Του Χρήστου Αναστασάκη *
Στη Χανιά, στην καρδιά μιας περιοχής φορτισμένης με μνήμες, ένα ακόμη κτίριο-σύμβολο κινδυνεύει να χαθεί.
Πρόκειται για το ιστορικό σπίτι του Louis-Charles Prevel (Πρεβέ), στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα — ενός από τους ανθρώπους που έπαιξαν κομβικό ρόλο στην πολιτική και διπλωματική ζωή της Κρήτης κατά την εποχή της μετάβασης προς την αυτονομία.
Η κατοικία του Πρεβέ, αρχιτεκτονικό στολίδι της εποχής, βρίσκεται στην οδό Μητροπολίτου Χρυσοστόμου Σμύρνης 12, στη Νέα Χώρα. Ανεγέρθηκε σε εκλεκτικιστικό ρυθμό, συνδυάζοντας ευρωπαϊκές και νεοκλασικές επιρροές με το κοσμοπολίτικο πνεύμα που χαρακτήριζε τότε τα Χανιά. Με συμμετρική δομή, κεραμοσκεπή, διακοσμητικά στοιχεία και αριστοτεχνική κατασκευή, το κτίριο αυτό δεν αποτελεί μόνο ένα οικοδόμημα – είναι ένα ζωντανό μνημείο της τοπικής και διεθνούς ιστορίας.
Σήμερα, το ιστορικό αυτό ακίνητο, αν και θα έπρεπε να είναι σημείο αναφοράς και προστασίας, παραμένει απροστάτευτο, χωρίς χαρακτηρισμό διατηρητέου. Οι τελευταίες εξελίξεις, με εργασίες να εκτελούνται στον χώρο του, γεννούν βάσιμες ανησυχίες για ενδεχόμενη αλλοίωση ή ακόμα και κατεδάφισή του.
Το γεγονός αποκαλύπτει με οδυνηρό τρόπο το θεσμικό κενό που υπάρχει:
Τα κτίρια που δεν έχουν προλάβει να χαρακτηριστούν επίσημα ως διατηρητέα, ακόμη κι αν φέρουν τεράστια ιστορική και πολιτιστική αξία, μένουν απροστάτευτα, έρμαια των πιέσεων της αγοράς και της αδιαφορίας.
Η απώλεια ενός τέτοιου κτιρίου δεν θα είναι μόνο η απώλεια ενός ακόμα όμορφου κτίσματος· θα είναι η απώλεια ενός κρίκου της πολιτιστικής μας αλυσίδας, ενός κομματιού της ιστορίας που συνέδεε την Κρήτη με την Ευρώπη, την τοπική κοινωνία με το διεθνές διπλωματικό σκηνικό της εποχής.
Η ανάγκη είναι επιτακτική:
- Να γίνει άμεσα αυτοψία και καταγραφή του κτιρίου από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
- Να προχωρήσουν οι διαδικασίες χαρακτηρισμού του ως διατηρητέου μνημείου.
- Να δημιουργηθεί νέο θεσμικό πλαίσιο που να προστατεύει όχι μόνο τα αυστηρά διατηρητέα, αλλά και τα κτίρια που αποτελούν ζωντανά τεκμήρια εποχών και ανθρώπων.
Η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν είναι ένα στατικό παρελθόν. Είναι το θεμέλιο της ταυτότητάς μας.
Και κάθε κτίριο που χάνεται, κάθε βίλα σαν του Πρεβέ που σωριάζεται στο χώμα, είναι μια ρωγμή στη συλλογική μας μνήμη.
Η προστασία αυτού του κτιρίου είναι υπόθεση όλων μας.
* Αρχιτέκτων Μηχανικός
