Η 13η Μαΐου απεδείχθη μια εξόχως ιδιαίτερη ημέρα όσον αφορά στην υπόθεση του πολέμου στην Ουκρανία. Διότι έγινε πιο διακριτό από ποτέ ένα από τα χάσματα που υπάρχουν μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και εκείνων των ηγετών που διαχειρίζονται την κατάσταση για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πρόκειται για το πιο σημαντικό από τα εν λόγω χάσματα, επειδή σχετίζεται με τη συνέχιση ή τον τερματισμό του πολέμου. Την Παρασκευή, λοιπόν, ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι αποκάλυψε ότι ο Εμανουέλ Μακρόν του πρότεινε να παραδώσει γη και ύδωρ στον Βλαντιμίρ Πούτιν, προκειμένου να επιτευχθεί μια συμφωνία ειρήνης.
Ο καγκελάριος της Γερμανία, Όλαφ Σολτς, και ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, δείχνουν να κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος με τον πρόεδρο της Γαλλίας. Οι τρεις τους μοιάζουν θα επιθυμούν να σταματήσουν όσο το δυνατόν συντομότερα τις δυσμενείς επιπτώσεις που προκαλεί στα οικονομικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης το νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα.
Στον αντίποδα, η παραμικρή υποχώρηση εκ μέρους του Κιέβου θα αποτελούσε μιαν ήττα για τον Τζο Μπάιντεν, όπως δείχνουν όλες οι αντιδράσεις του Αμερικανού προέδρου τον τελευταίο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου έχει προβεί σε δηλώσεις που έχουν κλιμακώσει την ένταση σε αυτόν τον νέο ψυχρό πόλεμο ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας προσέθεσε την Παρασκευή ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει εδάφη στην Ρωσία, ενώ η αποκάλυψή του για την προτροπή του Μακρόν καταδεικνύει από μόνη της ότι η Ζελένσκι στέλνει μήνυμα στον Μπάιντεν ότι, τουλάχιστον αυτήν τη στιγμή, είναι προσδεμένος στο άρμα των ΗΠΑ – όχι των τριών ηγετών της ΕΕ.
«Θα ήταν προδοσία»
Σε σχετικό άρθρο του, το Politico υποστηρίζει ότι η συνθηκολόγηση υπό όρους παραχωρήσεων μόνον εύκολη υπόθεση δεν είναι για την ηγεσία του Κιέβου. Το συναίσθημα παίζει σημαντικό ρόλο: Η διαπραγμάτευση ή ακόμη και η σκέψη για διαπραγμάτευση, φαντάζει ως προδοσία απέναντι στις θυσίες και τον ηρωισμό των ανθρώπων, ως προδοσία απέναντι στους νεκρούς.
Σε δήλωσή του από την Ουάσιγκτον, ο Ντράγκι ανέφερε ότι οι δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να προσανατολιστούν «στη δυνατότητα να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός και να αρχίσουν, για άλλη μια φορά, ουσιαστικές διαπραγματεύσεις». Και πρόσθεσε: «Στην Ιταλία αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη, ο κόσμος θέλει να μπει ένα τέλος σε αυτή τη σφαγή».
«Αυτός είναι ο στόχος μας», δήλωσε ο Μακρόν σε συνέντευξη Τύπου με τον Σολτς αυτήν την εβδομάδα, προσθέτοντας ότι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί ειρήνη είναι «η Ρωσία και η Ουκρανία να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι διαπραγματεύσεων».
Ο Γάλλος ηγέτης φρόντισε να μην προδικάσει τις αιτιάσεις της Ουκρανίας, ωστόσο, είπε ότι οι δυτικοί ηγέτες θα πρέπει «να βοηθήσουν την Ουκρανία να διαπραγματευτεί με τους όρους που η ίδια θα προσδιορίσει». Και ο Ντράγκι και ο Σολτς υπογράμμισαν επίσης ότι δεν θα μπορούσαν να υπαγορεύσουν όρους στους Ουκρανούς.
Αλλά οι ηγέτες της Ουκρανίας δεν έχουν καμία διάθεση να ακούσουν οποιαδήποτε συζήτηση για εκεχειρία ή διαπραγματεύσεις σε αυτό το στάδιο – και είναι επιφυλακτικοί με τους Ευρωπαίους που υποστηρίζουν μια τέτοια λύση. Η προϊστορία που έχουν το Παρίσι και το Βερολίνο στο να πιέζουν μικρότερα κράτη να κάνουν παραχωρήσεις απέναντι στη Ρωσία τούς καθιστά ιδιαίτερα καχύποπτους, δήλωσαν πρόσφατα στο Politico αξιωματούχοι του Κιέβου.
Επιχειρηματολογώντας γύρω από αυτό, θυμίζουν την ειρηνευτική συμφωνία στην οποία μεσολάβησαν οι Ευρωπαίοι για τον τερματισμό της τότε εισβολής της Ρωσίας στη Γεωργία, με επικεφαλής τον τότε Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, και τις συμφωνίες του Μινσκ το 2015, τότε που η Γαλλία και η Γερμανία ώθησαν την Ουκρανία να υπογράψει παρά τους ευνοϊκούς για τη Ρωσία όρους.
Τα δυτικά όπλα και ο παράγων αυτοπεποίθηση
Επιπλέον, οι Ουκρανοί είναι πιο τολμηροί τώρα. Έχοντας αναγκάσει τις ρωσικές δυνάμεις να αποσυρθούν από το Κίεβο, εμποδίζουν την ακόμη πιο μικρής κλίμακας εκστρατεία της Μόσχας στα ανατολικά της χώρας.
"google ad"
Και μολονότι οι ρωσικές δυνάμεις κερδίζουν ορισμένο έδαφος, το στοίχημα να ανακαταλάβουν εκτάσεις του Ντονμπάς φαίνεται να χάνεται μετά από μια σειρά ανατροπών, όπως αυτή της εξόντωσης σημαντικού τμήματος ρωσικούς τάγματος στην προσπάθειά του να διασχίσει τον ποταμό Σεβέρσκι Ντονέτς.
Καθώς ανεβαίνει η αυτοπεποίθηση της Ουκρανίας και οι προμήθειες όπλων από τη Δύση περιλαμβάνουν πιο σύγχρονα και μακράς εμβέλειας όπλα, οι πολεμικοί στόχοι της χώρας έχουν πλέον επεκταθεί από τον πιο περιορισμένο, αν και μεγάλο, στόχο της ώθησης των ρωσικών δυνάμεων πίσω στις θέσεις που κατείχαν πριν από τις 24 Φεβρουαρίου.
«Για την Ουκρανία, το τέλος θα σημάνει όταν απευλευθερωθούν τα κατεχόμενα εδάφη. Και όταν η Ρωσία πληρώσει για όλα… για όλη τη ζημιά που έχει προκαλέσει», δήλωσε στο Politico ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα, σε μια αποκλειστική συνέντευξη αυτήν την εβδομάδα.
Το μακελειό και τα δεινά που επέφερε η Ρωσία στην Ουκρανία άλλαξαν το νόημα της νίκης για τους Ουκρανούς.
Στον ευρύτερο στόχο της επαναπροσάρτησης της Κριμαίας -η οποία προσαρτήθηκε παράνομα στη Ρωσία το 2014- και τμημάτων των περιφερειών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ που αυτοανακυρήχθηκαν «ανεξάρτητες δημοκρατίες» τον Φεβρουάριο, το Κίεβο φαίνεται να έχει την υποστήριξη του Λονδίνου και της Ουάσιγκτον, των οποίων οι στόχοι επίσης έχουν αλλάξει.
Οι «ενέσεις» ελπίδας από τους Αμερικάνους και τους Εγγλέζους
Παρά το γεγονός ότι ο Λευκός Οίκος ανασκεύασε τα σχόλια που έκανε ο Τζο Μπάιντεν τον Απρίλιο, περί ενδιαφέροντος για αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία, λίγο αργότερα, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν προχώρησε πολύ περισσότερο από αυτό που είχε αρχικά δηλωθεί ως στόχος, να βοηθηθεί, δηλαδή, η Ουκρανία να υπερασπιστεί τα εδάφη της.
«Θέλουμε να δούμε τη Ρωσία αποδυναμωμένη σε τέτοιο βαθμό που να μην μπορεί να επαναλάβει όσα έπραξε με την Ουκρανία», είπε ο Όστιν στην Πολωνία, έπειτα από τη συνάντησή του με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Κίεβο.
«Πιστεύουμε ότι μπορούμε να κερδίσουμε – μπορούν να κερδίσουν εάν έχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό, τη σωστή υποστήριξη», πρόσθεσε ο Όστιν.
Η υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Λιζ Τρας και ο υπουργός Άμυνας Μπεν Γουάλας επαναλαμβάνουν όσα λένε οι Ουκρανοί και έχουν μιλούν εκτενώς για την απώθηση της Ρωσίας από την Κριμαία και το Ντονμπάς, με άλλα λόγια για την επιστροφή της Ουκρανίας στα προ του 2014 σύνορά της.
Η τριανδρία θέλει επιστροφή στην κανονικότητα
Όμως, οι δηλώσεις του Ντράγκι, του Σολτς και του Μακρόν έρχονται σε αντιπαράθεση με εκείνες των Ουκρανών, Βρετανών και Αμερικανών.
Ενώ οι δυτικοευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται να θέλουν να τελειώσει γρήγορα ο πόλεμος και «επιστρέψουμε στην κανονικότητα» το συντομότερο δυνατό, το Κίεβο, το Λονδίνο και η Ουάσιγκτον διατυπώνουν την πιθανότητα μιας πολύ μεγαλύτερης σύγκρουσης και μεγαλύτερης εμπλοκής της Δύσης, καθώς και τη χρήση ακόμη περισσότερων υπερσύγχρονων όπλων.
Σε αντίθεση με τον Ντράγκι, τον Σολτς και τον Μακρόν, βλέπουν ελάχιστους λόγους να διαπραγματευτούν – τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο. «Τίποτα δεν είναι αδύνατο, υποθέτω, αλλά ειλικρινά δεν μπορώ να σκεφτώ πώς μπορούμε πλέον να ομαλοποιήσουμε τις σχέσεις μας με τον Πούτιν», δήλωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον σε ραδιοφωνική συνέντευξη την Πέμπτη.
Ο ίδιος δήλωσε ότι αν επιχειρήσουμε κάτι τέτοιο, θα επαναλάβουμε το λάθος που έγινε το 2014 μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, θέλοντας έτσι να περάσει το μήνυμα ότι ο Πούτιν είναι αφερέγγυος ως προς την τήρηση των συμφωνιών και ότι πολύ απλά θα ανασυνταχθεί, θα επανεξοπλιστεί και θα ξαναεπιτεθεί.
Στην ίδια λογική κινούνται και οι Ουκρανοί, οι οποίοι φοβούνται ότι οποιαδήποτε ρωσική πρόταση για αποκλιμάκωση και διαπραγμάτευση αποσκοπεί στη χειραγώγηση και τον διχασμό των συμμάχων του Κιέβου.
Μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο, όμως γεγονός είναι ότι παρότι το Κρεμλίνο δεν έχει κάνει κανένα ελιγμό, έχουν αρχίσει ήδη οι αποκλίσεις και οι διαφορές μεταξύ των συμμάχων.