Η ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης είναι «επικίνδυνα κοντά σε οριακό σημείο» σε αρκετές χώρες της ΕΕ, προειδοποιεί το δίκτυο «Ένωση για τις Πολιτικές Ελευθερίες στην Ευρώπη» (Liberties), αποδίδοντας ευθύνη για την κατάσταση που επικρατεί σε κυβερνητικές επιλογές.
Το δίκτυο Liberties, που εδρεύει στο Βερολίνο, στην ετήσια έκθεσή του για την ελευθερία στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τονίζει τις απειλές που δέχονται οι δημοσιογράφοι και στις επιθέσεις με στόχο την ανεξαρτησία των δημόσιων Μέσων.
Το δίκτυο Liberties στο οποίο συμμετέχουν 37 οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα από 19 χώρες, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας τις ανησυχητικές τάσεις που επικράτησαν το 2023, παρόλο που η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία δικαιολογεί ελπίδες για βελτίωση της κατάστασης.
«Η ελευθερία των Μέσων είναι σαφώς σε σταθερή υποχώρηση σε όλη την ΕΕ, σε πολλές χώρες ως αποτέλεσμα εσκεμμένης βλάβης ή παραμέλησης από τις εθνικές κυβερνήσεις», δήλωσε η Εύα Σάιμον, στέλεχος του δικτύου Liberties.
«Η φθίνουσα ελευθερία των Μέσων συμβαδίζει με την παρακμή του κράτους δικαίου. Υπάρχει στενή συσχέτιση μεταξύ των δύο. Αυτό είναι το βιβλίο οδηγιών για τα αυταρχικά καθεστώτα», δήλωσε η Εύα Σάιμον, επισημαίνοντας την ανάγκη εφαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας για τη λειτουργία των ΜΜΕ.
Στην έκθεση καταγράφονται επίσης πολλά περιστατικά με απειλές, εκφοβισμούς, παρακολουθήσεις και άσκηση βίας εναντίον δημοσιογράφων σε πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως και περιορισμοί στην ελευθερία έκφρασης και στην πρόσβαση σε πηγές.
Η οργάνωση Liberties ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί στενά την εφαρμογή της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την ελευθερία του Τύπου από τα κράτη-μέλη, καθώς αποτελεί μία νομική βάση για τη βελτίωση της ελευθερίας των Μέσων.
«Πολλά θα εξαρτηθούν από τις εθνικές κυβερνήσεις και τις αρχές, αλλά η νομοθεσία επιτρέπει να έρχονται υποθέσεις ενώπιον κάποιου ευρωπαϊκού δικαστηρίου, που θα κρίνει τι σημαίνουν η ανεξαρτησία των Μέσων, η παρακολούθηση δημοσιογράφων κλπ», είπε η Εύα Σάιμον.
Τι γράφει η έκθεση για την Ελλάδα
Στην έκθεση αναφέρεται ότι δημοσιογράφοι σε αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων στην Κροατία, την Γαλλία, την Γερμανία, την Ελλάδα και την Ιταλία, είναι αντιμέτωποι με επιθέσεις και στην Ουγγαρία και την Σλοβακία, ρεπόρτερ δέχονται απειλές από εκλεγμένους πολιτικούς.
Στη Ρουμανία και στην Σουηδία η αστυνομία απέτυχε να ερευνήσει επαρκώς επιθέσεις κατά δημοσιογράφων, είτε εξαιτίας έλλειψης μέσων, είτε λόγω έλλειψης διάθεσης, αναφέρει η έκθεση της Liberties, τονίζοντας επίσης ότι στη Γαλλία και στη Βουλγαρία δημοσιογράφοι δέχτηκαν επιθέσεις από αστυνομικούς.
Ειδικά για την Ελλάδα, την Κροατία, την Ιταλία, την Ολλανδία και την Σουηδία, επισημαίνονται πρακτικές κατάχρησης του νομικού συστήματος και άσκηση ή απειλή διώξεων με σκοπό την παρενόχληση ή τον εκφοβισμό δημοσιογράφων ώστε να αποθαρρύνονται από τη διερεύνηση θεμάτων δημοσίου συμφέροντος.
Επίσης στη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ολλανδία και την Πολωνία τονίζει ότι ρεπόρτερ ετέθησαν υπό παρακολούθηση από κακόβουλο λογισμικό όπως τα συστήματα Pegasus και Predator.
Στη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Λιθουανία και την Ολλανδία δημοσιογράφοι που ήταν επικριτικοί έναντι της κυβέρνησης αποκλείστηκαν από συνεντεύξεις Τύπου ή άλλες επίσημες εκδηλώσεις, ή τους αρνήθηκαν την πρόσβαση σε έγγραφα στα οποία θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση.
Στην Ουγγαρία τα δημόσια ΜΜΕ είναι «απολύτως υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης», ενώ «σε καθεστώς αβεβαιότητας» είναι τα δημόσια ΜΜΕ στην Πολωνία, την Κροατία και την Ιταλία.
Το τοπίο των ΜΜΕ στην Ευρώπη κατά το 2023 χαρακτηρίστηκε γι άλλη μια χρονιά από την ισχυρή συγκέντρωση της ιδιοκτησίας μέσων, τους ανεπαρκείς κανόνες για τη διαφάνεια σε θέματα ιδιοκτησίας και τις πολυάριθμες απειλές κατά της ανεξαρτησίας και της χρηματοδότησης των δημόσιων Μέσων, σύμφωνα με την Liberties.