Απόφαση – βόμβα του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά. Κρίνει αντισυνταγματικό το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης. Η ΠΡΩΤΗ απόφαση για τα παρκόμετρα είναι γεγονός. | Προτού ακόμη η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας αποφανθεί, το Διοικητικό Πρωτοδικείο του Πειραιά έκρινε το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης παράνομο, αντισυνταγματικό αλλά και ανεφάρμοστο στο πλαίσιο του Συντάγματος μας και της νομοθεσίας μας!
«Το Βήμα» χθες παρουσιάσε την απόφαση, η οποία έχει βαρύνουσα σημασία καθώς δεν κρίνει μόνον τον νόμο με βάση τον οποίο έγιναν οι συμβάσεις για τα παρκόμετρα ή μόνο τις συμβάσεις αλλά το όλο σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης με γνώμονα το Σύνταγμα και τις βασικές διατάξεις του καταστατικού χάρτη της χώρας.
Σύμφωνα με την απόφαση που φέρει αριθμό 288 και εκδόθηκε από το 11ο Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο του Πειραιά,είναι αντισυνταγματική η ανάθεση σε ιδιώτη αστυνομικών καθηκόντων γιατί η αρμοδιότητα αυτή ανήκει μόνο στο κράτος και στους ΟΤΑ. Η εκχώρηση αστυνομικών καθηκόντων σε ιδιώτες κατά την απόφαση «συνιστά αληθινή ρωγμή στα θεμέλια του δημοκρατικού πολιτικού συστήματος της χώρας» και «εθίζει τους πολίτες στην άσκηση δημόσιας εξουσίας από ιδιωτικά κέντρα».
Ακόμη όμως και αν όλα έγιναν νόμιμα (αποφασίστηκε, δηλαδή, η σύμβαση με την παρκοεταιρεία από τα δύο τρίτα του δημοτικού συμβουλίου με όλους τους τύπους), και πάλι τα παρκόμετρα είναι παράνομα! Σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου, το παρκάρισμα στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπεται παντού εκτός από τις περιπτώσεις όπου το απαγορεύει ο ΚΟΚ. Και επιπλέον οι δήμοι μπορούν να ειπράττουν πρόστιμα από παράνομη στάθμευση μόνον προς ανταπόδοση (εκτέλεση έργων αλλά και βελτίωση κυκλοφορίας στην πόλη) και σε καμία περίπτωση για λόγους καθαρά εισπρακτικούς. Τι είπαν οι δικαστές του Πειραιά
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ της ελεγχόμενης στάθμευσης, τα γνωστά σε όλους παρκόμετρα, φαίνεται ότι θα ταλανίζει για καιρό δημοτικούς και κοινοτικούς άρχοντες, αλλά και χιλιάδες πολίτες που καλούνται να πληρώσουν τις συνέπειες από την εφαρμογή ενός μέτρου που, όπως όλα δείχνουν, φαίνεται ότι δεν «χωρά» στην έννομη τάξη της χώρας μας.
Αν λοιπόν με την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας τα παρκόμετρα δέχθηκαν καίριο πλήγμα, μια απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά, η πρώτη που εκδίδεται για το φλέγον θέμα της ελεγχόμενης στάθμευσης, αποτελεί χωρίς αμφιβολία τη χαριστική βολή του μέτρου. Και ενώ η απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου αναμένεται με έκδηλο ενδιαφέρον από όλους, «Το Βήμα» δημοσιεύει σήμερα την απόφαση του Πρωτοδικείου Πειραιά, σύμφωνα με την οποία «παρκόμετρα τέλος!».
Η απόφαση, το πλήρες περιεχόμενο της οποίας θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια, έχει μεγάλη σημασία και εν όψει της απόφασης της Ολομελείας του ΣτΕ αλλά και για τον πρόσθετο λόγο ότι «ξετινάζει» το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης και αποφαίνεται ότι δεν μπορεί, με την υπάρχουσα νομοθεσία, να επιβιώσει. Με απλά λόγια, κρίνει ότι είναι ένα σύστημα όχι απλώς αμφισβητούμενο και τραυματισμένο, αλλά νεκρό!
Οι τρεις δικαστές ένας πρόεδρος Πρωτοδικών και δύο πρωτοδίκες που συγκρότησαν τον δικαστικό σχηματισμό του Διοικητικού Πρωτοδικείου στον Πειραιά, σε μια δίκη που τίποτε δεν προμήνυε τη σημασία της και τη σπουδαιότητα της απόφασης, ήταν οι πρώτοι (η απόφαση του ΣτΕ δεν έχει ακόμη εκδοθεί, απλώς έχουν γίνει γνωστές ορισμένες πλευρές του σκεπτικού της) που έθεσαν τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων και έκριναν όχι μόνο παράνομα τα παρκόμετρα, αλλά το όλο σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης αντισυνταγματικό και μη νόμιμο, ανεφάρμοστο, βαθιά αντιδημοκρατικό και πέραν πάσης συνταγματικής λογικής.
«Καταδίκασαν» το μέτρο σε θάνατο και έθεσαν προβληματισμούς και διλήμματα στα οποία η Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά και το κράτος καλούνται τώρα να απαντήσουν, αν βεβαίως επιθυμούν να ελέγχεται η στάθμευση με κάποιον άλλο τρόπο και να ρυθμίζονται όσα σχετίζονται με το παρκάρισμα των ιδιωτικών αυτοκινήτων στους κοινόχρηστους χώρους των πόλεων.
Η απόφαση του Πρωτοδικείου Πειραιά, σύμφωνα με εκτιμήσεις δικαστικών κύκλων, «κατέδειξε ότι οι ασκοί του Αιόλου που άνοιξαν για τη νομιμότητα ή μητου συστήματος της ελεγχόμενης στάθμευσης δεν θα κλείσουν εύκολα και άμεσα» και επιπλέον ότι «για την εφαρμογή ενός μέτρου που σχετίζεται με την άσκηση δικαιωμάτωντων πολιτών η πολιτεία οφείλει να κατανοήσει ότι πρέπει να ενεργεί με περισσή προσοχήκαι σύνεση στην εφαρμογή του Συντάγματος και των νόμων».
Το μείζον πρόβλημα που έχει ήδη δημιουργηθεί με τη νομιμότητα στην εφαρμογή των παρκόμετρων είναι τέτοιας έκτασης και τέτοιας υφής που η λύση του (όποια επιλεγεί) φαίνεται ότι θα αργήσει, παρατείνοντας την αβεβαιότητα που ήδη επικρατεί για όλους τους ενδιαφερομένους, δημοτικούς άρχοντες, δημότες και κράτος.
Ας δούμε όμως ποια υπόθεση απασχόλησε το Διοικητικό Πρωτοδικείο του Πειραιά, ώστε να αποφασίσει για το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης και να «κονιορτοποιήσει» τον τρόπο της εφαρμογής του. Μια προσφυγή ήταν η αφορμή. Μια κάτοικος Καλλιθέας, η κυρία Μαρία Γερμανάκου, ζήτησε από το δικαστήριο με αίτησή της να μην πληρώσει 70.000 δραχμές πρόστιμα από μια εταιρεία που είχε αναλάβει το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης στον Πειραιά. Η παρκοεταιρεία είχε «κόψει» τρεις κλήσεις για παράνομη στάθμευση, οι οποίες κοινοποιήθηκαν προς είσπραξη. Η οδηγός του αυτοκινήτου όμως δεν πλήρωσε. Προτίμησε να ακολουθήσει τον χρονοβόρο και πολυδάπανο δρόμο της δικαιοσύνης και στάθηκε η αιτία και η αφορμή για να εκδοθεί η πρώτη δικαστική απόφαση κατά των παρκόμετρων.
Η απόφαση φέρει αριθμό 288 και εκδόθηκε από το ΙΙο Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο του Πειραιά. Πρόεδρος ο κ. Χρ. Κεϊμαλής και μέλη οι πρωτοδίκες κκ. Κ. Κωνσταντινίδης καιΝ. Σταυριανίδης ο τελευταίος είχε αναλάβει και το κύριο βάρος της δίκης, μια και είχε οριστεί εισηγητής.
Το δικαστήριο με την απόφασή του έθεσε, χωρίς υπερβολή, στο μικροσκόπιο τα παρκόμετρα, πρόσεξε και τα επουσιώδη, έκρινε τα πάντα γύρω από το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης και κατέληξε σε ένα συμπέρασμα – καταπέλτη. Ιδιώτες δεν μπορούν να αναλάβουν ως έργο τον έλεγχο της στάθμευσης των αυτοκινήτων. Και το σημαντικότερο, το σύστημα αυτό δεν επιτρέπεται να εφαρμοστεί παρά μόνο κατ’ εξαίρεση! Και ακόμη: η στάθμευση είναι παράνομη μόνο όπου ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας το απαγορεύει!
Το σκεπτικό της σημαντικής, έτσι κι αλλιώς, απόφασης αριθμεί 20 δακτυλογραφημένες σελίδες και διαλαμβάνει τα πάντα. Ας αρχίσουμε με το αν είναι νόμιμο ή όχι να αναθέτει η Τοπική Αυτοδιοίκηση το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης σε ιδιωτικές παρκοεταιρείες.
Η απόφαση στο ερώτημα «νόμιμες ή όχι οι παρκοεταιρείες» δίνει απάντηση κατηγορηματικά αρνητική. Είναι και αντισυνταγματική και παράνομη. Και να γιατί: διότι αντίκειται όπως αναφέρεται στην απόφαση στο άρθρο 1 του Συντάγματος που επιφυλάσσει μόνο στο κράτος, στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και στους ΟΤΑ, και όχι σε ιδιώτες (αυτό τονίζεται), την άσκηση αστυνομικών καθηκόντων.
Στο σημείο αυτό η απόφαση είναι καταπέλτης: «Η ανάθεση ή η εκχώρηση σε κερδοσκοπικόνομικό πρόσωπο, αστυνομικής κυρίως φύσεως, αρμοδιότητος για την επιβολή προστίμων γιαπαράνομη στάθμευση ή παραβάσεων της σχετικής με την επιβολή τελών σταθμεύσεωςκανονιστικής αποφάσεως του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, έστω αποφάσεωςνομίμου, είναι παντελώς ανεπίτρεπτη και κατά το γράμμα του άρθρου 36 του προεδρικούδιατάγματος 401/1995, αλλά και κατά την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας του Συντάγματος». Και προστίθεται: «Με την ανάθεση αστυνομικών αρμοδιοτήτων σε ιδιώτη και δη σεκερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο δεν ασκείται η δημοσία εξουσία υπέρ του λαού και τουέθνους. Συγχρόνως, η ανάθεση των εν λόγω αστυνομικών αρμοδιοτήτων σεκερδοσκοπούντα ιδιώτη εθίζει τους πολίτες στο να θεωρούν φυσιολογική την άσκησηδημοσίας εξουσίας επί αυτών από κέντρα ιδιωτικής εξουσίας και καταλύει τις περί κράτουςκαι τοπικής αυτοδιοικήσεως ως αληθινών κέντρων δημοσίας πολιτικής εξουσίας αντιλήψεις και συνιστά αληθινή ρωγμή στα θεμέλια του δημοκρατικού πολιτικού συστήματος τηςχώρας». Ισχύει μόνο ο ΚΟΚ
ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΕΣ του Πρωτοδικείου Πειραιά δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για νομιμότητα στην ανάθεση σε εταιρείες του συστήματος της ελεγχόμενης στάθμευσης, έστω και αν έχουν τηρηθεί οι διαδικασίες που προβλέπονται στον σχετικό νόμο 1900/1990, να έχουν δηλαδή ψηφίσει υπέρ της ανάθεσης τα δύο τρίτα του δημοτικού συμβουλίου. Ακόμη και αν όλα έχουν τηρηθεί, σύμφωνα με την απόφαση, το Σύνταγμα και το πρώτο άρθρο του δεν επιτρέπει την εκχώρηση τέτοιων αρμοδιοτήτων (αστυνομικά καθήκοντα) σε ιδιώτες. Δεν επιτρέπει τέτοιας έκτασης περιορισμό των δικαιωμάτων των πολιτών και την άσκηση εξουσίας από ιδιωτικά κέντρα και όχι από το κράτος.
Το δικαστήριο όμως προχωρεί με την απόφασή του και πέραν αυτού. Κρίνει ότι το σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης είναι παντελώς ανεφάρμοστο.
Και να γιατί. Οπως τονίζεται στην απόφαση, οι κοινόχρηστοι χώροι μιας πόλης, ενός δήμου ή μιας κοινότητας είναι κοινόχρηστοι. Χρησιμοποιούνται από όλους χωρίς κανέναν περιορισμό. Σε αυτούς ανήκουν και οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια. Το παρκάρισμα λοιπόν είναι νόμιμο παντού! Εκτός βέβαια από τις περιοχές όπου ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας το απαγορεύει. Το άρθρο του που φέρει τον αριθμό 34 είναι η μοναδική διάταξη που θέτει περιορισμούς στο παρκάρισμα και επισύρει ποινές και πρόστιμα για τους παραβάτες. Σε κάθε άλλη περίπτωση ο πολίτης είναι ελεύθερος να παρκάρει και να χρησιμοποιεί τους κοινόχρηστους χώρους, αρκεί να μην παραβιάζει τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Με άλλα λόγια, να μην παρακωλύει την κυκλοφορία και να μην εμποδίζει την κίνηση στους δρόμους.
Στο ερώτημα αν οι δήμοι επιτρέπεται να επιβάλλουν πρόστιμα για παράνομο παρκάρισμα, πάντα σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΟΚ, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι δήμοι μπορούν να εισπράττουν πρόστιμα με στόχο έναν και μοναδικό: να χρησιμοποιούν τα χρήματα αυτά για να βελτιώνουν την κυκλοφορία, να κάνουν έργα ανταποδοτικά και να μη μεταβάλλουν ένα τέτοιο μέτρο σε φοροεισπρακτικό, κάτι που απαγορεύεται από το Σύνταγμα και τον νόμο!