Ένταση έχει προκαλέσει στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ η δήλωση του πρώην υπουργού Οικονομικών Νίκου Χριστοδουλάκη για το πρώτο μνημόνιο το 2010, ο οποίος είπε πως, πέρα από αυτό, «υπήρχε και άλλος δρόμος».
Ο Νίκος Χριστοδουλάκης έκανε την επίμαχη δήλωση στο κανάλι One και αμέσως ήρθαν σφοδρές αντιδράσεις τόσο από τους πρωταγωνιστές της εποχής Φίλιππο Σαχινίδη και Γιώργο Παπακωνσταντίνου, από τον τότε υπουργό Παύλο Γερουλάνο, αλλά και από τον δήμαρχο Αθηναίων, Χάρη Δούκα.
«Θεωρώ ότι υπήρχε άλλος δρόμος. Είναι πάρα πολύ δύσκολη συζήτηση, ειδικά για το ΠΑΣΟΚ. Πολλά στελέχη θυσιάστηκαν για να τραβήξουν το κάρο πάνω. Και ο Βενιζέλος και άλλοι. Έδωσαν μάχες για αυτό. Πιστεύω, όμως, ότι θα μπορούσε να βρεθεί ένας άλλος δρόμος λιγότερο επώδυνος» είπε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό, η κρίση του 2008-2009 ήταν «κρίση εξωτερικού ελλείμματος» που μετά έγινε κρίση χρέους.
Έφερε δε το παράδειγμα της Ιρλανδίας, που έκανε περικοπές πανέξυπνα στον προϋπολογισμό, δανείστηκε βραχυπρόθεσμα μόνο με 12μηνα έντοκα και απέκλεισε την κρίση για ένα χρόνο.
«Εμείς δεν πήραμε μέτρα στοιχειώδη στην αρχή, ενώ λέγαμε ότι η κρίση έρχεται, έρχεται, λέγαμε και λεφτά υπάρχουν και ο προϋπολογισμός του 10 ήταν επεκτατικός, λίγο επεκτατισμός. Δεν ήταν ξεσάλωμα δημοσιονομικό, αλλά περιοριστικός δεν ήταν» είπε ο κ. Χριστοδουλάκης και στη συνέχεια έριξε κι άλλη τορπίλη στην κυβέρνηση Παπανδρέου: «Η Ελλάδα δεν είχε φτιάξει ένα μηχανισμό συλλογής φορολογικών εσόδων. Δεν είχε υφυπουργό, μετά μπήκε ένας γενικός γραμματέας που παραιτήθηκε και επί ένα χρόνο δεν υπήρχε υπεύθυνος. Υπήρχε πρόβλημα μεγάλο, που δυσχέραινε το πρόβλημα και επέτεινε την κρίση».
Και ακολούθως άφησε χοντρή αιχμή για τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, καταλογίζοντας ουσιαστικά αποτυχία στην κυβέρνηση Παπανδρέου: «Μετά δέχθηκε η Ελλάδα τα μέτρα που της επέβαλλε τα μέτρα, άλλη επιστημονική φάρα αυτή, που μετά παραδέχθηκε το λάθος».
Όλα αυτά δεν ήταν και εντελώς τυχαία, κατά τον κ. Χριστοδουλάκη, ο οποίος επέρριψε σκοπιμότητες στην τρόικα για την είσοδο ξέων επιχειρήσεων στη χώρα, που πήραν φιλέτα της οικονομίας και των υποδομών.
Το σχετικό απόσπασμα από το 08:48 και μετά:
Κατά το έμπειρο πολιτικό στέλεχος, αυτή η συζήτηση εξακολουθεί να προκαλεί αμηχανία στο ΠΑΣΟΚ, αλλά πρέπει να γίνει, ώστε να υπάρξει αυτογνωσία.
Πιο αναλυτικά είπε στην ερώτηση του δημοσιογράφου αν υπήρχε άλλος δρόμος από το πρώτο μνημόνιο είπε:
Μεγάλη δυσαρέσκεια Παπανδρέου
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Γιώργος Παπανδρέου μετά βίας συγκρατεί την δυσαρέσκειά του για τα λεγόμενα του κ. Χριστοδουλάκη. Όπως επίσης και πολλά στελέχη που πρόσκεινται στον πρώην πρωθυπουργό είναι σε κλίμα έντονης αντίδρασης. Σε συνομιλητές του εκφράζει δυσφορία, αλλά δεν αποκλείεται να παρέμβει δημοσίως ζητώντας εξηγήσεις ακόμα και από τη Χαριλάου Τρικούπη για το θέμα που ξέσπασε αναίτια και μάλλον άκαιρα, την ώρα που, όπως λένε στελέχη η «κυβέρνηση Μητσοτάκη δοκιμάζεται – και με τον τρόπο που αυτομαστιγώνεται το ΠΑΣΟΚ είναι σαν να δίνει σωσίβιο στο Μαξίμου».
Χ. Τρικούπη: Όλοι να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων
Πηγές της Χ. Τρικούπη επιχειρούσαν να χαμηλώσουν τους τόνους στην ξαφνική αντιπαράθεση:
«Την ώρα που το ΠΑΣΟΚ δίνει μια μεγάλη μάχη στη Βουλή απέναντι στις μεθοδεύσεις της ΝΔ, αναδεικνύει το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ και ο πρόεδρος αποκαλύπτει σήμερα ότι η ΝΔ συναίνεσε στο ευρωκοινοβούλιο να χρηματοδοτηθεί η Αίγυπτος με 4 δισ., χωρίς ούτε ένα εχέγγυο για την εθνική μας υπόθεση, τη Μονή Σινά, όλοι πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων» ανέφεραν.
Παπακωνσταντίνου-Σαχινίδης: Δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι ο κύριος Χριστοδουλάκης εννοεί τη χρεοκοπία
Αμέσως αντέδρασαν ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου (τότε υπουργός Οικονομικών) και ο Φίλιππος Σαχινίδης (τότε υφυπουργός, μετά αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ και κατόπιν υπουργός).
Σε κοινή τους δήλωση, οι πρώην υπουργοί του ΠΑΣΟΚ αναφέρουν:
«”Υπήρχε και άλλος δρόμος” δήλωσε αναφορικά με την προσφυγή της Ελλάδας στον πρώτο ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης το 2010 ο πρώην Υπουργός Οικονομικών και Ομότιμος Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νίκος Χριστοδουλάκης.
Δε θέλουμε να πιστέψουμε ότι ο κύριος Χριστοδουλάκης εννοεί πως, αντί για την προσφυγή σε θεσμικούς δανειστές, θα ήταν προτιμότερο η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να είχε επιλέξει τον δρόμο της χρεοκοπίας μέσω της άρνησής της να αποπληρώσει τα κρατικά ομόλογα που έληγαν τον Μάιο του 2010.
Χωρίς συγκεκριμένες προτάσεις, οι αναφορές σε ”άλλους δρόμους” δεν διαφέρουν από τους δρόμους που υποσχέθηκαν η ΝΔ -των πλαστών στατιστικών στοιχείων- και ο ΣΥΡΙΖΑ -της κατάργησης των μνημονίων με ένα άρθρο και έναν νόμο-, τους οποίους δρόμους όμως, τότε που πήραν εντολή από τους Έλληνες πολίτες να κυβερνήσουν, τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ απέτυχαν να ακολουθήσουν.
Δε θέλουμε επίσης να πιστέψουμε ότι ο κύριος Χριστοδουλάκης εννοεί ότι το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να συνεχίσει να αποκρύπτει την πραγματική δημοσιονομική θέση της Ελλάδας, όπως έκανε η κυβέρνηση της ΝΔ του Κώστα Καραμανλή που έστελνε στην Eurostat πλαστά στατιστικά στοιχεία σύμφωνα με την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Θα θέλαμε πάντως να υπενθυμίσουμε ότι, χωρίς κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με Πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου, τον ίδιο δρόμο με την Ελλάδα ακολούθησαν Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Κύπρος.
Δε μας είναι σαφές στη βάση ποιας σχολής οικονομικής σκέψης θα αξιολογούσε κάποιος τον Προϋπολογισμό του 2010, επεκτατικό και όχι περιοριστικό, τη στιγμή που αυτός προέβλεπε μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ τελικά το σύνολο των μέτρων που ελήφθησαν μέχρι τον Απρίλιο του 2010, δηλαδή σε ένα πεντάμηνο από την ανάληψη κυβερνητικών καθηκόντων από το ΠΑΣΟΚ, έφτασαν τα 15 δισ. ευρώ σε συνθήκες ύφεσης. Έτσι μειώθηκε το έλλειμμα κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες το 2010.
Και για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης των δυσκολιών, ο κύριος Χριστοδουλάκης αναφέρει ότι ”εμείς έπρεπε να δανειστούμε ακόμα περίπου 2 δισ. για να κλείσει ο λογαριασμός, γιατί τα ταμεία είχαν μεγάλα κενά το 1997”. Το έλλειμμα που έπρεπε να κλείσει το 2009 ήταν 36 δισ. ευρώ. Δηλαδή 18 φορές μεγαλύτερο. Καμία ιστορική αναλογία μεγεθών.
Δυστυχώς για ορισμένους στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, τότε και τώρα, η ανάγνωση των αιτίων της κρίσης του 2009-2010 συμπίπτει με την ανάγνωση των υπερασπιστών των πεπραγμένων του Κώστα Καραμανλή, αλλά και αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, που συνεργάστηκε με τους Ανεξάρτητους Έλληνες στο όνομα μιας δήθεν προοδευτικής απάντησης στην κρίση.
Δεν είναι δυνατόν μετά από όλα όσα έχουν γίνει να μιλάμε ακόμα για “άλλους δρόμους”. Η χώρα μας θα αφήσει την κρίση πίσω της μόνο όταν αποφασίσει να δει κατάματα τα αίτια της κρίσης και να αποδεχτεί την πραγματικότητα αλλά και τις αναπόφευκτες -και επώδυνες- επιλογές εκείνης της εποχής».
Γερουλάνος: «Αυτά τα έλεγε ο Σαμαράς και ο Τσίπρας»
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ σε ιδιαίτερα επιθετικούς τόνους στράφηκε εναντίον του πρώην υπουργού και νυν επικεφαλής του Ινστιτούτου του κόμματος, Νίκου Χριστοδουλάκη, έκανε λόγο για ευθύνες της διακυβέρνησης Καραμανλή που οδήγησαν στην οικονομική κρίση, έδωσε έμφαση στο ότι ο στόχος του ΠΑΣΟΚ σήμερα είναι να γίνουν αντιληπτές στον κάθε πολίτη οι απόψεις του για το μέλλον και υπογράμμισε μιλώντας στο Action24 ότι: «Ο κ. Νίκος Χριστοδουλάκης είναι έμπειρο στέλεχος, που θα έπρεπε να γνωρίζει σήμερα το ρόλο του και να μην ανοίγει μια συζήτηση που είναι για τους ιστορικούς. Ο ρόλος του σήμερα –είπε για τον κ. Χριστοδουλάκη που συμμετέχει στο Πολιτικό Κέντρο- είναι η μάχη που δίνουμε για να αποκτήσει το ΠΑΣΟΚ πειστική εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Είναι αδιανόητα μετά από μια καλή βραδιά του ΠΑΣΟΚ στη βουλή για την προανακριτική να δημιουργείται αυτό το θέμα και να συζητούμε για το παρελθόν. Ο καθένας μας έχει πολλές απόψεις, το πότε επιλέγεις να τις παρουσιάσεις, έχει τη σημασία του».
Δούκας: Κάνετε μεγάλο λάθος, κ. Χριστοδουλάκη, με τα όσα είπατε για το Μνημόνιο -Αθωώνετε τη ΝΔ
Άμεση ήταν και η αντίδραση του Χάρη Δούκα, ο οποίος υπερασπίστηκε τις επιλογές της κυβέρνησης Παπανδρέου, τονίζοντας ότι με αυτή τη φράση ο κ. Χριστοδουλάκης αθωώνει «τη ΝΔ από τις ευθύνες της».
«Κάνετε μεγάλο λάθος κ. Χριστοδουλάκη με τα όσα είπατε για το Μνημόνιο. 15 χρόνια μετά, μας λέτε ότι ανακαλύψατε έναν άλλον δρόμο, τον οποίο δεν βρήκαν ούτε οι Ισπανοί, ούτε οι Πορτογάλοι, ούτε οι Ιρλανδοί, ούτε οι Κύπριοι, ούτε οι Έλληνες, απέναντι στην κρίση. Με τέτοιες απόψεις απλώς αθωώνετε τη ΝΔ από τις ευθύνες της και το χειρότερο ”αδειάζετε” τον ηρωικό αγώνα της τελευταίας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και της κοινοβουλευτικής του ομάδας που κράτησε όρθια τη χώρα, με τόσες θυσίες. Είμαι βέβαιος ότι ούτε ο κ. Ανδρουλάκης, ούτε τα στελέχη του InSocial ασπάζονται αυτές τις απόψεις».
Ο Μανώλης Χριστοδουλάκης, ο νεότερος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ άσκησε αυστηρή κριτική στον κ. Νίκο Χριστοδουλάκη, υπενθυμίζοντας ότι πολλά στελέχη σήκωσαν στην πλάτη τους τον ιστορικό ρόλο με κόστος για τη διάσωση της χώρας: «Η ανάγκη ενοποιημένου αφηγήματος της παράταξης για την σύγχρονη ιστορική διαδρομή, όχι του ΠΑΣΟΚ, αλλά της χώρας, δεν πηγάζει απλώς από την ανάγκη διαφύλαξης της εσωτερικής ενότητας στο σήμερα, σε μία αναμφισβήτητα δύσκολη πολιτική συνθήκη. Επιβάλλεται από τον εθνικό και ιστορικό ρόλο που διαδραμάτισε το ΠΑΣΟΚ για να μείνει όρθια η πατρίδα, όταν κάποιοι έχτιζαν πολιτικές καριέρες στο βωμό του εθνικού συμφέροντος και της κοινωνικής συνοχής. Ιστορικός ρόλος που σήκωσαν στην πλάτη τους όχι μόνο τα κεντρικά πολιτικά πρόσωπα εκείνης της εποχής, που ανέλαβαν και το σκληρό πολιτικό και προσωπικό κόστος, αλλά και ο κάθε απλός αγωνιστής της παράταξης ξεχωριστά, σε κάθε πόλη και σε κάθε χωριό της Ελλάδας. Απέναντι στον λαϊκισμό και τη δημαγωγία, που μας κρατούσαν, και μας κρατάνε ακόμα πίσω. Όχι ως ΠΑΣΟΚ, αλλά ως χώρα συνολικά.
O πρώην βουλευτής και Γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, Σωκράτης Ξυνίδης με αφορμή τις δηλώσεις Χριστοδουλάκη επιτέθηκε στους «σημιτικούς» του κόμματος, υποστηρίζοντας ότι: «Μετά από όλο αυτό το ξεσάλωμα των πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστών κατά του Γιώργου Παπανδρέου και την εν γένει απαξίωσή του, νομίζω ότι πρέπει να απολογηθούν δημόσια για την επιλογή Σημίτη να του δώσουν το δαχτυλίδι της διαδοχής το 2004, χωρίς τήρηση των καταστατικών διαδικασιών».
Πυρά κατά του Νίκου Χριστοδουλάκη εξαπέλυσε και ο στενός συνεργάτης του Παύλου Γερουλάνου (πρώην γενικός γραμματέας Ενημέρωσης), Γιώργος Πετρουλάκης: «Και μέσα σε όλα, ο κύριος Νίκος Χριστοδουλάκης βγήκε να μας πει ότι υπήρχε άλλος δρόμος πέρα από το πρώτο μνημόνιο, για το ”λεφτά υπάρχουν” και για το ότι ήταν ”επεκτατικός” ο προϋπολογισμός του 2010. Φυσικά δεν διαχειρίστηκε την κόλαση που κληρονόμησε η κυβέρνηση Παπανδρέου. Αλλά έχει βεβαιότητες. Και μετά αναρωτιόμαστε γιατί δεν σηκώνουμε κεφάλι. Όταν πρωτοκλασάτα στελέχη μας μιλάνε σαν τον Άδωνι. Έλεος. Πραγματικά έλεος».
Χαμηλώνει την ένταση η ηγεσία
Παρά τις προσπάθειες να σηκωθεί σκόνη για την εκτίμηση του Καθηγητή Νίκου Χριστοδουλάκη η ηγεσία χαμήλωσε την ένταση πριν καν αρχίσει χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει εκνευρισμός για τα συνεχή «τζαρτζαρίσματα» και τις ξαφνικέ αφορμές. «Όλοι πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων» ήταν το σχόλιο της Χαριλάου Τρικούπη με στελέχη του κόμματος να δείχνουν προς τις προσπάθειες που γίνονται τις τελευταίες μέρες.
Να ρίξει τους τόνους επιχείρησε και η Άννα Διαμαντοπούλου (Υπουργός της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου), η οποία μεταξύ άλλων ανέφερε σε συνέντευξή της: «Υπάρχει μια ενιαία και σαφής άποψη σε όλη την παράταξη ανεξαρτήτως των εσωτερικών ρευμάτων. Μπήκαμε στα μνημόνια εξαιτίας της διακυβέρνησης Καραμανλή αυτό δεν μπορεί κανένας να το αμφισβητήσει τα στοιχεία είναι πεντακάθαρα και αυτό το ξέχασε και η διακυβέρνηση Τσίπρα και το ξέχασε και η διακυβέρνηση της ΝΔ. Το ΠΑΣΟΚ και ο Γιώργος Παπανδρέου έπρεπε να διαχειριστεί μια υπόθεση την οποία δεν είχε διαχειριστεί ποτέ κανένας. Η διαφορά στις άλλες χώρες ήταν ότι δεν είχαν απέναντί τους αντιπολιτεύσεις οι οποίες είχαν όπλα αντί για συναίνεση σε μια εποχή που η χώρα κινδύνευε να χρεοκοπήσει. Αντί να πάμε σε καυγάδες και σε μνήμες ας μιλάμε για το σήμερα. Ο κ. Χριστοδουλάκης είναι κορυφαίος οικονομολόγος και ένα πολύ καλό μυαλό, είναι εκτός πολιτικής πάνω από 25 χρόνια, ήταν υπουργός το 2001, επομένως μίλησε ως ένας επιστήμων και εξέφρασε μια άποψη, ούτε εκφράζει τον εκσυγχρονισμό, ούτε εκφράζει τον Σημίτη, ο Σημίτης δεν ήταν ο πρώτος που είπε ότι η διακυβέρνηση Καραμανλή θα μας βάλει στα μνημόνια, η παράταξη έχει μια ολοκληρωμένη και σαφή άποψη και δεν νομίζω ότι υπάρχει λόγος για δημιουργούμε συγκρούσεις εκ του μη όντος» (One Channel – Evening Report).