Με συντριπτική πλειοψηφία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο νέος κανονισμός για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τη χρήση φυτοφαρμάκων, τον περασμένο μήνα. Ο νέος κανονισμός προβλέπει την ετήσια καταγραφή σε ενιαία βάση για όλα τα κράτη μέλη και θα αποτελέσει «σημαντικό εργαλείο» για την καλύτερη αξιολόγηση της νέας στρατηγικής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, υπογραμμίζει ο εισηγητής του και Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Πέτρος Κόκκαλης στη EURACTIV Ελλάδας. Ωστόσο, η αγροτική κοινότητα πιθανόν να μην είναι έτοιμη να αποδεχτεί τις αλλαγές, όπως σημειώνει στη EURACTIV Ελλάδας ο πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), Βλάσης Τσιόγκας.
Ο κανονισμός & η καινοτομία του
Ο νέος κανονισμός εισάγει για πρώτη φορά τη δυνατότητα συλλογής ποιοτικών, συνεκτικών και συγκρίσιμων δεδομένων για τη φυτική και ζωική παραγωγή, τις γεωργικές τιμές και τα θρεπτικά συστατικά στα γεωργικά λιπάσματα. Έτσι, στην επόμενη αξιολόγηση της νέας ΚΑΠ, το 2028, θα υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το γεωργικό και κτηνοτροφικό τομέα της κάθε χώρας.
Η σπουδαιότητα του εν λόγω κανονισμού έγκειται στην διευκόλυνση των καταναλωτών και των αγροτών να έχουν άμεση πρόσβαση σε εγκεκριμένα δεδομένα για τα προϊόντα που καταναλώνουν ή παράγουν, αλλά και της ΕΕ στην διαμόρφωση κατάλληλων και βιώσιμων πολιτικών.
Ο κανονισμός καλύπτει επιτέλους μια επιτακτική «ανάγκη για σύγχρονα και ενημερωμένα δεδομένα, τα οποία δεν υπήρχαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση» προηγουμένως, τόνισε στη EURACTIV Ελλάδας o κ. Κόκκαλης.
«Όλοι θα βγουν κερδισμένοι» από την εφαρμογή του κανονισμού «και οι γεωργοί, και οι καταναλωτές, γιατί ακριβώς θα έχουμε καλύτερα στοιχεία για να μπορούμε να έχουμε πιο αποδοτικές καλλιέργειες, πιο αποδοτικές προοπτικές», τόνισε επίσης ο ευρωβουλευτής.
Κανένα επιπρόσθετο βάρος στους αγρότες
Ο νέος κανονισμός παρά το γεγονός ότι ευνοεί την διαφάνεια, τη συλλογή και ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των κρατών σχετικά με τα φυτοφάρμακα, εγείρει ανησυχίες στον αγροτικό κόσμο σχετικά με πρόσθετες επιβαρύνσεις των αγροτών και επιπρόσθετες ευθύνες.
Όπως διαβεβαιώνει όμως ο ευρωβουλευτής κ. Πέτρος Κόκκαλης, σε αντίστοιχο ερώτημα της EURACTIV Ελλάδας, η νέα καταγραφή «δε θα αποτελέσει επιπρόσθετο βάρος για τους αγρότες». Η καταγραφή που θα κάνουν τώρα θα είναι παρόμοια με αυτή που συνήθιζαν να κάνουν και πρωτύτερα, μόνο που αυτή τώρα θα είναι πιο αξιόπιστη, και το βάρος θα πέφτει στις πλάτες περισσότερο των εθνικών αρχών, επισήμανε.
Ο νέος κανονισμός εισάγει «μόνο την υποχρέωση του κράτους να συλλέγει αυτά τα στοιχεία» και άρα «απαιτεί από τη δημόσια διοίκηση να είναι πιο αποτελεσματική, όπως απαιτείται από όλους μας για να πετύχουμε την πράσινη μετάβαση», δήλωσε ο ευρωβουλευτής. Αυτό βέβαια, προϋποθέτει την απλοποίηση των πολυδαίδαλων υπαρχουσών διαδικασίες.
Στον κανονισμό περιλαμβάνεται επίσης η λεγόμενη «ρήτρα διασφάλισης για την αποφυγή αυξημένου διοικητικού όγκου». Όπως επισήμανε ο ευρωβουλευτής, αυτή προβλέπει την στήριξη των αγροτών μέσω ενός νεοσυσταθέντος ψηφιακού μητρώου, προκειμένου να γίνει καλύτερη καταγραφή.
Ευκαιρία για την Ελλάδα παρά τις … αγκυλώσεις
Ο νέος κανονισμός με κύριο πρίσμα την διαφάνεια, θα μπορούσε επίσης να ισχυροποιήσει τη θέση Ελλάδας στο πλαίσιο της ΚΑΠ, αν η χώρα αξιοποιήσει σωστά τις ευκαιρίες της, όπως επισήμανε ο ευρωβουλευτής κ. Κόκκαλης.
«Είναι στο χέρι της Ελλάδας, να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που δίνονται με τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), να αξιοποιήσει δηλαδή τα στρατηγικά της πλεονεκτήματά της που είναι η μεγάλη βιοποικιλότητα και η πάρα πολύ υψηλή ποιότητας τροφή που παράγεται στην Ελλάδα και με τη χρήση των δεδομένων να μπορέσει να τα πιστοποιήσει».
Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν εξαιρετικά προβλήματα και αγκυλώσεις στο ελληνικό σύστημα που δυσκόλευαν τη μέχρι τώρα ορθή καταγραφή, ενώ εγείρουν και αμφισβητήσεις για το αν θα επιτευχθεί η άρση τέτοιων εμποδίων στο μέλλον, παρατήρησε ο ευρωβουλευτής.
Μια από αυτές τις αγκυλώσεις είναι η ανυπαρξία δημόσιας διαβούλευσης για τη διαμόρφωση της νέας Εθνικής Στρατηγικής. «Δυστυχώς στην Ελλάδα η νέα Εθνική Στρατηγική δε βασίστηκε πάνω σε μια διαβούλευση με τους αγρότες, αλλά σε έναν σχεδιασμό του υπουργείου», αποκάλυψε ο ευρωβουλευτής κ. Κόκκαλης στη EURACTIV Ελλάδας.
Το ελληνικό Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «έχασε την ευκαιρία να σχεδιάσει μια Εθνική Στρατηγική βασισμένη πάνω στα πλεονεκτήματα της ελληνικής γεωργίας και να δώσει μια ώθηση στη δυνατότητα της χώρας μας, και του γεωργικού τομέα να είναι παγκόσμια πρωτοπόρος παράγοντας στην καλύτερη τροφή στην Ευρώπη», τόνισε ο ίδιος.
Οι προηγούμενες ενέργειες του κρατικού μηχανισμού μπορεί να ήταν ισχνές, σύμφωνα με τον κ. Κόκκαλη, όμως ο νέος κανονισμός υποστηρίχθηκε καθ’όλα από το ελληνικό αρμόδιο υπουργείο. Αναμένεται, λοιπόν, μια καλύτερη μελλοντική αντιμετώπιση του προβλήματος και εκσυγχρονισμό της διαδικασίας.
Επιφυλάξεις του αγροτικού κόσμου
Από την άλλη μεριά, οι Έλληνες αγρότες δείχνουν επιφυλακτικοί απέναντι στον νέο κανονισμό. Κάνουν λόγο για έλλειψη ειδικής κατάρτισης και ενημέρωσης τους ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του νέου κανονισμού, ενώ υπάρχει και μια γενική καχυποψία για το εάν αυτός προασπίζει τα συμφέροντά τους.
«Δεν είναι πλειοψηφική τάση μεταξύ των αγροτών αυτή τη στιγμή η υιοθέτηση της καταγραφής όμως όχι λόγω κακής πρόθεσης αλλά επειδή δεν γνωρίζουν. Αν το αντιληφθούν οι περισσότεροι θα το αγκαλιάσουν», δήλωσε στη EURACTIV Ελλάδας ο πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), Βλάσης Τσιόγκας.
Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ, Βλάσης Τσιόγκας, ανέφερε στη EURACTIV Ελλάδας μερικές από τις προκλήσεις που είναι πιθανόν να προκύψουν στην προσπάθεια εφαρμογής τον εν λόγω κανονισμού.
Πιο σημαντική είναι η έλλειψη πληροφόρησης από τις μεγαλύτερες γενιές, οι οποίες σίγουρα θα δυσκολευτούν να εφαρμόσουν τα νέα μέτρα. «Η εφαρμογή του κανονισμού επηρεάζεται από το χάσμα γενεών. Οι νεότερες γενιές είναι όλο και πιο ενημερωμένες (…). Πλέον η πρόσβαση στην πληροφορία έχει βοηθήσει ώστε να γνωρίζουμε πολύ περισσότερο πώς να φροντίσουμε τα προϊόντα μας.», δήλωσε ο κ. Βλάσης Τσιόγκας.
Μια άλλη σημαντική πρόκληση που αναφέρθηκε είναι η τρέχουσα ακρίβεια, καθώς τα πιστοποιημένα από τον κανονισμό φυτοφάρμακα φέρεται να είναι πιο ακριβά από άλλα που κυκλοφορούν στην αγορά.
«Υπάρχει κίνδυνος, λόγω ακρίβειας, ο Έλληνας γεωργός να μην έχει τη δυνατότητα να αγοράσει τα πιστοποιημένα και κατάλληλα φυτοφάρμακα οπότε αυτό θα οδηγήσει σε υποβάθμιση της παραγωγής», δήλωσε ο ίδιος.
Καθώς προς το παρόν, «δεν υπάρχει ενιαίος κατάλογος τιμολόγησης των φυτοφαρμάκων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι συχνό φαινόμενο για τα προϊόντα που παράγονται κοντά στα σύνορα να χρησιμοποιούνται προϊόντα άλλων κρατών που εμφανίζονται τυπικά ως ίδια», τόνισε ο κ. Βλάσης Τσιόγκας.
Έτσι, ο κίνδυνος παραεμπορίου στον αγροτικό τομέα ή υποβάθμισης της ποιότητας των ελληνικών προϊόντων, η οποία είναι ήδη υψηλή, δείχνει μεγάλος και πρέπει να αποφευχθεί.
Ακόμη, σημαντικό είναι και το πρόβλημα της έντονης διαφοροποίησης των προδιαγραφών μεταξύ των φυτοφαρμάκων. «Πολλές εταιρίες φυτοφαρμάκων πανευρωπαϊκά και κάθε χώρα ακόμα και τώρα έχει διαφορετικές προδιαγραφές για τα προϊόντα που επιτρέπει στην αγορά της», επισήμανε ο ίδιος.
Έτσι, λοιπόν, για να αποβεί αποτελεσματική η νέα καταγραφή δεδομένων για τα φυτοφάρμακα, «πρέπει να υπάρξουν και ενιαία κριτήρια πιστοποίησης, το οποίο δεν έχει προβλεφθεί ακόμα γιατί αφορά διαφορετικό σκέλος της παραγωγής», επισήμανε ο πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ.