Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ – CHRISTOS YANNARAS
(Αθήνα 1935-)
Σημαντικός ορθόδοξος θεολόγος, καθηγητής φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συγγραφέας. Σπούδασε θεολογία και φιλοσοφία στην Αθήνα, Βόννη και Παρίσι και παρουσίασε πλούσιο συγγραφικό έργο, παρεμβαίνοντας και στην κοινωνική και πολιτική επικαιρότητα με τακτική αρθρογραφία. Το έργο του σχετίζεται με την έρευνα των διαφορών ελληνικής και δυτικοευρωπαϊκής φιλοσοφίας και παράδοσης και είναι μεταφρασμένο σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, προβάλλοντας τον ορθόδοξο χριστιανισμό. Θέματα όπως η αποφατική θεολογία, το εκκλησιαστικό γεγονός, η θρησκειοποίηση της Εκκλησίας, αποτελούν αιχμές της θεολογίας του Γιανναρά, που προκαλεί γενικότερες αναταράξεις στο εκκλησιαστικό και πολιτικό τοπίο.
Έργα: Χάιντεγγερ και Αρεοπαγίτης (1967), Η ελευθερία του ήθους (1970), Το οντολογικό περιεχόμενο της θεολογικής έννοιας του προσώπου (1970), Ορθοδοξία και Δύση (1972), Η απολογητική (1975), Το πρόσωπο και ο έρως (1976), Η νεοελληνική ταυτότητα (1978), Τα καθεαυτόν (1996), Η απανθρωπία του δικαιώματος (2000), Αλφαβητάρι της πίστης (2002), Σχεδίασμα εισαγωγής στη φιλοσοφία (2002), Σχόλιο στο Άσμα Ασμάτων (2003), Οντολογία της σχέσης (2004), Ενάντια στη θρησκεία (2006), Το αίνιγμα του κακού (2008), Η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα σήμερα (2008).
Βιβλιογραφία: Σπ. Τρικαλιώτης, Κριτική εις το βιβλίον του κ. Χ. Γιανναρά, Ενάντια στη θρησκεία, 2007, Παν. Μπούμης, «Ενάντια στη θρησκεία» και ενάντια εις τους ιερούς κανόνας, 2007, Βικιπαίδεια.
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΧΡ. ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ, Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΗΘΟΥΣ
* * *
Ποιό είναι άραγε το κριτήριο της Ορθοδοξίας, εκείνο που κάνει να ξεχωρίζει η αλήθεια από την αίρεση;
Ο Γιανναράς προτείνει ως κριτήριο την ανταπόκριση στην εμπειρία και πίστη της καθολικής Εκκλησίας. Όπως γίνεται προσπάθεια να αντικειμενοποιηθεί στους όρους των Συνόδων και στα συγγράμματα των Εκκλησιαστικών Πατέρων, βασιζόμενο πάντα στη δυναμική απροσδιοριστία της ζωής, στην αμεσότητα της εμπειρίας, ένσαρκης στα πρόσωπα των Αγίων. Έτσι η Ορθοδοξία ξεπερνά την ορθολογική σκέψη, δεν βασίζεται σε διανοητικά σχήματα, σε ηθικούς κώδικες, στη γνώμη της πλειοψηφίας, ούτε καν στη χρονική καταξίωση, ή στην επιβολή της αυθεντίας. Η ορθοδοξία μπορεί να επιστρέψει μετά από πολύχρονη επιβολή της αίρεσης, έστω και αν έχει διασωθεί στο πρόσωπο ενός μόνο ανθρώπου. Και αυτό γιατί η Εκκλησία ταυτίζει την αλήθεια με τη ζωή και τη ζωή με το πρόσωπο, τον μόνο υποστατικό φορέα της, βασιζόμενη μόνο στην αμεσότητα της εμπειρίας. Έτσι η Ορθοδοξία κερδίζεται ή χάνεται, όπως κερδίζεται ή χάνεται κάθε χάρισμα ζωής, ένας αυθεντικός έρωτας, ένα κατόρθωμα καλλιτεχνικής έκφρασης, μια δυναμική αφετηρία γνώσης.