
Τώρα αντιμετωπίζεται ως προνομιούχο οικόπεδο με θέα, με πολιτισμικά και φυσιολατρικά αξεσουάρ, όπως οι πολυάριθμες αρχαιότητες και τα απείρου κάλλους τοπία, με χαρακτηριστικότερο το φοινικόδασος Βάι.
Βρίσκεται σε μια περιοχή natura εξαιτίας της χλωρίδας και της ορνιθοπανίδας της και ετοιμαζόμαστε να την «προστατεύσουμε» ξεριζώνοντας ακριβώς τη χλωρίδα της με υδροβόρα γήπεδα γκολφ.
Για την αξία της περιοχής μπορείς να δεις την έκκληση του Παγκόσμιου Αρχαιολογικού Κογκρέσου της 28-4-2008 στον τ. πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή να μην επιτρέψει το έργο, το πόρισμα της διεθνούς κινητοποίησης, όπου συμμετείχαν πάνω από 500 ακαδημαϊκοί, Απρίλιος 2008 – Απρίλιος 2011, που ξεκίνησαν στον «Guardian» οι φίλοι της Κρήτης Oliver Rackham, βοτανολόγος από το Κέμπριτζ, που χάσαμε πέρσι, και Jennifer Moody, καθηγήτρια αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, συγγραφείς του εμβληματικού βιβλίου «Η γένεση του Κρητικού Τοπίου», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Ο κίνδυνος για την περιοχή είναι στην καλύτερη περίπτωση να την καταστρέψουμε για να κατασκευάσουμε ένα ακόμη θέρετρο στις ακτές, ένα γκέτο πολυτελείας, και στη χειρότερη να επεκτείνουμε τα αντιπαραδείγματα που υπάρχουν στην περιοχή, όπως το 30ετές ξενοδοχείο-γιαπί στον γειτονικό Ανάλουκα ή τον οικισμό Διόνυσος, την περιώνυμη πρώτη ιδιωτική πολεοδόμηση της χώρας από τον SoE του κ. Τροχανά, που είναι ο πιο νέος (1996) αλλά και ο πιο παρηκμασμένος οικισμός της περιοχής.
Ο κίνδυνος αυτός δεν είναι θεωρητικός, αλλά απολύτως βάσιμος, μια που η επενδυτική εταιρεία Minoan είναι μια εταιρεία που δεν έχει φτιάξει ποτέ πουθενά τίποτα και ζει ως διαχειρίστρια του καλύτερου οικοπέδου της Μεσογείου που πήρε για δεκαετίες με μια αμφιλεγόμενη σύμβαση.
Τυχόν έγκριση της επένδυσης αυτής θα διευκολύνει σειρά επενδύσεων σε γειτονικές εκτάσεις που έχουν αγοραστεί επί τούτου.
Το ΣτΕ απέρριψε το αρχικό σχέδιο το 2010 που προέβλεπε 7.000 κλίνες, 5 χωριά, 730 πισίνες και τρία γήπεδα γκολφ.
Οι κυβερνήσεις όμως και η νομοθεσία της κρίσης άλλαξαν τα δεδομένα διευκολύνοντας τέτοια εγχειρήματα και έτσι οι επενδυτές επανέρχονται με ένα «πιο ταπεινό» σχέδιο 2.000 κλινών με ένα γκολφ. που όμως απλώνεται στις ίδιες θέσεις και προφανώς αποτελεί το πρώτο στάδιο για την υλοποίηση του αρχικού σχεδίου.
Από τον Απρίλιο του 2013 έχω προτείνει τη διενέργεια ενός διεθνούς συνεδρίου για τις περιοχές natura που φιλοδοξεί να δείξει στην κοινωνία παραδείγματα καλών πρακτικών διαχείρισης τέτοιων περιοχών, προτρέποντας τις τοπικές αυτοδιοικήσεις να εκπονήσουν τοπικά διαχειριστικά σχέδια, ξεφεύγοντας από διχαστικά διλήμματα, όπως «όλα στο κράτος» ή «όλα στους ιδιώτες».
Πάνε 6 χρόνια από τότε που ξεκίνησα αυτή την προσπάθεια. Το συνέδριο αυτό έχει επιτέλους υιοθετηθεί από την Περιφέρεια Κρήτης και πρόκειται να γίνει φέτος. Προσδοκώ στη στήριξή σου.
Αγαπητέ υπουργέ,
πιστεύω πως έχεις μια μοναδική ευκαιρία να συμβάλεις με πειστικό τρόπο στην προστασία και ανάδειξη της περιοχής.
Αν το πετύχεις, οι επόμενες γενιές θα σε μακαρίζουν, είτε γιατί τους έδωσες ένα καλό παράδειγμα διαχείρισης, είτε γιατί τους άφησες τη δυνατότητα να διαχειριστούν εκείνοι ένα από τα ελάχιστα μέρη που η δική μας γενιά άφησε απείρακτο.
* Πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ, επικεφαλής της Ανεξάρτητης Περιφερειακής Κίνησης «Μια Κρήτη, Περιβάλλον – Ανθρωπος»