Οι ωμότητες των Γερμανών στην Κρήτη με το φακό του Κ.Κουτουλάκη- έκθεση που κανένας κρητικός δεν πρέπει να χάσει
Φωτογραφικά στιγμιότυπα που ραγίζουν καρδιές. Συγκλονιστικά ντοκουμέντα που αποδεικνύουν μια μαρτυρική Κρήτη. Πρόκειται για 70 και πλέον ντοκουμέντα της καταστροφής που άφησαν πίσω τους τα γερμανικά στρατεύματα το 1945.
Φωτογραφίες, σπάνιες αρκετές, από το αρχείο του σημαντικού φωτογράφου Κωνσταντίνου Κουτουλάκη (1897 -1975) ο οποίος επελέγη από το Νίκο Καζαντζάκη για να συνοδεύσει ως φωτογράφος την Επιτροπή Διαπιστώσεως Ωμοτήτων, η οποία συστάθηκε με κυβερνητική εντολή το 1945, για να καταγράψει τα εγκλήματα και τις καταστροφές που διαπράχτηκαν την Κατοχή στην Κρήτη, από τους Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές. Μια έκθεση που περιέγραψε τις ωμότητες, αλλά ποτέ δεν αξιοποιήθηκε…
Αυτά τα ντοκουμέντα θα έχουν την ευκαιρία να δουν οι κρητικοί και όχι μόνο από την ερχόμενη Τετάρτη 20 Μαϊου καθώς ξεκινά η έκθεση στη στοά Μακάσι που συνδιοργανώνουν η περιφέρεια Κρήτης, οι δήμοι Ηρακλείου και Μαλεβιζίου (ταυτόχρονα θα γίνει και μια ενδιαφέρουσα ημερίδα για τις νομικές και πολιτικές διαστάσεις της Μάχης της Κρήτης και της Κατοχής).
“Οι φωτογραφίες του Κουτουλάκη αποσκοπούσαν στην εικονογράφηση της τεκμηριωμένης έκθεσης που θα συνέτασσε η Επιτροπή, η οποία πράγματι παραδόθηκε στο αρμόδιο Υπουργείο, εμπρόθεσμα μεν, αλλά με σημαντικές ελλείψεις, κυρίως λόγω των δύσκολων εν γένει συνθηκών, που επικρατούσαν στην Κρήτη τους πρώτους αμέσως μήνες μετά την απελευθέρωση” λέει στο CRETALIVE ο περιφερειακός συμβουλος κ.Κ.Φασουλάκης που έχει τη βασική ευθύνη για την έκθεση και την ημερίδα.
Η Επιτροπή αποτελούνταν από το λογοτέχνη Νίκο Καζαντζάκη και τους Καθηγητές Πανεπιστημίου Ιωάννη Κακριδή και Ιωάννη Καλιτσουνάκη και περιόδευσε στην Κρήτη για το διάστημα από 29 Ιουνίου έως 6 Αυγούστου 1945.
Το περιεχόμενο της “Έκθεσης Ωμοτήτων” που συνέταξαν οι 3 επιφανείς Κρήτες της Επιτροπής έγινε γνωστό μόλις το 1983, όταν εκδόθηκε αυτοτελώς από το Δήμο Ηρακλείου σπάνιο χειρόγραφο του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, με πρόλογο του τότε δημάρχου Μανόλη Καρέλλη. Συμπεριέλαβε όμως ελάχιστες φωτογραφίες από τις λήψεις του Κουτουλάκη, οι οποίες γενικά έως πρόσφατα θεωρούνταν χαμένες.
Σημαντικός αριθμός των σχετικών με την Έκθεση Ωμοτήτων φωτογραφιών του Κουτουλάκη βρέθηκε στα κατάλοιπα του αείμνηστου δημοσιογράφου Μανόλη Δουλγεράκη, το οποίο, μαζί με την πλούσια βιβλιοθήκη του, δωρήθηκε το 2014 από την οικογένεια Δουλγεράκη, στο Δήμο Μαλεβιζίου
Το δωρηθέν φωτογραφικό αρχείο, που αποτελεί στην πραγματικότητα φωτογραφημένο εκθεσιακό υλικό, δεν περιλαμβάνει, δυστυχώς, το σύνολο των φωτογραφιών που πραγματοποίησε ο Κουτουλάκης συνοδεύοντας την Επιτροπή, με αποτέλεσμα να απουσιάζουν απεικονίσεις σημαντικών σταθμών της περιοδείας της.
Η έκθεση, αποδίδει στο κοινό ένα μοναδικής αξίας φωτογραφικό ντοκουμέντο, ελάχιστα γνωστό ή και εντελώς άγνωστο, που εικονογραφεί σε σημαντικό βαθμό τη ναζιστική θηριωδία και το Κρητικό δράμα·
Ένα σπάνιο ντοκουμέντο που αποτυπώνει, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, τα κύρια γνωρίσματα της ζοφερής αυτής εποχής για την Κρήτη: Την ανείπωτη δηλαδή καταστροφή, την ορφάνια και το πένθος που επέβαλε η φρικτή πραγματικότητα, μαζί όμως με ένα ακατάλυτο πείσμα για επιβίωση.