Γράφει ο Κανάκης Γερωνυμάκης

Από τη Μάχη της Κρήτης οι Άγγλοι κυνηγημένοι από τους Γερμανούς ήρχοντο με αυτοκίνητα μέχρι το τέρμα της αμαξωτής οδού που ήτανε τότε βορειοδυτικά των Κομητάδων.

Άμα φτάνανε ως εκεί, έβαζαν τα αυτοκίνητα με αναμμένη μηχανή και με ταχύτητα και κατρακυλούσανε στα πλάγια. Το πρώτο που είδαμε να κατρακυλά το θεωρήσαμε δυστύχημα, μα στη συνέχεια πέσανε δεκάδες και εκατοντάδες αυτοκίνητα και καταλάβαμε. Μάλιστα μερικά ήτανε φορτωμένα εφόδια και τα σκορπούσανε κατρακυλώντας. Εμείς άμα έληξε η μάχη παίρναμε τα λάστιχα και τα κάναμε σόλες, βγάζαμε τις τάβλες (γιατί τότε τα περισσότερα είχανε ξύλινες καρότσες) και βγάζαμε και τα σίδερα για πούλημα και κατά περίπτωση για δικές μας χρήσεις.

Μια φορά, παιδί ακόμα εγώ, πήγαμε με τον μπάρμπα Αντώνη και βγάλαμε σίδερα και φορτώσαμε τους γαϊδάρους μας και πήγαμε σε ένα χωριό σε άλλη επαρχία και μ’ αυτά πληρώσαμε ένα «χαρκιά» και μας έφτιαξε τα γεωργικά μας εργαλεία. Τότε μόνο με είδη γινόντουσαν οι συναλλαγές. Μείναμε στο σπίτι του χαρκιά και την επομένη μας έφτιαξε τα εργαλεία και φύγαμε. Το βράδυ η υπερπολύτεκνη νοικοκυρά του χαρκιά ετοίμασε για δείπνο «ρόβι» και βλαστάκια από χόρτα. Ψωμί δεν υπήρχε. Εμείς κρατούσαμε λίγο ψωμάκι και το  μοιράσαμε προς 12 και καθένας μας πήρε πιο λίγο από όσο είναι ένα σπιρτόκουτο. ( Ο χαρκιάς είχε 10 μελή οικογένεια και δύο εμείς).

Το ρόβι είναι ιδεώδης τροφή για τα βόδια, όμως για τον άνθρωπο έχει πολύ τοξικότητα και μπορεί να επιφέρει ακόμα και το θάνατο. Ένα παιδί έφαγε «λουβιά» από ρόβι τότε που ήτανε πράσινα γιατί νόμιζε ότι είναι φακή και μετά δυσκολίας εσώθηκε. Όμως όταν μας είχανε κατοχή  οι χιτλεροναζίδες, μας έκανε η ανάγκη και το υστερούσαμε το ρόβι από τα βόδια. Όμως όταν το τρώγαμε ως όσπριο το βράζαμε πολλές ώρες και του αλλάζαμε πολλές φορές το νερό για να φύγει η πολλή τοξικότητα και μετά το τρώγαμε. Το πηγαίναμε και στο μύλο το ρόβι και το κάναμε αλεύρι και ανακατεμένο με λίγο αλεύρι από δημητριακά, έκανε ένα ωραίο ψωμί και δεν είχε ούτε κακή γεύση. Μα το ροβάλευρο, για να το κάνομε ψωμί  το βάζαμε πρώτα σε μεγάλο  δοχείο με πολύ νερό και έκανε δύο τρεις μέρες ενώ το νερό το αλλάζαμε συχνά για να φύγει κάμποση τοξικότητα.

Το ρόβι είναι ψυχανθές φυτό. Ο καρπός του μοιάζει λίγο με τις ψαρές  και το φυτό του μοιάζει με της φακής. Όταν το ταΐζαμε στα βόδια το βάζαμε ένα – δύο βράδια πριν στο νερό για να τους μασιέται, μάλιστα λέγανε ότι είναι ακόμα καλύτερα να το αφήσομε μέχρι να παρουσιάζει φύτρα.