Σε ηλικία 88 ετών “έφυγε” την Τετάρτη από τη ζωή ο Κωστής Δαβάρας, ο ηρωικός αρχαιολόγος που συνέβαλε τα μέγιστα στη διάσωση μνημείων και αρχαιολογικών περιοχών στην Κρήτη. Ο εκλιπών υπήρξε ομότιμος καθηγητής μινωικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διετέλεσε Έφορος Αρχαιοτήτων Ανατολικής Κρήτης. Επέβλεψε και έλαβε μέρος σε πολλές ανασκαφές και ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους φοιτητές του.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 70 με το αρχαιολογικό του έργο στο Λασίθι ανακάλυψε σπουδαίες αρχαιολογικές θέσεις και κήρυξε αρχαιολογικούς χώρους. Η συνεισφορά του στην Κρητική αρχαιολογία ήταν ιδιαίτερα σημαντικά, ενώ συνέδεσε το όνομά του με τον αρχαιολογικό χώρο στα Γουρνιά της Ιεράπετρας, τον οικισμό της Υστερομινωικής Ι περιόδου που ονομάστηκε “Πομπηία της Κρήτης” καθώς αποτελεί τεκμήριο της καθημερινής ζωής των Μινωιτών. Μολονότι ο ίδιος Κωστής ο Δαβάρας δεν ανέσκαψε τα Γουρνιά είχε καθοριστική συμβολή στο έργο της ανάδειξης και στερέωσης τους, “σώζοντας τα” από την αφάνεια.
Στον εκλιπόντα αναφέρεται σε ανάρτησή του στο Facebook ο Γιώργος Τζωράκης σημειώνοντας:
“Έφυγε σήμερα για την αιωνιότητα ο Κωστής Δαβάρας, ένας από τους κορυφαίους της Μινωικής Αρχαιολογίας. Ο τελευταίος, ίσως, μιας ολόκληρης γενιάς ηρωικών αρχαιολόγων που έδωσαν τα πάντα στην επιστήμη και την εκπλήρωση του υπηρεσιακού καθήκοντος.
Άνθρωπος δοσμένος στο καθήκον, με τρόπο αμετακίνητο.
Λίγοι θυμούνται σήμερα, πως ως νέος Επιμελητής Αρχαιοτήτων στο Ηράκλειο, υποδύθηκε επί μήνες τον Γερμανό «αρχαιόφιλο», και διαπραγματευόταν την αγορά αρχαίων, προκειμένου να καταφέρουν, με τον Έφορο Ν. Πλάτωνα, να συλλάβουν επ’ αυτοφώρω και να καταδικάσουν τον διαβόητο Κεφαλάκη, ο οποίος ανέσκαπτε ληστρικά την Νότια Κρήτη.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 Έφορος στην Ανατολική Κρήτη (Νομός Λασιθίου), όπου ανακάλυψε σπουδαίες νέες θέσεις, ίδρυσε και οργάνωσε τα εκεί μουσεία και κήρυξε αρχαιολογικούς χώρους. Δεκάδες χώρους… Τόσους χώρους, που έφτασε να αποτελεί κόκκινο πανί για τα τοπικά συμφέροντα, όσα ονειρεύονται, σταθερά, ανάπτυξη με τους δικούς τους όρους.
Ευτύχησα να τον προλάβω, οριακά, στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου δίδαξε, μετά από μια πολυετή και γόνιμη θητεία στο Υπουργείο Πολιτισμού και στην Κρήτη. Μύστης πραγματικός της μινωικής αρχαιολογίας, αν κατάφερνες να τον προσεγγίσεις, στο χάος των αθηναϊκών αμφιθεάτρων. Ένα σεμιναριακό μάθημα και μια εργασιούλα για τα μινωικά ιερά κορυφής, ή «ακρωρείας», όπως επέμενε να τα μετονομάσει, αποτέλεσε ιδανικό εισιτήριο προσέγγισης.
– «Νύχτα πήγαινα στα χωριά», μου ‘λεγε, «από τον φόβο των αντιδράσεων των ντόπιων. Ο Δαβάρας, έλεγαν με πάθος, ανεβαίνει σε μιαν κορφή και όσα βλέπει από κάτω τα κάνει αρχαιολογική ζώνη…»
Σήμερα όλοι, -απόγονοι των ανθρώπων αυτών και επισκέπτες- απολαμβάνουν τα αποτελέσματα της τότε «υστέρησης». Έτσι σώθηκε -και σώζεται προσώρας- ο νομός Λασιθίου και τόσοι άλλοι τόποι στην Κρήτη…
Άνθρωπος φύσει ευγενής, και σεμνός, προσηλωμένος, μόνο στο επιστημονικό έργο του, μέχρι την τελευταία ώρα. Για τούτο και άγνωστος δυστυχώς στους πολλούς, αν και τόσο σπουδαίο το πέρασμα του από τον τόπο μας. Τον τόπο μας, τον οποίο σημειωτέον, αν και ξένος, τίμησε μέχρι σήμερα ως μόνιμη κατοικία του.
Σπουδαίος άνθρωπος, σπουδαίος επιστήμονας και δάσκαλος, απ’ αυτούς τους λίγους που θυμάσαι με νοσταλγία και ευγνωμοσύνη…
Καλό ταξίδι στην αιωνιότητα δάσκαλε…”
