Το πρώτο συνέδριο για τη Δημόσια Αρχαιολογία στην Ελλάδα είναι πλέον γεγονός. Από την Παρασκευή 12 ως την Κυριακή 14 Μαΐου, η πανεπιστημιακή κοινότητα και η κοινωνία των πολιτών πλησιάζουν ακόμα περισσότερο η μία την άλλη με την ευκαιρία του συνεδρίου που πραγματοποιείται στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Τι είναι όμως Δημόσια Αρχαιολογία; «Δύο πράγματα μαζί. Είναι ο αγωγός της επιστημονικής έρευνας στη δημόσια σφαίρα, αφού κύριο χαρακτηριστικό και αποστολή της είναι να κάνει την Αρχαιολογία γνωστή και προσιτή σε αυτή, λειτουργώντας ως διαμεσολαβήτρια. Ως ερευνητικό αντικείμενο ανιχνεύει τη σχέση και την αλληλεπίδραση της Αρχαιολογίας και της Πολιτισμικής Κληρονομιάς με το μεγάλο κοινό», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Νένα Γαλανίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και διοργανώτρια του συνεδρίου.
Και το συνέδριο πώς προέκυψε; «Είναι μια πολλαπλασιαστική δράση ενός πολύ ενδιαφέροντος, εκπαιδευτικού κατά βάση προγράμματος που χρηματοδοτείται από το Erasmus+. Ονομάζεται Innovarch (Innovating Training Aims for Public Archaeology) και αποσκοπεί στο να αναπτύξει καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας για να ενταχθεί το μάθημα της Δημόσιας Αρχαιολογίας στα προγράμματα σπουδών των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Πρόκειται για μια κοινοπραξία τεσσάρων ιδρυμάτων, με συντονιστή το Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και συμμετέχοντες το Carl Linnaeus της Σουηδίας, το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας και το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το τελευταίο ανήκει στον πυρήνα Πανεπιστημίων της Ευρώπης που εργάζονται συστηματικά για να αποτελέσει η Δημόσια Αρχαιολογία οργανικό κομμάτι των αρχαιολογικών σπουδών», συμπληρώνει η ίδια.
Και η πρωτοτυπία του συνεδρίου; «Συνίσταται στο γεγονός ότι μια συζήτηση που γίνεται χρόνια τώρα έξω στην κοινωνία μπαίνει μέσα στο Πανεπιστήμιο. Το συνέδριό μας αποσκοπεί στο να φέρει κοντά διαφορετικές κοινότητες ανθρώπων που έχουν ενδιαφέρον είτε ερευνητικό είτε επαγγελματικό είτε άλλο για την οργανική σύνδεση της αρχαιολογίας και του μνημειακού αποθέματος με την πραγματική ζωή», σημειώνει η κ. Γαλανίδου.
Η πρώτη μέρα του συνεδρίου τιτλοφορείται «Δοκίμια Δημόσιας Αρχαιολογίας» και αφορά κυρίως πανεπιστημιακούς και ανθρώπους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού. Η δεύτερη μέρα έχει τίτλο «Η αρχαία κληρονομιά στον πυρήνα της ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης». Διαρθρώνεται σε τέσσερα πάνελ που συντονίζουν αρχαιολόγοι ή πανεπιστημιακοί και έχει τέσσερα επιμέρους θέματα. Το πρώτο θέμα συζήτησης είναι «Δημόσιος χώρος και μνημεία: αρχιτεκτονικές, αρχαιολογικές, μουσειολογικές οπτικές», η δεύτερη θεματική είναι «Αρχαιολογικά έργα και διαδρομές πολιτισμού: κοινωνικές επιπτώσεις», το τρίτο πάνελ είναι αφιερωμένο στην «Αρχαιολογική ξενάγηση: Εμπειρία, εκπαίδευση, δημιουργία θέσεων εργασίας» και το τέταρτο πάνελ αφορά τον «Ρόλο των πολιτών στην προστασία και ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς». «Δηλαδή, είναι αφιερωμένο σε όλες τις κινήσεις πολιτών που έχουν προορισμό τους να χτίσουν γέφυρες μεταξύ της επίσημης αρχαιολογίας και του κοινού στην Ελλάδα», πληροφορεί η καθηγήτρια. Η τρίτη μέρα είναι αφιερωμένη στο καμάρι του Πανεπιστημίου Κρήτης, τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας.
«Ειδικά η δεύτερη μέρα δεν απευθύνεται μόνο σε πανεπιστημιακούς και αρχαιολόγους, αλλά και σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που συνδέονται με την αρχαία κληρονομιά. Δηλαδή, φέρνουμε μαζί ανθρώπους από τα μουσεία και τα πανεπιστήμια, αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, μουσειολόγους, εκπαιδευτικούς, ανθρώπους από το ΥΠΠΟ, ανθρώπους που έχουν συστήσει νεοφυείς επιχειρήσεις ξενάγησης ή ψηφιακών υπηρεσιών, ξεναγούς, και άλλους που προσπαθούν να διαμορφώσουν προϋποθέσεις για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας, αξιοποιώντας και σεβόμενοι την αρχαιολογία και τα αρχαιολογικά κατάλοιπα», συμπληρώνει.
Τι καινούργιο λοιπόν φέρνει η Δημόσια Αρχαιολογία; «Ως τώρα τα αρχαιολογικά ‘πράγματα’ θεωρούνταν υπόθεση μόνο της κοινότητας των επιστημόνων. Όμως, δεν είναι μόνο οι επιστήμονες που έχουν ενδιαφέρον, λόγο και δικαίωμα να ασχολούνται με τα ‘αρχαία’. Είναι και όλοι οι πολίτες που με τον δικό τους τρόπο συμμετέχουν, βοηθούν, υπερασπίζονται την προστασία, την ανάδειξη και την αξιοποίηση της αρχαιολογικής κληρονομιάς, άλλοτε εθελοντικά άλλοτε επαγγελματικά. Με άλλα λόγια, επίκεντρο της Δημόσιας Αρχαιολογίας είναι ο άνθρωπος, μέσα από το πρίσμα της αλληλεπίδρασης της αρχαιολογικής κοινότητας που καλείται να βγει από το ερευνητικό της σύμπαν για να συναντήσει, να αφουγκραστεί και να συνομιλήσει με τις κοινωνίες του παρόντος», καταλήγει η κ. Γαλανίδου.