Του Αλέξανδρου Ζερβά
Διεθνείς προεκτάσεις φαίνεται να παίρνει το ζήτημα το οποίο προέκυψε μετά την ανακοίνωση της πρόθεσης της φαρμακοβιομηχανίας Roche να ζητήσει την απόσυρση του ογκολογικού φαρμάκου Cotellic από τη θετική λίστα σκευασμάτων που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ. Κάτι τέτοιο θα είχε ως αποτέλεσμα αρκετοί ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με ανεγχείρητο μεταστατικό μελάνωμα να χρειαστεί να πληρώσουν πάνω από 6 χιλιάδες ευρώ για να τύχουν της κατάλληλης θεραπείας.
Μπροστά σε αυτό τον κίνδυνο ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, απέστειλε ήδη σχετική επιστολή προς τους υπουργούς Υγείας των χωρών της ΕΕ, τον επίτροπο Υγείας και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Σε αυτήν ο κ. Ξανθός επισημαίνει ότι «η κυκλοφορία νέων φαρμάκων για σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή παθήσεις και μάλιστα σε προσιτές τιμές , δεν μπορεί να εξαρτάται , όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης, από το business plan της κάθε πολυεθνικής». Παράλληλα, κάνει λόγο για «μονομερείς ενέργειες και καταφανώς εκβιαστικές συμπεριφορές» που «πλήττουν βαθύτατα την ιδέα της αξιόπιστης διαπραγμάτευσης (σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο) ανάμεσα στη φαρμακοβιομηχανία και στα κράτη – μέλη της ΕΕ».
Από τη μεριά της η ελβετική φαρμακοβιομηχανία υποστηρίζει πως η συγκεκριμένη κίνησή της ήρθε ως αντίδραση στην επιβολή εκ μέρους της κυβέρνησης υποχρεωτικής έκπτωσης 25% για τα νέα, καινοτόμα φάρμακα, με αναδρομική μάλιστα ισχύ από 1/1/2017. Σημειώνουν δε, πως αν ληφθεί υπόψη και το clawback, η συνολική μείωση της τιμής του σκευάσματος φτάνει το 50%, καθιστώντας έτσι, κατά την άποψη της Roche, «τη διάθεσή του υπό το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο αποζημίωσης και μέσω της θετικής λίστας μη βιώσιμη».
Την ίδια στιγμή βέβαια, σε μια επικοινωνιακή απόπειρα να αμβλύνει τις (αλγεινές ομολογουμένως) εντυπώσεις της συγκεκριμένης απόφασης, η εταιρία ανακοίνωσε πως θα διαθέσει δωρεάν το συγκεκριμένο φάρμακο σε όλους τους ασθενείς (υπολογίζονται γύρω στους 40) που θα βρίσκονται σε αγωγή τη στιγμή που το προϊόν θα αποσυρθεί από τη θετική λίστα έως και την ολοκλήρωση της θεραπείας τους. Η πραγματικότητα είναι όμως αρκετά διαφορετική.
Ένας εκβιασμός που κρατάει πέντε χρόνια
Κι αυτό γιατί, όπως τονίζουν οι καλά γνωρίζοντες, στη διαπραγμάτευση που ξεκίνησε το καλοκαίρι για τον καθορισμό της τιμής του εν λόγω φαρμάκου δε συμμετείχε μόνο η Roche αλλά και η Novartis, η οποία επίσης διαθέτει στην ελληνική αγορά ανάλογο σκεύασμα. Οι ίδιες πηγές καταλογίζουν στη Roche παρελκυστική πολιτική καθ’ όλη τη διάρκεια των συζητήσεων με τους αρμόδιους φορείς (με αποκορύφωμα την πρόσφατη ανακοίνωσή της), σε αντίθεση με τη Novartis, η οποία παραμένει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.
Θα πρέπει δε να σημειωθεί πως δεν είναι η πρώτη φορά που η συγκεκριμένη φαρμακοβιομηχανία κινείται με τόσο κυνικά εκβιαστικό τρόπο στη χώρα μας. Το 2012 μάλιστα, όταν αρχίσανε οι πρώτες μειώσεις στις τιμές των φαρμάκων, είχε απειλήσει με διακοπή διακίνησης των φαρμάκων της (βρίσκονται σε πατέντα, οπότε δεν μπορούν να υπάρξουν αντίγραφά τους) στην Ελλάδα. Με αυτό τον τρόπο είχε πετύχει να πληρώνεται η ίδια κατά προτεραιότητα από τον ΕΟΠΥΥ. Από τότε πάντως φέρεται να έχει απαιτήσει αρκετές φορές μια ακόμη πιο προνομιακή πολιτική πληρωμής από το ελληνικό κράτος.
Υποδαυλίζει την κατάσταση ο ΣΦΕΕ
Σε κάθε περίπτωση, η συγκεκριμένη εξέλιξη προκαλεί εύλογες, σοβαρές ανησυχίες σε χιλιάδες καρκινοπαθείς αλλά και στις οικογένειές τους. Κι αυτές δεν έχουν να κάνουν μόνο με τη στάση που θα τηρήσει η Roche, αλλά και με τις επιλογές που θα κάνουν κι άλλες φαρμακοβιομηχανίες. Άλλωστε, ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος είχε φροντίσει εμμέσως να στηρίξει την κίνηση της Roche, ζητώντας από το υπουργείο Υγείας «να επανεξετάσει οριζόντια φοροεισπρακτικά και δυσβάσταχτα μέτρα».
Τους έντονους φόβους της για το ενδεχόμενο περαιτέρω αρνητικών εξελίξεων εκφράζει μιλώντας στο tvxs η πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Ιατρών “Κ.Ε.Φ.Ι.” Αθηνών, Ζωή Γραμματόγλου: «Για εμάς είναι εφιαλτικό ακόμη και το ενδεχόμενο να αποφασίσουν κι άλλες φαρμακοβιομηχανίες να ζητήσουν την απόσυρση τους από τη θετική λίστα ή να σταματήσουν την παροχή καινούργιων φαρμάκων στη χώρα μας».
«Δεν αποφασίζει η Roche για την απόσυρση του φαρμάκου»
Πηγές πάντως του υπουργείου Υγείας θεωρούν πως είναι εντελώς απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο. «Δε συμφέρει κανέναν μια τέτοια εξέλιξη» σημειώνουν με νόημα. Προσθέτουν δε πως ούτε η απόσυρση του Cotellic από τη θετική λίστα του ΕΟΠΥΥ είναι απλή υπόθεση, καθώς κάτι τέτοιο δε βρίσκεται στο χέρι της Roche. «Είναι η Επιτροπή Θετικής Λίστας που θα αποφασίσει για την τελική έκβαση της υπόθεσης. Και μοιάζει μάλλον απίθανο να συμφωνήσει με την απόσυρση του φαρμάκου» επισημαίνουν χαρακτηριστικά.