Έντονη συζήτηση έχει προκαλέσει η ανάρτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη την Κυριακή, με την οποία επιχείρησε να τοποθετηθεί στο θέμα της κακοδιαχείρισης αγροτικών ενισχύσεων που απασχολεί την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο πρωθυπουργός, αποποιούμενος ουσιαστικά την ευθύνη της κυβέρνησής του, επιχείρησε να μεταφέρει το βάρος της ευθύνης στις «παθογένειες» που παρουσιάζονται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, στις προηγούμενες κυβερνήσεις δίνοντας βαρύτητα στη “διαχρονικότητα” του φαινομένου.

Η δήλωση Μητσοτάκη

Συγκεκριμένα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μεταξύ άλλων ανέφερε:

«24 ευρωπαϊκές χώρες ελέγχονται από την Ευρωπαία Εισαγγελέα για αντίστοιχα φαινόμενα κακοδιαχείρισης. Στην πρόσφατη απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης της ΕΕ ζητείται η ανάκτηση αγροτικών ενισχύσεων από 17 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Υπάρχουν συνεπώς βαθύτερα και πιο συστημικά προβλήματα στον ίδιο τον ευρωπαϊκό μηχανισμό της κοινής αγροτικής πολιτικής και των ενισχύσεων που δίνονται, τα οποία ανάγονται ήδη στις απαρχές της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής αγροτικών ενισχύσεων και έως σήμερα δεν έχουν επιλυθεί στο σύνολο τους».

Και συνεχίζει:

«…στην εθνική του διάσταση, το πρόβλημα είναι διαχρονικό και ακουμπάει όλες τις κυβερνήσεις που έχουν διαχειριστεί κοινοτικά κονδύλια και ευρωπαϊκές ενισχύσεις. Συνολικά και διαχρονικά έχουν υπάρξει ευρωπαϊκές αποφάσεις ανακτήσεων για λανθασμένες αγροτικές ενισχύσεις που ξεκινούν από τα τέλη της δεκαετίας του ‘90 και αγγίζουν τα 3 δισ. ευρώ. Δικαιολογεί αυτό ή απαλλάσσει από τις πολιτικές της ευθύνες τη σημερινή κυβέρνηση για τα χρόνια που διοικούμε; Σε καμία περίπτωση. Είμαστε εδώ για να αναλάβουμε και τις ευθύνες που μας αναλογούν, αλλά πρωτίστως είμαστε εδώ για να δώσουμε τέλος σε αυτό το νοσηρό διοικητικό και ρυθμιστικό περιβάλλον που επιτρέπει σε κάποιους επιτήδειους να καταχρώνται δημόσιο χρήμα και να δυσφημίζουν τη χώρα μας».

Η αλήθεια πίσω από τους αριθμούς

Είναι γεγονός ότι η Ευρωπαία Εισαγγελέας ερευνά φαινόμενα κακοδιαχείρισης σε 24 χώρες της Ε.Ε., ωστόσο η σοβαρότητα και η έκταση των περιπτώσεων ποικίλουν.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, η εικόνα είναι εντελώς δυσανάλογη.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα τιμωρήθηκε με πρόστιμο που αντιστοιχεί στο 78% του συνολικού καταλογισμού προστίμων για όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., με τη δεύτερη χώρα, την Πορτογαλία, να ακολουθεί με μόλις 35 εκατ. ευρώ.

Οι υπόλοιπες χώρες καταγράφουν πρόστιμα από 1 έως 9 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, το πρόβλημα, αν και υπαρκτό σε πολλές χώρες, είναι στην Ελλάδα εντελώς δυσανάλογο, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.

Το φαινόμενο «Κρήτη»

Ειδικά στην Κρήτη, και ιδίως στο Ρέθυμνο, καταγράφεται η κορύφωση του φαινομένου. Παρότι οι ρίζες της απάτης χρονολογούνται από το 2016, η δραματική αύξηση των αριθμών ξεκινά από το 2019, στη διάρκεια της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ζωικό κεφάλαιο που δηλώνεται στην Κρήτη ανέρχεται σε 7.812.923 αιγοπρόβατα, δηλαδή το 45,1% του συνολικού δηλωμένου ζωικού κεφαλαίου της χώρας, ενώ η υπόλοιπη Ελλάδα δηλώνει 9.510.631 ζώα (54,9%).

Πλέον αποκαλυπτικό είναι το διάγραμμα που δείχνει πώς από το 2020 τα αιγοπρόβατα στην Κρήτη εκτοξέυτηκαν από τα 2,2 εκατομμύρια σε 7,8 εκατομμύρια την ώρα που σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα το ζωικό κεφάλαιο εμφανίζεται να συρρικνώνεται

Τα δεδομένα που προκύπτουν από την υποχρεωτική αναλογία ζώων ανά στρέμμα βοσκοτόπου βάσει της ευρωπαϊκής και ελληνικής νομοθεσίας, καθιστούν την εικόνα αδιανόητη:

Το πρόβλημα γίνεται προφανές όταν αναλογιστεί κανείς ότι η Κρήτη συνολικά δεν διαθέτει καν τέτοια γεωργική έκταση, πολύ δε περισσότερο αποκλειστικά βοσκοτόπια. Θα έπρεπε δηλαδή το νησί να είναι διπλάσιο σε έκταση και να μην υπάρχει καμία άλλη χρήση γης για να «νομιμοποιηθούν» οι δηλωμένες ενισχύσεις.

Ο ρόλος του ΟΠΕΚΕΠΕ και οι πολιτικές ευθύνες

Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα της έλλειψης βοσκοτόπων, ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκης Βορίδης, ενέκρινε πρόταση του ΟΠΕΚΕΠΕ να παραχωρηθούν 110.000 εκτάρια εκτός Κρήτης, σε Κρήτες κτηνοτρόφους. Έτσι, εκτάσεις από περιοχές όπως η Δυτική Μακεδονία (π.χ. Γράμμος) παραχωρήθηκαν διοικητικά στην Κρήτη και σε αγρότες από τη Θεσσαλία, προκειμένου να «νομιμοποιηθούν» οι επιδοτήσεις.

Η πρακτική αυτή όχι μόνο δεν επιλύει το πρόβλημα, αλλά ενισχύει ένα σύστημα παραποίησης στοιχείων και διοικητικής νοθείας, με έντονη πολιτική διάσταση, αφού φέρονται να εμπλέκονται και πολιτικά πρόσωπα.

Η προσπάθεια του πρωθυπουργού να μεταφέρει τις ευθύνες σε ένα ασαφές «ευρωπαϊκό πρόβλημα» ή να τις διαχύσει σε όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις δεν αντέχει σε σοβαρό έλεγχο δεδομένων. Το πρόβλημα της Ελλάδας, και ειδικά της Κρήτης, είναι καθολικό, συστημικό και εντεινόμενο επί της παρούσας κυβέρνησης, η οποία οφείλει να δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις και να προχωρήσει σε πραγματικό εξυγιαντικό έργο, και όχι μόνο σε επικοινωνιακή διαχείριση.

Αντί για ευχολόγια και γενικόλογες διαπιστώσεις, η κοινωνία και οι αγρότες που παλεύουν νόμιμα, αξιώνουν λογοδοσία, διαφάνεια και τιμωρία των υπευθύνων – ώστε να μη συνεχίσει η Ελλάδα να φιγουράρει ως «πρωταθλήτρια» στην κακοδιαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.