Από 20% έως και 30% από χρόνο σε χρόνο, με τον αφανισμό του πιο ακούραστου και χρήσιμου “εργάτη” της φύσης να θεωρείται αναπόφευκτος αν δε ληφθούν άμεσα μέτρα, μειώνεται ο πληθυσμός της μέλισσας στην Κρήτη και σε ολόκληρη τη χώρα, από την εκτεταμένη χρήση φυτοφαρμάκων που γίνεται την περίοδο της άνοιξης, από τη μια άκρη του νησιού έως την άλλη. Κι όμως, την ίδια ώρα, ειδικοί επιστήμονες αποκαλύπτουν στοιχεία ερευνών, σύμφωνα με τα οποία η ύπαρξη του μελισσιού σε μία καλλιέργεια τη βοηθάει να αυξήσει τα προϊόντα που παράγει σε ποσοστό έως και 30%!
«Κανένας δεν ενημερώνει τον παραγωγό ότι με τις μέλισσες κοντά του θα έχει ως και 30% περισσότερη παραγωγή, όπως και επίσης ανώτερη ποιότητα». Με τη φράση αυτή, ο Αντώνης Τσαγκαράκης, επίκουρος καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, συμπυκνώνει τη σπουδαιότητα που έχει η επικονίαση στην παραγωγή τροφίμων και τη σχέση οφέλους συνύπαρξης μελισσοκόμων και γεωργών. Μια σχέση αλληλένδετη, αν κάποιος σκεφτεί ότι από την επικονίαση εξαρτάται το 90% των άγριων φυτών του πλανήτη, το 75% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων και το 35% της παγκόσμιας γεωργικής γης, αλλά και την εκτίμηση του Albert Einstein ότι, εάν εξαφανιστούν οι μέλισσες, η ανθρώπινη ύπαρξη θα έχει ζωή για 4 χρόνια περίπου, σύμφωνα με όσα είπε σε ημερίδα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στη διάρκεια της οποίας τονίστηκε η ανάγκη προστασίας από τους “εχθρούς” στην αγροτική παραγωγή (π.χ. ζιζάνια, επιβλαβή έντομα, ασθένειες κ.λπ.), αλλά και ενάντια των μελισσών. Επειδή όμως ο μηχανισμός ελέγχου είναι ανύπαρκτος, καθίσταται ζωτικής σημασίας μια εκστρατεία ενημέρωσης των καλλιεργητών για την προσφορά της μέλισσας, ώστε να δημιουργηθεί ένα κοινό πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ τους σε επίπεδα συλλογικών οργανώσεων.
«Ψεκάζουν χωρίς να προσέχουν τη μέλισσα»
Δραματική είναι η κατάσταση που αποκάλυψε στο neakriti.gr ως προς τη θνησιμότητα της μέλισσας εξαιτίας των φυτοφαρμάκων και άλλων παραγόντων στο νησί μας ο τεχνολόγος γεωπόνος και μελισσοκόμος από τα Χανιά Κωστής Παπαδάκης.
«Οι ψεκασμοί αυτή τη στιγμή από ζιζανιοκτόνα αλλά και από εντομοκτόνα είναι τεράστιο ζήτημα. Και ειδικά στον κάμπο των Χανίων, που έχουμε και τις πορτοκαλιές και ψεκάζουν τα χόρτα με ζιζανιοκτόνα, ενώ το ξέρουν όλοι ότι στην περίοδο της ανθοφορίας πρέπει να αποφεύγουμε να ψεκάζουμε σε ώρες με έντονη παρουσία της μέλισσας. Ή πολύ πρωί να ψεκάζουμε, δηλαδή, ή βραδινές ώρες, μετά τη δύση του ήλιου, που οι μέλισσες έχουν επιστρέψει στις κυψέλες. Και βλέπετε και ψεκάζουν ανεξέλεγκτα ακόμα και τις μεσημεριανές ώρες. Και δεν είμαστε μόνο εμείς που το φωνάζουμε. Όλη η Ελλάδα φωνάζει, γιατί και στην υπόλοιπη Ελλάδα υπάρχει πρόβλημα», είπε στο neakriti.gr ο γεωπόνος Κωστής Παπαδάκης.
Μάλιστα, ο ίδιος συνεχίζει λέγοντας πως «την εποχή αυτή, όταν γίνονται ψεκάσματα κοντά σε μελίσσια, μπορούμε να δούμε και ένα 30% με 40% οι μέλισσες έξω στις κυψέλες να είναι ψόφιες. Είναι πολύ μεγάλη ζημιά. Κι ενώ έχουμε τα πορτοκάλια που έχουν καλή ανθοφορία αυτή την εποχή, αποφεύγουμε τον κάμπο για να σώσουμε τις μέλισσες. Δηλαδή, ενώ μια μέλισσα μπορεί να φτάσει μέχρι και σε 40.000 μέλισσες σε πληθυσμό, τη βλέπεις μια στιγμή και καταρρέει»…
Σύμφωνα με τον ίδιο, σε συζητήσεις με αγρότες, ακούγονται απόψεις που αναφέρουν ότι «εσύ κάνεις τη δουλειά σου, έχεις τις μέλισσές σου κι εγώ θέλω να καλλιεργήσω την περιουσία μου. Δεν υπάρχει ευαισθητοποίηση», όπως υποστηρίζει ο Κωστής Παπαδάκης.
«Και δεν είναι μόνο τα ζιζανιοκτόνα. Έχουμε και τα εντομοκτόνα. Ψεκάζουν στην ανθοφορία πάνω. Δεν ξέρω τι ψεκάσματα κάνουν. Και πιστεύω ότι η ζημιά είναι από χρόνο σε χρόνο γύρω στο 20% με 30%. Ειδικά στον κάμπο των Χανίων, όταν γίνονται οι ψεκασμοί, χάνονται μέλισσες σε ποσοστό από 15% μέχρι 20%. Ενώ έχουμε ανθοφορία, αναπτύσσεται η μέλισσα και μια στιγμή καταρρέει. Και μέσα σε μια χρονιά, μπορεί να χαθεί και ο μισός πληθυσμός από το μέλι στο νησί μας», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Κωστής Παπαδάκης τόνισε ακόμη ότι, αν ο αγρότης ψεκάσει νωρίς το πρωί ή από τις απογευματινές ώρες και μετά, πάλι μπορεί να υπάρξουν απώλειες στις μέλισσες, αλλά όχι τόσο μεγάλες.
«Φανταστείτε τώρα το μεσημέρι να πάτε εκεί που είναι η βρούβα και η ξινίδα και είναι γεμάτες από μέλισσες, τι γίνεται όταν πάει ο αγρότης και ψεκάζει. Ή στο Ακρωτήρι πάνω που βάζουν καρπούζι και πεπόνι και ψεκάζουν με εντομοκτόνα, το πρόβλημα είναι μεγάλο. Χουφτιές βγάζουμε τις δηλητηριασμένες μέλισσες!».
«Χωρίς τη μέλισσα, δεν καλλιεργούμε»
«Φανταστείτε ότι οι καλλιεργητές του αβοκάντο μάς παρακαλούν να πάμε μέλισσες για να γίνει η επικονίαση. Το 80% με 90% της επικονίασης γίνεται με τις μέλισσες. Όταν θα εξαφανιστούν οι μέλισσες, όπως λέει και ο Αϊνστάιν, σε τέσσερα χρόνια θα έχει εξαφανιστεί ακόμα και ο άνθρωπος από τον πλανήτη μας», ανέφερε χαρακτηριστικά στην εφημερίδα μας ο τεχνολόγος γεωπόνος και μελισσοκόμος από τα Χανιά, Κωστής Παπαδάκης.
Ο ίδιος δίνει μεγάλο βάρος στη χρησιμότητα της μέλισσας σχεδόν σε όλες τις καλλιέργειες της Κρήτης για την παραγωγή των προϊόντων. Μάλιστα, το neakriti.gr επικοινώνησε και με τον παραγωγό θερμοκηπιακών προϊόντων στη Μεσαρά Βαγγέλη Τσιμπραγάκη, που ήταν κατηγορηματικός: «Η χρησιμοποίηση των μελισσών στην αγροτική παραγωγή είναι μια ανάγκη που προήλθε από το γεγονός ότι ουσίες και φυτορυθμιστικά που χρησιμοποιούσαμε παλιά για τη γονιμοποίηση έχουν απαγορευτεί. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πλέον. Και είναι μονόδρομος να χρησιμοποιούμε τα μελίσσια για να παράγουν προϊόντα τα φυτά μας».
«Πήραν την κρητική μέλισσα, την πολλαπλασίασαν και τώρα μας την ξαναπουλάνε!»
Ο Βαγγέλης Τσιμπραγάκης σημείωσε ακόμη ότι «σε ορισμένα κηπευτικά και ειδικότερα στα μποστανικά, χωρίς τη μέλισσα δε θα πάρεις παραγωγή καθόλου. Στην ντομάτα χρησιμοποιούμε κάποιες μέλισσες, οι οποίες είναι γηγενείς στην Κρήτη. Αλλά οι Ολλανδοί πήραν από την Κρήτη τον πληθυσμό, τον πολλαπλασιάζουν και μας τον ξαναπουλάνε»…
Στο σημείο αυτό, ο Βαγγέλης Τσιμπραγάκης αποκαλύπτει μία παλιά ιστορία: «Αυτό που έχω ακούσει κι εγώ είναι ότι παλαιότερα, γύρω στα 15 χρόνια πριν, ήρθε ένας Ολλανδός γενετιστής που ασχολούταν με έντομα, στην Κρήτη για διακοπές. Είδε λοιπόν ένα είδος μέλισσας που χρησιμοποιούμε στην Κρήτη για την ντομάτα, που είναι μεγάλου μεγέθους μέλισσα και διαβιώνει στα ημιορεινά και επικονιάζει τον ασπάλαθο, το θυμάρι, τη φασκομηλιά κ.ά. Αυτός λοιπόν πήρε πληθυσμό από αυτή τη μέλισσα και τον πήγε στην Ολλανδία. Σήμερα αγοράζουμε από τους Ολλανδούς τη μέλισσα αυτή, που προέρχεται από την Κρήτη, με βάση όσα ακούω κι εγώ».
Όπως καταλήγει ο Βαγγέλης Τσιμπραγάκης, η συγκεκριμένη μέλισσα χρησιμοποιείται στην ντομάτα. Ένα χαρτοκιβώτιο κατά στρέμμα, δηλαδή, ώστε να γίνει η επικονίαση του φυτού. Στα υπόλοιπα κηπευτικά χρησιμοποιείται η απλή μέλισσα.
«Αν δε χρησιμοποιήσεις ωφέλιμα έντομα για να παράγεις προϊόντα, στην πραγματικότητα μόνο με τα φυτοφάρμακα δεν κάνεις τίποτα. Και στις υπαίθριες καλλιέργειες πολλοί κουβαλάνε φυτά που έχουν ωφέλιμους πληθυσμούς εντόμων και τα απλώνουν στη γη τους, για να αντιμετωπίσουν τους εχθρούς», κατέληξε.
