Ο ΑΔΜΗΕ εξετάζει πλέον σοβαρά τις υποθαλάσσιες διαδρομές αντί για επίγειους πυλώνες στην Κρήτη, μετά τις σφοδρές αντιδράσεις πολιτών και φορέων – Τι προκύπτει από τις επίσημες τοποθετήσεις στο podcast «Στην Πρίζα»

Μια σημαντική εξέλιξη για τον ενεργειακό σχεδιασμό της Κρήτης ενδέχεται να αλλάξει τα δεδομένα στον Αποκόρωνα και σε άλλες περιοχές που αντιδρούν στους πυλώνες υψηλής τάσης. Σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις στελεχών του ΑΔΜΗΕ στο podcast «Στην Πρίζα», ο Διαχειριστής φέρεται πλέον να εξετάζει σοβαρά τη χρήση υποβρυχίων καλωδίων αντί για υπέργειες γραμμές μεταφοράς.

Πρόκειται για μια ενδεχόμενη μεταστροφή που, εάν επιβεβαιωθεί, θα ικανοποιήσει τις επίμονες αιτιάσεις κατοίκων, συλλογικοτήτων και τοπικών αρχών της Δυτικής Κρήτης, οι οποίοι αντιτίθενται εδώ και χρόνια στην εγκατάσταση μεταλλικών πυλώνων μέσα σε φυσικά τοπία, τουριστικές ζώνες και παραδοσιακούς οικισμούς.

Αφορμή η ενεργοποίηση της διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης

Η συζήτηση αναθερμάνθηκε με την πρόσφατη ενεργοποίηση της μεγάλης διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης, έργο-ορόσημο για την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού, το οποίο παρουσιάστηκε αναλυτικά στο podcast του ΑΔΜΗΕ με τίτλο «Στην Πρίζα». Στο επεισόδιο συμμετείχαν ο Γιάννης Μάργαρης, αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής έργων του ΑΔΜΗΕ, και ο Παναγιώτης Καντιώτος, πολιτικός μηχανικός της θυγατρικής Αριάδνη Interconnection.

Αμφότεροι περιέγραψαν τις τεχνικές και οργανωτικές προκλήσεις του έργου, αλλά και τον στρατηγικό σχεδιασμό που φέρνει την Ελλάδα στο επίκεντρο των διεθνών ενεργειακών διασυνδέσεων.

Τοπικές αντιδράσεις στην Κρήτη: Το «μάθημα» της κοινωνικής αποδοχής

Παρότι το έργο έχει στόχο να εξασφαλίσει την ενεργειακή επάρκεια του νησιού, η κοινωνική αποδοχή του δεν υπήρξε δεδομένη. Όπως παραδέχεται ο Γιάννης Μάργαρης, «πίσω από αυτό το έργο συναντήσαμε αρκετές φορές σημαντικές αντιδράσεις».

Χωρίς να κατονομάσει συγκεκριμένες περιοχές, είναι γνωστό ότι σε φάσεις της υλοποίησης υπήρξαν ισχυρές αντιρρήσεις σε τουριστικές, ορεινές και αγροτικές περιοχές της Κρήτης – με πιο εμβληματικό παράδειγμα τον Αποκόρωνα Χανίων. Οι ανησυχίες σχετίζονται τόσο με τις επιπτώσεις στο τοπίο όσο και με τη μείωση της αξίας γης και ακινήτων κοντά σε πυλώνες.

«Υποβρύχιοι διάδρομοι»: Η εναλλακτική που πλέον εξετάζεται

Η εμπειρία αυτή, όπως εξήγησε ο κ. Μάργαρης, δεν είναι μοναδική. Ο ΑΔΜΗΕ φαίνεται πως στρέφεται πλέον προς τη λύση των «υποβρύχιων διαδρόμων» για μελλοντικά έργα μεταφοράς ενέργειας. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά:

«Η κατασκευή υποδομών στη στεριά έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολη, τόσο λόγω αδειοδοτικών καθυστερήσεων όσο και λόγω των αντιδράσεων από τοπικές κοινότητες».

Η συγκεκριμένη δήλωση, σε συνδυασμό με τα τεχνικά δεδομένα του έργου, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο επανεξέτασης υφιστάμενων σχεδίων που προβλέπουν επίγειους πυλώνες, κάτι που αφορά άμεσα την περίπτωση του Αποκόρωνα.

Το «τεχνικό θαύμα» των υποθαλάσσιων καλωδίων

Η τεχνολογική εμπειρία από τη διασύνδεση Αττικής – Κρήτης έχει ενισχύσει την εμπιστοσύνη του ΑΔΜΗΕ στις υποθαλάσσιες λύσεις. Η πόντιση καλωδίων σε βάθη ρεκόρ στη Μεσόγειο, η χρήση τεχνολογίας συνεχούς ρεύματος (HVDC) και οι σταθμοί μετατροπής καθιστούν πλέον εφικτή την υλοποίηση αντίστοιχων έργων σε μικρότερη κλίμακα, ακόμη και για εσωτερικά δίκτυα.

Τα καλώδια προστατεύονται με ειδικά καλύμματα ή θάβονται στον βυθό για να αποφευχθεί η ζημιά από αγκυροβόλια ή άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Παράλληλα, η τεχνολογία αυτή επιτρέπει την απρόσκοπτη ενσωμάτωση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο δίκτυο, υποστηρίζοντας την πράσινη μετάβαση.

Αδειοδοτήσεις: Ένα θεσμικό ναρκοπέδιο

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε από τον κ. Μάργαρη στη χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία αδειοδότησης. Στην Κρήτη, κάθε τμήμα του έργου απαιτούσε ξεχωριστές εγκρίσεις – για την πολεοδομία, για την πόντιση στη θάλασσα, για υπόγεια δίκτυα, για προσβάσεις σε ιδιωτικές ή δημόσιες εκτάσεις.

«Οι διαδικασίες δεν είναι τόσο αποδοτικές όσο σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη», ανέφερε, προσθέτοντας ότι ο συντονισμός των αρχών παραμένει πρόβλημα.

Παρά τις δυσκολίες, το έργο ολοκληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ – 4,5 χρόνια από την υπογραφή των συμβάσεων το 2020, μέσα σε συνθήκες πανδημίας.

Οικονομικά οφέλη και ενεργειακή αυτάρκεια

Η πλήρης ενεργοποίηση της διασύνδεσης αναμένεται να μειώσει το κόστος ηλεκτροδότησης της Κρήτης κατά 300 εκατ. ευρώ ετησίως. Σε συνδυασμό με τη μικρότερη διασύνδεση Κρήτης – Πελοποννήσου, η συνολική εξοικονόμηση για το σύστημα ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ ετησίως.

Αν και η μείωση αυτή δεν μεταφέρεται αυτόματα στους λογαριασμούς των καταναλωτών, το μακροπρόθεσμο όφελος για την εθνική οικονομία είναι αδιαμφισβήτητο.

Αναμονή για αποφάσεις και ανακοινώσεις

Η αναφορά σε «εναλλακτικά σενάρια υποθαλάσσιων λύσεων» δημιουργεί προσδοκίες για αναθεώρηση των επίγειων σχεδίων στον Αποκόρωνα και αλλού. Σε κάθε περίπτωση, η δημόσια πίεση φαίνεται πως επιδρά, καθώς η κοινωνική συναίνεση γίνεται πλέον κρίσιμος παράγοντας για κάθε μεγάλο ενεργειακό έργο.

Απομένει να φανεί εάν ο ΑΔΜΗΕ θα προχωρήσει σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις – ή αν πρόκειται για μια τακτική διαχείρισης της δυσαρέσκειας. Το σίγουρο είναι ότι η τεχνολογία υπάρχει. Το ερώτημα είναι πλέον πολιτικό και κοινωνικό.