Του Παντελή Γεωργογιάννη *

Στην Ελλάδα οι κυβερνήσεις και τα κόμματα γνωρίζουν τι είναι εθνικό, τι είναι διεθνές και τι είναι ξένο σχολείο. Το γνωρίζουν, γιατί η Ελλάδα διαθέτει, κρατική, ιδιωτική, αλλά και ξένη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε κρατικά, ιδιωτικά και ξένα σχολεία που εγγράφονται Έλληνες και αλλοδαπούς μαθητές, χωρίς τη διαμεσολάβηση του υπουργείου παιδείας, αλλά με την εγγραφή των μαθητών από τους γονείς τους στο σχολείο της επιλογής τους χωρίς κρατική διαμεσολάβηση. Αυτό σημαίνει ότι τα σχολεία της Ελλάδας έχουν διεθνή νοοτροπία και προσωπικότητα, αλλά και νομιμότητα. Δεν συμβαίνει το ίδιο με την εγγραφή αλλοδαπών φοιτητών στα ελληνικά κρατικά πανεπιστήμια και αυτό αποτελεί διαστροφή της ελληνικής πανεπιστημιακής πολιτικής.

Το δικαίωμα των ελληνικών κρατικών πανεπιστημίων να δέχονται αλλοδαπούς φοιτητές κατευθείαν και χωρίς  κρατική διαμεσολάβηση, το καταχράται το υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας εις βάρος των κρατικών πανεπιστημίων.

Τα κρατικά πανεπιστήμια, πρέπει να έχουν το δικαίωμα να δέχονται άμεσα φοιτητές από τις χώρες του εξωτερικού. Εξάλλου, είμαστε η μόνη χώρα στην ΕΕ που εφαρμόζει αυτή την υδροκεφαλική, αντεθνική και ανθελληνική  πολιτική που πραγματικά υποβαθμίζει τα κρατικά ελληνικά πανεπιστήμια σε σχέση με τα πανεπιστήμια του εξωτερικού και για αυτό το λόγο δεν είναι διεθνή. Η πολιτική αυτή της εκάστοτε κυβερνώσας πλειοψηφίας στρέφεται εναντίον των κρατικών πανεπιστημίων, καθώς το «κράτος» των Αθηνών θέλει να  ρυθμίζει ακόμα και τους αλλοδαπούς φοιτητές των ελληνικών πανεπιστημίων. Με τον τρόπο αυτό στερεί θέσεις εργασίας, αλλά και ειδικεύσεις από τα κρατικά πανεπιστήμια,  και τις συγκεντρώνει στην Αθηνά.. Γίνεται λοιπόν καθαρό ότι τα ελληνικά κρατικά πανεπιστήμια, δεν έχουν από το ελληνικό κράτος στο οποίο ανήκουν την απαιτούμενη νομιμοποίηση την οποία έχουν τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και όλα τα ανωτατικοποιημένα παρατήματα των αλλοδαπών πανεπιστημίων.

Αντίθετα, τα παραρτήματα του εξωτερικού, αποκτούν κατευθείαν με την ανωτατικοποίησή τους αυτό το δικαίωμα ως παρακλάδια πανεπιστημίων με κατοχυρωμένη διεθνικότητα κάτι που για τα ελληνικά κρατικά πανεπιστήμια είναι παράνομο. Αυτό σημαίνει ότι τα παραρτήματα πανεπιστημίων του εξωτερικού στην Ελλάδα έχουν το δικαίωμα να εγγράφουν άμεσα αλλοδαπούς φοιτητές χωρίς τη μεσολάβηση του ελληνικού κράτους, κάτι το οποίο όπως είδαμε δεν επιτρέπεται για τα ελληνικά κρατικά πανεπιστήμια. Το γεγονός αυτό αποτελεί κατάφορη υποβάθμιση του ελληνικού κρατικού πανεπιστημίου σε σχέση με τα ανωτατικοποιημένα παραρτήματα πανεπιστημίων του εξωτερικού ως «ιδιωτικά πανεπιστήμια» της Ελλάδας. Είναι επιβλαβής, ανθελληνική και αντεθνική πολιτική, η οποία ασκείται μέχρι σήμερα, από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Υπόλογη στη στέρηση αυτού του δικαιώματος για τα κρατικά πανεπιστήμια, είναι η παρούσα κυβέρνηση, η οποία έφερε το νόμο στη βουλή χωρίς να δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις, αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης τον καταψήφισαν, αλλά κανένα δεν δεσμεύτηκε πως αν έρθει στην κυβέρνηση θα ανακαλέσει την εφαρμογή του νόμου, ούτε ενημέρωσαν διεξοδικά τους πολίτες. Υπόλογες είναι επίσης οι ελληνικές κυβερνήσεις που νομοθέτησαν  ένα υδροκεφαλικό σύστημα στο «αθηναϊκό» κράτος, που στερεί από το ελληνικά κρατικά πανεπιστήμια τη διεθνοποίησή τους.

Εκτός από την υποβάθμιση των ελληνικών κρατικών πανεπιστημίων από το ελληνικό κράτος, υποβαθμίζεται και η ελληνική γλώσσα, καθώς τα ιδιωτικά παραρτήματα προωθούν στην Ελλάδα τις γλώσσες των χωρών τους, ενώ παράλληλα έχουμε διαρροή συναλλάγματος στο εξωτερικό το οποίο ακυρώνει, ίσως εξολοκλήρου, το κέρδος από τους Έλληνες που σπουδάζουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Γίνεται λοιπόν φανερό ότι αυτή η πολιτική, δεν είναι συμφέρουσα.  Δεν επιτρέπεται η ελληνική πολιτεία να δίνει την εντύπωση ότι όλα μπορούν να πουληθούν με αντάλλαγμα οικονομική ενίσχυση των κρατικών πανεπιστημίων για ένα  οικονομικό έτος, αντί να επιλύει  το πρόβλημα. Είναι επίσης απορίας άξιο πώς τα πανεπιστήμια αποδέχονται αυτή την υποβάθμιση.

Πότε και πώς ένα ελληνικό κρατικό πανεπιστήμιο καθίσταται διεθνές

Τα ελληνικά κρατικά πανεπιστήμια προωθούν τις σχέσεις τους με πανεπιστήμια του εξωτερικού, ως πανεπιστήμια, ως τμήματα, ως μέλη ΔΕΠ, στα πλαίσια ερευνητικών προγραμμάτων και διεθνών συναντήσεων. Οι συνεργασίες, αυτές δεν ορίζουν από μόνες τους τον διεθνή χαρακτήρα των ελληνικών κρατικών πανεπιστημίων.

Διεθνές, επίσης, δεν είναι ένα πανεπιστήμιο, επειδή φέρει αυτόν τον τίτλο, όπως το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Το ίδιο ισχύει για τα πανεπιστήμια με διάσπαρτα τμήματα σε πόλεις της Ελλάδας, βάσει των οποίων κερδίζονται βουλευτικές εκλογές.

Στις πρυτανικές εκλογές, οι υποψήφιες πρυτανικές ομάδες δίνουν μεγάλη σημασία στην προβολή του προγράμματός τους για διεθνοποίηση του πανεπιστημίου τους. Δεν αναφέρονται όμως στις  βασικές προϋποθέσεις οι οποίες ορίζουν γενικά τα πανεπιστήμια, αλλά και ειδικά τα ελληνικά κρατικά πανεπιστήμια, ως διεθνή.

Ένα πανεπιστήμιο για να είναι διεθνές πρέπει να αποφασίζει το ίδιο πόσους, και ποιους Έλληνες, αλλά και πόσους και ποιους αλλοδαπούς φοιτητές θα δέχεται, κάτι που δεν συμβαίνει με το ελληνικό κρατικό πανεπιστήμιο. Για να συμβεί όμως αυτό οφείλει πρώτα να εφαρμοστεί το εθνικό απολυτήριο, το οποίο πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα του Υπουργείου Παιδείας και του εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας. Μέχρι τότε, η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση των Ελλήνων φοιτητών θα γίνεται με βάση τις πανελλαδικές εξετάσεις.

Η πρόσβαση των αλλοδαπών φοιτητών θα πρέπει να γίνεται απευθείας στο πανεπιστήμιο. Στην περίπτωση που ο υποψήφιος αλλοδαπός φοιτητής διαθέτει απολυτήριο ισάξιο με τις πανελλαδικές εξετάσεις και ανταποκρίνονται οι βαθμοί του στις βαθμολογικές προϋποθέσεις του τμήματος που επιλέγει, να γίνεται δεκτός με τις εξής προϋποθέσεις:

1. Αν δεν διαθέτει πιστοποίηση της ελληνικής γλώσσας Β2, να εγγράφεται σε ταχύρρυθμο πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας στο πανεπιστήμιο.
2. Σε ταχύρρυθμη εκπαίδευση ορολογίας του αντικειμένου που θέλει να σπουδάσει.
3. Αν δεν διαθέτει ισοτιμία πανελλαδικών εξετάσεων, να παρακολουθεί ταχύρρυθμα σεμινάρια στο πανεπιστήμιο, για την απόκτηση ισοτιμίας γνωστικού αντικείμενο  σπουδών.
4. Nα αποδεικνύεται εισαγωγή συναλλάγματος 1.000 ευρώ μηνιαίως στον τραπεζικό του λογαριασμό.
5. Τα προαναφερθέντα σεμινάρια να αποφασίζει το πανεπιστήμιο αν θα έχουν κάποιο κόστος.

Θα έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους Έλληνες φοιτητές. Με την ολοκλήρωση των σπουδών, θα αποφασίζουν για το μέλλον τους, πάντως όπου και να πάνε, θα είναι χρήσιμοι για αυτούς, αλλά και την Ελλάδα. Γίνεται φανερό ότι:

1. Η ελληνική πολιτεία οφείλει να δώσει το δικαίωμα για άμεση υποδοχή αλλοδαπών φοιτητών από το κρατικό πανεπιστήμιο.
2.  Να χρηματοδοτήσει τις υπηρεσίες του κρατικού πανεπιστημίου και να επιμορφωθούν από ειδικούς του Υπουργείο Εξωτερικών.
3. Τα πανεπιστήμια να επικοινωνούν με τις ελληνικές διπλωματικές αντιπροσωπίες του εξωτερικού για την απρόσκοπτη μετακίνηση αλλοδαπών φοιτητών στα κρατικά πανεπιστήμια της Ελλάδας.
4. Το κρατικό πανεπιστήμιο να προβάλει το έργο του διεθνώς, να ενημερώνει τις ελληνικές αντιπροσωπίες του εξωτερικού, οι οποίες θα διαχέουν σε κάθε ευκαιρία τις δυνατότητες για σπουδές στην Ελλάδα.
5. Το ελληνικό κρατικό πανεπιστήμιο πρέπει να επιδιώκει καλύτερες αξιολογήσεις και να προβάλει τα στοιχεία που το κάνουν ελκυστικότερο.  .

Αν αναζητήσουμε πληροφορίες για σπουδές σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού, βρίσκουμε πανεύκολα όλες τις πληροφορίες. Για σπουδές στο  ελληνικό, κρατικό πανεπιστήμιο δε βρίσκουμε  ούτε αρχή ούτε τέλος. Πολλές φορές οι υποψήφιοι φοιτητές απευθύνονται σε δικηγόρους για να καταφέρουν να εγγραφούν.

Όταν οι πτυχιούχοι των ελληνικών πανεπιστημίων γίνονται ανάρπαστοι στο εξωτερικό, γιατί να μην προτιμούν οι αλλοδαποί φοιτητές να αποκτήσουν και εκείνοι αυτό το πλεονέκτημα. Από όσα αναφέρθηκαν έγινε φανερό ότι τα ελληνικά κρατικά πανεπιστήμια, είναι απλώς εθνικά πανεπιστήμια. Η  πολιτεία πρέπει να δώσει το δικαίωμα στο ελληνικό κρατικό πανεπιστήμιο να γίνει διεθνές πανεπιστήμιο, ενώ τα μέλη ΔΕΠ και το προσωπικό, θα το μετατρέψουν σε κυψέλη παιδείας και επιστήμης για τους Έλληνες και αλλοδαπούς φοιτητές.

Η ανάπτυξη της ιδιωτικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Οφείλουμε να διευκρινίσουμε ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια του εξωτερικού εμφορούνται τον πολιτισμό και τη γλώσσα των χωρών τους. Επομένως η ανωτατικοποίηση των παρατημάτων, δεν αποτελούν ιδιωτικά πανεπιστήμια της Ελλάδας.  Το ελληνικό ιδιωτικό πανεπιστήμιο, πρέπει να είναι πανεπιστήμιο επιπέδου όπως και τα κρατικά και να απευθύνεται σε φοιτητές του εξωτερικού. Πρέπει επίσης να εστιάζει και στους Έλληνες που μεταναστεύουν για σπουδές. Με αυτή την πολιτική συγκρατεί έναν αριθμό Ελλήνων, ενώ δημιουργεί ένα πανεπιστήμιο που προσελκύει φοιτητές του εξωτερικού.

Οι πανελλαδικές λογικά είναι εμπόδιο για τα ελληνικά ιδιωτικά πανεπιστήμια που δεν έχουμε. Γιατί ο φοιτητής με επάρκεια πανελλαδικών δηλώνει στο κρατικό πανεπιστήμιο ανάλογα με τα μόρια και τις βάσεις των τμημάτων. Αν η Ιατρική έχει 18.500 μόρια, τα Παιδαγωγικά 15.500, η Κοινωνιολογία  12.000, πως θα εγγράφεται ένας Έλληνας με 12.000 μόρια ή αλλοδαπός φοιτητής στα ανωτατικοποιημένα παραρτήματα στην Ιατρική ή στη Νομική; Αυτό σημαίνει ότι δεν υπακούουν στο ελληνικό κράτος αλλά στο κράτος της χώρας προέλευσης. Γιατί, αν υπακούσουν στο ελληνικό κράτος, θα πρέπει την επάρκεια των πανελλαδικών για σπουδές στο ιδιωτικό πανεπιστήμιο να την δίνει το ΥΠΑΙΘ όπως κάνει τώρα για τους αλλοδαπούς που θέλουν να σπουδάσουν στο κρατικό πανεπιστήμιο. Ή να καλύπτεται η ανεπάρκεια με επιπρόσθετη εκπαίδευση από τα παραρτήματα  και να δίνουν αυτά την επάρκεια. Αν συμβαίνει αυτό τότε αποδεικνύεται πως η ελληνική κυβέρνηση εμπιστεύεται τα παραρτήματα και όχι τα κρατικά πανεπιστήμια. Αυτό γιατί οι φοιτητές που δεν μπορούν να πάρουν τη θέση που θέλουν στο ελληνικό, την παίρνουν από το ιδιωτικό του εξωτερικού χωρίς επάρκεια. Αν η πολιτεία θέλει να αναπτύξει ιδιωτική πανεπιστημιακή εκπαίδευση, μπορεί να το πράξει αφού λύσει ορισμένα προβλήματα, όπως:

1. Το πρόβλημα του Συντάγματος και τα κριτήρια ίδρυσης ελληνικών ιδιωτικών πανεπιστημίων
2. Να δημιουργήσει ένα νέο αντικειμενικό, αλλά και ενιαίο σύστημα μαθητικής αξιολόγησης ώστε να χορηγείται εθνικό απολυτήριο.
3. Να καθοριστεί ο ρόλος της ελληνικής γλώσσας, καθώς, τα αγγλόφωνα εργάζονται στην αγγλική, τα γερμανόφωνα στη γερμανική, και πάει λέγοντας. Ενώ διδάσκουν καθηγητές από τις χώρες τους.
4. Τα αγγλόφωνα συνεργατικά μεταπτυχιακά προγράμματα των κρατικών πανεπιστημίων είναι επίσης αποτέλεσμα της έλλειψης διεθνικότητας των κρατικών πανεπιστημίων.

Η ανάπτυξη της ελληνικής ιδιωτικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης δεν επιτρέπεται να είναι πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης. Η ιδεολογική επένδυση της ίδρυσης η μη ιδιωτικών πανεπιστημίων πολιτικά έχει μόνο λόγους αντιπαράθεσης καθώς υπάρχει ιδιωτική εκπαίδευση. Η αναγνώριση παραρτημάτων  αλλοδαπών πανεπιστημίων ως ιδιωτική πανεπιστημιακή εκπαίδευση της Ελλάδας είναι ανθελληνική πολιτική ενέργεια. Η  συζήτηση για την ελληνική πανεπιστημιακή εκπαίδευση οφείλει να συνδυαστεί με ένα πρόγραμμα πανεπιστημιακής αναδιοργάνωσης στη χώρα, ώστε κρατικά και ιδιωτικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να είναι διάσπαρτα στην ελληνική επικράτεια, για να  συμβάλουν ισόρροπα στην ανάπτυξη της Ελλάδας. Τον σκοπό αυτόν δεν τον καλύπτουν ούτε τα κρατικά ούτε τα  ανωτατικοποιημένα παραρτήματα.

Προαπαιτούμενο της ίδρυσης ενός ιδιωτικού πανεπιστημίου είναι το πολιτικό πλαίσιο με το οποίο γίνονται δεκτά όπως: η γλώσσα διδασκαλίας, ο χώρος στον οποίον θα εγκατασταθεί, ο ρόλος του, το πρόγαμα σπουδών, η σύνδεση με την τοπική κοινωνία και οικονομία, η υπερκείμενη εξουσία του. Με αυτόν τον τρόπο η κάθε επιτροπή κάνει δεκτές ή απορρίπτει αιτήσεις. Το θέμα όμως, όπως εξελίχθηκε αντί να λύσει, δημιούργησε ένα πελώριο εθνικό ζήτημα,  καθώς υποβάθμισε περαιτέρω το ελληνικό κρατικό πανεπιστήμιο το οποίο έδειξε ότι δεν έχει να φοβάται από την ίδρυση  ελληνικής ιδιωτικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, αν λάβει κανείς υπόψη την αξία που λαμβάνουν τα ελληνικά πτυχία στις αγορές του εξωτερικού. Έχει όμως να φοβάται από την ίδια την ελληνική πολιτεία με την υδροκεφαλική πολιτική του κράτους των Αθηνών και τη συστηματική υποβάθμισή του με τις αποφάσεις του.

* Για το Ινστιτούτο Πολιτισμού Δημοκρατίας και εκπαίδευσης Παντελής Γεωργογιάννης, τ. Καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών