Η καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας Όλγα Θεμελή ανέδειξε την ανάγκη εξειδικευμένης εκπαίδευσης σε αστυνομικούς, δικαστικούς και δημοσιογράφους – Η Ελλάδα «πίσω» από άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην αντιμετώπιση της παιδεραστία.

Στην Πανεπιστημιούπολη Γάλλου πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 8 Οκτωβρίου, από τις 8:30 έως 13:00, ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο μείζονος κοινωνικής σημασίας, με θέμα «Η διερεύνηση των ισχυρισμών ενός ανήλικου θύματος κακοποίησης: η τέχνη και η τεχνική της λήψης της κατάθεσης».

Το σεμινάριο διοργανώθηκε από το Κέντρο για τα Δικαιώματα του Παιδιού του Πανεπιστημίου Κρήτης, σε συνεργασία με τη UNICEF και το Κέντρο Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Κρήτης, και απευθυνόταν σε αστυνομικούς της Κρήτης, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου προγράμματος εκπαίδευσης επαγγελματιών που έρχονται σε επαφή με παιδιά–θύματα κακοποίησης.

Η Ελλάδα πίσω από Αλβανία, Ρουμανία και Κροατία στην προστασία ανηλίκων

Κεντρική ομιλήτρια του σεμιναρίου ήταν η καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας Όλγα Θεμελή, η οποία, με βάση διεθνή δεδομένα, παρουσίασε μια ανησυχητική εικόνα για την κατάσταση της χώρας μας.

Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον πίσω από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ακόμη και από χώρες που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ότι υστερούσαν, όπως η Αλβανία, η Ρουμανία και η Κροατία. Οι χώρες αυτές έχουν αναπτύξει στρατηγικές για την αντιμετώπιση του φαινομένου της παιδεραστίας στις πολλές μορφές που παίρνει, σημείωσε η κ. Θεμελή.

Η τοποθέτηση της καθηγήτριας ανέδειξε τη θεσμική υστέρηση της χώρας σε τομείς κρίσιμους για την προστασία της παιδικής ηλικίας – από τη συλλογή καταθέσεων και τη διερεύνηση υποθέσεων, έως τη στήριξη των θυμάτων και την εκπαίδευση των επαγγελματιών.

Οι δράστες δεν είναι «άγνωστοι»: οι περισσότεροι προέρχονται από το οικείο περιβάλλον

Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στη διάψευση των μύθων γύρω από τους δράστες. Όπως τόνισε η κ. Θεμελή, τα στοιχεία καταρρίπτουν την παλιά εικόνα του άγνωστου ενήλικα που προσεγγίζει παιδιά στο δρόμο.

Η συντριπτική πλειοψηφία των δραστών δεν είναι άνθρωποι άγνωστοι – όπως είχαμε την εικόνα στο παρελθόν – που πλησιάζουν τα παιδιά και τους προσφέρουν καραμέλες, αλλά είναι άνθρωποι του κοντινού, οικογενειακού περιβάλλοντος ή μέσα από τον στενό φιλικό κύκλο. Άλλες φορές πρόκειται για ανθρώπους που βρίσκονται σε θέση εξουσίας, όπως φανερώθηκε στο σκάνδαλο με την Κιβωτό του Κόσμου στην Αθήνα ή στην υπόθεση του παιδεραστή Σειραγάκη στο Ρέθυμνο.

Οι δράστες, όπως υπογράμμισε, εντοπίζουν παιδιά σε ευάλωτη θέση – από οικογένειες με κοινωνικά ή οικονομικά προβλήματα, παιδιά μεταναστών ή ασυνόδευτα προσφυγόπουλα – τα οποία αποτελούν εύκολους στόχους για χειραγώγηση και κακοποίηση.

Η ανάγκη εξειδικευμένης εκπαίδευσης: από την αστυνομία έως τα ΜΜΕ

Η καθηγήτρια στάθηκε εκτενώς στη σημασία της εκπαίδευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων, από την αστυνομία και τη δικαιοσύνη έως την εκπαίδευση και τα μέσα ενημέρωσης.

Η εκπαίδευση είναι καθοριστική, πρώτα και κύρια για τον τρόπο που αντιμετωπίζονται τα παιδιά που βρίσκονται στη θέση να μιλήσουν για όσα έχουν περάσει. Όμως λείπει η εκπαίδευση όχι μόνο από τους αστυνομικούς, αλλά και από τους δικαστικούς, τους δασκάλους, τους γονείς και, βεβαίως, τους δημοσιογράφους.

Ζητούμενο για όλους είναι να μάθουμε να ακούμε πραγματικά τα παιδιά, να μάθουμε πώς να ακούμε ένα παιδί που βρίσκεται σε τραύμα.

Η ίδια έσπευσε να διευκρινίσει ότι η έλλειψη εκπαίδευσης δεν βαραίνει τους ίδιους τους αστυνομικούς, αλλά το θεσμικό πλαίσιο:

Δεν φταίνε οι αστυνομικοί για την έλλειψη εκπαίδευσης που έχουν. Σε άλλες χώρες υπάρχει διαρκής εκπαίδευση ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν σωστά αυτά τα εξαιρετικά ευαίσθητα ζητήματα.

Το σεμινάριο είχε ως στόχο να προσφέρει ένα πρώτο επίπεδο εξειδικευμένης γνώσης για την ορθή διαχείριση υποθέσεων κακοποίησης ανηλίκων, με έμφαση στη λήψη αξιόπιστων καταθέσεων χωρίς να προκληθεί επανατραυματισμός.

Από τη θεωρία στην πράξη: το δομημένο πρωτόκολλο της δικανικής συνέντευξης

Στο επίκεντρο του προγράμματος βρέθηκε η δικανική συνέντευξη, ένα εργαλείο που επιτρέπει στους επαγγελματίες να αντλούν αξιόπιστες πληροφορίες από παιδιά–θύματα χωρίς να προκαλούν δευτερογενή θυματοποίηση.

Οι επιμέρους θεματικές ενότητες του σεμιναρίου κάλυψαν:

• Τις αρχές της φιλικής προς τα παιδιά δικαιοσύνης και τη θέση του παιδιού–θύματος στη διεθνή έννομη τάξη.

• Τα στάδια της αποπλάνησης (grooming) και της αποκάλυψης της σεξουαλικής παραβίασης.

• Το δομημένο πρωτόκολλο της δικανικής συνέντευξης, που περιλαμβάνει τη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης, την ελεύθερη αφήγηση του συμβάντος και το σωστό κλείσιμο της συνέντευξης.

• Τη λειτουργία της μνήμης, τις συμβουλευτικές δεξιότητες, τη δεοντολογία και τη διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ επαγγελματιών.

• Τα κριτήρια διάκρισης ψευδών και αληθών ισχυρισμών.

Η συζήτηση έκλεισε με αξιολόγηση των συμμετεχόντων, ανταλλαγή εμπειριών και προτάσεις για τη συνέχιση της επιμόρφωσης σε εθνικό επίπεδο.

Να προστατεύουμε την ανηλικότητα, όχι να την πληγώνουμε ξανά»

Κλείνοντας, οι διοργανωτές υπογράμμισαν ότι η σωστή διερεύνηση των υποθέσεων κακοποίησης δεν είναι απλώς ζήτημα απονομής δικαιοσύνης, αλλά ηθική υποχρέωση μιας κοινωνίας που οφείλει να προστατεύει τα πιο ευάλωτα μέλη της.

Όπως αναφέρεται στο συμπέρασμα του σεμιναρίου:

«Στόχος είναι η λήψη αξιόπιστων καταθέσεων, ώστε να διευκολυνθεί η ανεύρεση της ουσιαστικής αλήθειας και να προστατευτεί η ανηλικότητα από επανατραυματισμό και δευτερογενή θυματοποίηση, που συχνά λαμβάνει χώρα από επαγγελματίες δίχως εκπαίδευση».