Του Μάριου Διονέλλη
Διευκολύνσεις, «στραβά μάτια», ακόμα και συνέργεια σε αξιόποινες πράξεις καταλογίζει σε υπαλλήλους και προϊσταμένους η ογκώδης δικογραφία ● «Αναμένουμε την κρίση της Δικαιοσύνης και θα τοποθετηθούμε», λέει ο περιφερειάρχης Κρήτης, που δεν βλέπει πολιτική ευθύνη. ● Παραμένουν στις θέσεις τους οι υπάλληλοι που εμπλέκονται ● Οι παρανομίες από την πρώτη μέρα λειτουργίας της Μονάδας, οι απανωτές υπερβάσεις του αριθμού των φιλοξενούμενων, οι έλεγχοι κατόπιν ειδοποίησης και στο βάθος μια… κουμπαριά.
Αποκαλυπτικά ως προς τις ευθύνες της Περιφέρειας Κρήτης είναι τα στοιχεία που προκύπτουν από τη δικογραφία για το Γηροκομείο Αγία Σκέπη. Συνολικά 12 υπάλληλοι και προϊστάμενοι της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας βρίσκονται κατηγορούμενοι για πράξεις και παραλείψεις τους και βαρύνονται με την κατηγορία της παράβασης καθήκοντος κατ’ εξακολούθηση και κατά συναυτουργία.
Στην ουσία από το κατηγορητήριο και την έρευνα των αστυνομικών αρχών φαίνεται σχεδόν ολόκληρη η συγκεκριμένη Διεύθυνση, αντί να ασκεί τον ελεγκτικό ρόλο που της έχει αναθέσει η πολιτεία, αντιθέτως να λειτουργεί επί χρόνια προς όφελος της Μονάδας Ηλικιωμένων και της ιδιοκτήτριάς της, παρέχοντας σημαντικές διευκολύνσεις, κάποιες φορές ακόμα και σε ρόλο συνεργού σε αξιόποινες πράξεις.
Η αρπαγή
Η βαρύτερη κατηγορία, μεταξύ των υπαλλήλων, αποδίδεται σε πρώην κοινωνική λειτουργό της Περιφέρειας Κρήτης, η οποία το 2014 φέρεται να μερίμνησε προσωπικά για την αρπαγή μιας ηλικιωμένης γυναίκας μέσα από το σπίτι της, ενημερώνοντας ψευδώς τους πλησιέστερους συγγενείς της πως είχε εκδοθεί εισαγγελική παραγγελία για τη μεταφορά της ηλικιωμένης στην Αγία Σκέπη. Σε συνέργεια με τις ιδιοκτήτριες της Αγίας Σκέπης απέτρεψαν τους συγγενείς της ηλικιωμένης από το να έχουν οποιαδήποτε επαφή μαζί της, λέγοντας ψευδώς πως είχε πλέον την αποκλειστική ευθύνη για τη διαχείριση της φιλοξενίας της με βάση την υποτιθέμενη εισαγγελική παραγγελία, ένα έγγραφο το οποίο ποτέ δεν επιδείχτηκε αλλά ούτε και εντοπίστηκε παρά την έρευνα των αστυνομικών αρχών μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου της Αγίας Σκέπης.
Σχεδόν το σύνολο των υπαλλήλων της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κρήτης στα Χανιά παραπέμπεται για παράβαση καθήκοντος
Στόχος σε αυτήν την περίπτωση ήταν το σπίτι της ηλικιωμένης, στην οδό Γιαμπουδάκη στα Χανιά, το οποίο πουλήθηκε έναντι ευτελούς τιμήματος, αφού η ηλικιωμένη αναγκάστηκε να κάνει πληρεξούσιο στην ιδιοκτήτρια του γηροκομείου σε χρόνο που αποδεδειγμένα έπασχε από άνοια. Η ιδιοκτήτρια της Αγίας Σκέπης στη συνέχεια πούλησε το σπίτι της ηλικιωμένης στον εργολάβο ο οποίος της είχε κατασκευάσει την επέκταση του γηροκομείου, ενώ το τίμημα ποτέ δεν αποδόθηκε στην αρχική ιδιοκτήτρια (σ.σ. την υπόθεση αυτή παρουσίασε αναλυτικά στις 14.2.2022 η «Εφ.Συν.» – «Το Real Estate της Αγίας Σκέπης»). Σήμερα η κοινωνική λειτουργός που μετέφερε την ηλικιωμένη στην Αγία Σκέπη παρά τη θέλησή της παραπέμπεται για «αρπαγή και συνέργεια σε ψευδή βεβαίωση, με προσδοκώμενο περιουσιακό όφελος και αντίστοιχη ζημία άνω των 120.000 ευρώ», ενώ κατηγορούμενες είναι και δύο γυναίκες συμβολαιογράφοι αλλά και ο τελικός αγοραστής.
Από την αρχή παράνομη
Από τη δικογραφία προκύπτει σειρά σοβαρών παραλείψεων από τους υπαλλήλους της υπηρεσίας από την πρώτη κιόλας μέρα έναρξης της λειτουργίας της Μονάδας. Η αίτηση για την έκδοση της άδειας λειτουργίας κατατέθηκε τον Μάιο του 2009, ωστόσο το γηροκομείο ξεκίνησε να λειτουργεί χωρίς να περιμένει την έκδοσή της, φιλοξενώντας περίπου 25 ηλικιωμένους. Ενα χρόνο μετά διαπιστώθηκε πως δεν μπορούσε να χορηγηθεί άδεια καθώς δεν είχαν προσκομιστεί στοιχειώδη δικαιολογητικά. Επιβλήθηκε πρόστιμο 15.000 ευρώ και διατάχθηκε η διακοπή λειτουργίας της Μονάδας, απόφαση που δεν υλοποιήθηκε ποτέ καθώς η ιδιοκτήτρια αρνήθηκε (και προφανώς δεν πιέστηκε) να δώσει τα στοιχεία των ηλικιωμένων ώστε να ειδοποιηθούν οι συγγενείς τους να τους παραλάβουν.
«Προσωρινή άδεια» για φιλοξενία έως 16 ατόμων (τρία εκ των οποίων μη αυτοεξυπηρετούμενα) εκδίδεται τον Αύγουστο του 2011 (δύο χρόνια και τρεις μήνες μετά την έναρξη της πραγματικής λειτουργίας του γηροκομείου) από τον τότε αντιπεριφερειάρχη Χανίων Απόστολο Βουλγαράκη, με την αιτιολογία πως «δεν υπήρχε δυνατότητα φιλοξενίας των ηλικιωμένων σε άλλες παρεμφερείς δομές στα Χανιά». Το 2012, παρά το ότι δεν έχουν διευθετηθεί ακόμα οι εκκρεμότητες της Μονάδας, δόθηκε πενταετής άδεια λειτουργίας (έως το 2017) ενώ, όταν και αυτή έληξε, η λειτουργία συνεχίστηκε για ακόμα δύο χρόνια με τους πάντες να κάνουν τα στραβά μάτια.
Η επέκταση
Παρά τις παρατυπίες και παρά τις πρώτες καταγγελίες για όσα συνέβαιναν στη δομή, τον Οκτώβριο του 2019 ο νυν αντιπεριφερειάρχης Νίκος Καλογερής όχι μόνο ανανέωσε αλλά και επέκτεινε την άδεια λειτουργίας, αλλάζοντας τη δυναμικότητα φιλοξενίας από τα 16 στα 46 άτομα. Εχει σημασία πως η επέκταση εγκρίθηκε έπειτα από κατά πλειοψηφία και όχι ομόφωνη εισήγηση τριμερούς επιτροπής της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας. Υπέρ της επέκτασης είχαν ταχθεί μία κοινωνική λειτουργός και ένας προϊστάμενος συντονιστής Κέντρου Υγείας (και οι δύο περιλαμβάνονται στη λίστα των κατηγορουμένων) ενώ είχε μειοψηφήσει μια αρχιτέκτονας μηχανικός, υπάλληλος της Διεύθυνσης Τεχνικών Εργων της Περιφέρειας, η οποία κατέγραψε σημαντικές ελλείψεις και παρατηρήσεις στη συνταχθείσα εισήγηση.
Χαρακτηριστικό είναι πως στην επίμαχη έκθεση αυτοψίας αναφέρεται ρητά ότι οι είσοδοι των κλιμακοστασίων της Μονάδας ήταν ασφαλισμένες, γεγονός που αποτελεί εγκληματική παραβίαση των όρων ασφαλείας αφού σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (πυρκαγιά, σεισμός κ.λπ.) οι ηλικιωμένοι θα εγκλωβίζονταν στους χώρους της Μονάδας και η πρόσβαση των υπαλλήλων θα ήταν αργή μέχρι να ξεκλειδώσουν τις πόρτες. Αυτό ωστόσο δεν εμπόδισε τα δύο από τα τρία μέλη της επιτροπής να εισηγηθούν θετικά για την επέκταση της άδειας της Μονάδας (με το σκεπτικό ότι έτσι κι αλλιώς οι ηλικιωμένοι δεν χρησιμοποιούν τις σκάλες!) όπως δεν εμπόδισε και τον αντιπεριφερειάρχη να κάνει δεκτή την εισήγηση και να διευρύνει την άδεια λειτουργίας.
"google ad"
Οι υπερβάσεις
Καθ’ όλο το διάστημα της λειτουργίας της Αγίας Σκέπης η Μονάδα παρουσίαζε σημαντικές υπερβάσεις ως προς τον αριθμό των φιλοξενούμενων οι οποίες, παρ’ όλο που διαπιστώνονταν επισήμως και εγγράφως, εντούτοις δεν επέφεραν καμία κύρωση. Οπως αναφέρεται στη δικογραφία, για τα χρόνια που η νόμιμη δυναμικότητα ήταν 16 κρεβάτια, η υπέρβαση αυτής διαπιστώθηκε τουλάχιστον έξι φορές από τον Απρίλιο του 2010 έως και τον Μάρτιο του 2018, με τους ελέγχους να βρίσκουν στο γηροκομείο από 25 έως και 33 τρόφιμους (δηλαδή έως και τον διπλάσιο από τον προβλεπόμενο αριθμό). Εντούτοις, για καμία από τις παραπάνω διαπιστώσεις δεν επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από τον νόμο. Τους παραπάνω ελέγχους πραγματοποίησαν κατά κύριο λόγο δύο γυναίκες υπάλληλοι της Περιφέρειας Κρήτης από το Τμήμα Κοινωνικής Αλληλεγγύης και από το Τμήμα Υγειονομικού Ελέγχου, οι οποίες σήμερα βρίσκονται κατηγορούμενες για παράβαση καθήκοντος μαζί με ακόμα 10 υπαλλήλους και προϊσταμένους της Περιφέρειας.
Τελικά, τον Μάρτιο του 2021, και αφού είχαν ήδη ξεκινήσει οι σοβαρές αποκαλύψεις για την Αγία Σκέπη, στη δομή πραγματοποιεί αιφνιδιαστικό έλεγχο η Ασφάλεια Χανίων και βρίσκει να φιλοξενούνται συνολικά 57 ηλικιωμένοι – και πάλι περισσότεροι από όσους προέβλεπε ακόμα και η επεκταθείσα άδεια, που από το 2019 προέβλεπε 46 φιλοξενούμενους.
Η ψώρα
Περίεργη είναι η στάση των ελεγκτικών αρχών και σε μία περίπτωση σοβαρής καταγγελίας από την κόρη μιας ηλικιωμένης που φιλοξενήθηκε στη δομή και φέρεται να εμφάνισε ψώρα εξαιτίας των δυσμενών συνθηκών υγιεινής που επικρατούσαν. Το περιστατικό αφορά καταγγελία του Φεβρουαρίου του 2020 ενώ και πρώην εργαζόμενοι στη Μονάδα Φροντίδας έχουν καταθέσει ενόρκως πως ήταν συχνές οι εξάρσεις της συγκεκριμένης δερματικής νόσου. Μάλιστα μία από τις εργαζόμενες έχει καταθέσει πως κόλλησε και η ίδια ψώρα και για αυτό υπεβλήθη σε σχετική θεραπεία.
Για το κρούσμα που καταγγέλθηκε, προσήλθε στη Μονάδα Φροντίδας κλιμάκιο του Υγειονομικού υποτίθεται για έλεγχο, πλην όμως οι υπάλληλοι αποχώρησαν αμέσως χωρίς να προβούν σε καμία διαδικασία ελέγχου (το καταθέτει εργαζόμενη που ήταν βάρδια εκείνη τη μέρα). Οπως προκύπτει, οι υπάλληλοι δεν διενήργησαν κανέναν έλεγχο στη δομή αλλά στηρίχτηκαν στις αρνητικές ιατρικές γνωματεύσεις τις οποίες εξέδωσαν δύο συνεργαζόμενοι με τη δομή δερματολόγοι (οι γνωματεύσεις αυτές δεν κατατέθηκαν ποτέ στην Ασφάλεια κατά τη σχετική έρευνα). Μετά τον «έλεγχο», η γυναίκα που είχε προβεί στην καταγγελία για τη μητέρα της δέχτηκε τηλεφωνήματα, αρχικά από υπάλληλο του Υγειονομικού για να της ανακοινώσει το αποτέλεσμα και κατόπιν από την ιδιοκτήτρια της δομής, η οποία επικαλούμενη το αρνητικό πόρισμα την απέτρεψε από οποιαδήποτε άλλη ενέργεια. Η γυναίκα, ωστόσο, πήρε τη μητέρα της από την Αγία Σκέπη και τη μετέφερε στο Ιδρυμα Χρόνιων Παθήσεων Χανίων. Εκεί, κατόπιν εξετάσεων, διαπιστώθηκε από τους θεράποντες ιατρούς ότι η ηλικιωμένη έπασχε όντως από τη μεταδιδόμενη δερματική πάθηση (ψώρα) και τέθηκε σε φαρμακευτική αγωγή τόσο η ίδια όσο και η κόρη της η οποία ερχόταν σε άμεση επαφή μαζί της. Σήμερα οι τρεις γυναίκες υπάλληλοι που μετέβησαν στην Αγία Σκέπη και διενήργησαν τον έλεγχο για την ψώρα βρίσκονται κατηγορούμενες για παράβαση καθήκοντος.
Η κουμπαριά
Απαντήσεις στο καίριο ερώτημα για το πώς στους ελέγχους των αρμόδιων αρχών δεν εμφανίστηκαν όσα τρομερά συνέβαιναν στην Αγία Σκέπη δίνει το τμήμα της δικογραφίας που αφορά την «κουμπαριά» της ιδιοκτήτριας της δομής με σημαίνον στέλεχος της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας Χανίων.
Οπως αναφέρεται, στη συγκεκριμένη Διεύθυνση υπηρετούσε κατά το επίμαχο διάστημα υπάλληλος, ο σύζυγος της οποίας είχε βαφτίσει τη μικρότερη κόρη της ιδιοκτήτριας της Αγίας Σκέπης. Μάλιστα, η συγκεκριμένη υπάλληλος μετά τον Φεβρουάριο του 2008 είχε τοποθετηθεί ως προϊσταμένη της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας μέχρι τη συνταξιοδότησή της το 2010 και συνεπώς ήταν στη θέση της προϊσταμένης και κατά την (παράνομη, όπως εκτέθηκε παραπάνω) έναρξη λειτουργίας της Αγίας Σκέπης το 2009.
Τρεις πρώην υπάλληλοι της δομής καταθέτουν ενόρκως πως η ιδιοκτήτρια ενημερωνόταν εγκαίρως από συγγενικό της πρόσωπο για τις ημέρες πραγματοποίησης των ελέγχων. Και οι τρεις καταθέτουν πως κάποια άγνωστη πηγή ενημέρωνε πάντα πριν από τον έλεγχο και στην Αγία Σκέπη ξεκινούσαν οι κατάλληλες προετοιμασίες (καθαριότητα χώρων κ.λπ.) ώστε να αποκρύπτονται τυχόν επιβαρυντικά στοιχεία.
Μάλιστα, όπως κατέθεσε πρώην εργαζόμενη, συχνά η ιδιοκτήτρια της δομής αφού είχε πάρει τη σχετική ειδοποίηση έδινε εντολή στους υπαλλήλους να βγάλουν εκτός των κτιριακών εγκαταστάσεων τους υπεράριθμους φιλοξενούμενους ηλικιωμένους και να τους αποκρύψουν σε διάφορα σημεία, ακόμα και στον εξωτερικό χώρο όπισθεν του κτιρίου, και να καλύψουν με οικοδομικά υλικά (γυψοσανίδες) τις προσβάσεις ώστε οι υπεράριθμοι να μην είναι άμεσα ορατοί κατά τη διάρκεια του ελέγχου.
Σύμφωνα με όσα περιέχονται στη δικογραφία, το σύστημα των «ειδοποιήσεων» προς την ιδιοκτήτρια της δομής δεν σταμάτησε να λειτουργεί ακόμα και μετά τη συνταξιοδότηση της προϊσταμένης, η οποία φέρεται να είχε ισχυρούς δεσμούς με τους υπόλοιπους δημοσίους υπαλλήλους της ίδιας Διεύθυνσης και συνέχισε και μετά την αποχώρησή της να λαμβάνει και να μεταφέρει στην ιδιοκτήτρια της δομής εμπιστευτικές πληροφορίες σχετικά με την ακριβή ημερομηνία και ώρα διεξαγωγής των ελέγχων. Η συνταξιούχος, πλέον, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας, οι υπάλληλοι που διενεργούσαν τους «προσχηματικούς» ελέγχους αλλά και ο διάδοχός της στη θέση του προϊσταμένου της Υπηρεσίας βρίσκονται σήμερα κατηγορούμενοι για παράβαση καθήκοντος.
Σιγή από τον περιφερειάρχη Κρήτης
Για τα σοβαρά στοιχεία που προκύπτουν από το ρεπορτάζ η «Εφ.Συν.» απηύθυνε ερώτημα στον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, με τον ίδιο να τονίζει πως «Η Δικαιοσύνη έχει επιληφθεί, περιμένουμε να καταλογίσει ευθύνες όπου κρίνει και στη συνέχεια θα τοποθετηθώ». Ερωτώμενος αν υπάρχει πολιτική ευθύνη της Περιφέρειας, του ιδίου καθώς και του πρώην και νυν αντιπεριφερειάρχη Χανίων, ο κ. Αρναουτάκης αναφέρει:
«Στο συγκεκριμένο γηροκομείο είχαν γίνει έλεγχοι και από άλλες ανεξάρτητες αρχές, όχι μόνο από την Περιφέρεια, και πάλι δεν βρέθηκε κάτι μεμπτό. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση θα περιμένουμε την κρίση της Δικαιοσύνης και θα τοποθετηθούμε εκ νέου». Ενδιαφέρον πάντως έχει το γεγονός ότι, εκτός εκείνων που έχουν συνταξιοδοτηθεί, οι 9 από τους 12 υπαλλήλους που κατηγορούνται για παράβαση καθήκοντος παραμένουν στις θέσεις τους και συνεχίζουν να είναι αρμόδιοι για τον έλεγχο των γηροκομείων στα Χανιά.